ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
த்ரயோத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
யதோ²க்தேந ஜ்ஞாநேந ஜ்ஞாதவ்யம் கிம் இத்யாகாங்க்ஷாயாமாஹ — ‘ஜ்ஞேயம் யத்தத்’ இத்யாதி³ । நநு யமா: நியமாஶ்ச அமாநித்வாத³ய: । ந தை: ஜ்ஞேயம் ஜ்ஞாயதே । ந ஹி அமாநித்வாதி³ கஸ்யசித் வஸ்துந: பரிச்சே²த³கம் த்³ருஷ்டம் । ஸர்வத்ரைவ ச யத்³விஷயம் ஜ்ஞாநம் ததே³வ தஸ்ய ஜ்ஞேயஸ்ய பரிச்சே²த³கம் த்³ருஶ்யதே । ந ஹி அந்யவிஷயேண ஜ்ஞாநேந அந்யத் உபலப்⁴யதே, யதா² க⁴டவிஷயேண ஜ்ஞாநேந அக்³நி: । நைஷ தோ³ஷ:, ஜ்ஞாநநிமித்தத்வாத் ஜ்ஞாநமுச்யதே இதி ஹி அவோசாம ; ஜ்ஞாநஸஹகாரிகாரணத்வாச்ச —
யதோ²க்தேந ஜ்ஞாநேந ஜ்ஞாதவ்யம் கிம் இத்யாகாங்க்ஷாயாமாஹ — ‘ஜ்ஞேயம் யத்தத்’ இத்யாதி³ । நநு யமா: நியமாஶ்ச அமாநித்வாத³ய: । ந தை: ஜ்ஞேயம் ஜ்ஞாயதே । ந ஹி அமாநித்வாதி³ கஸ்யசித் வஸ்துந: பரிச்சே²த³கம் த்³ருஷ்டம் । ஸர்வத்ரைவ ச யத்³விஷயம் ஜ்ஞாநம் ததே³வ தஸ்ய ஜ்ஞேயஸ்ய பரிச்சே²த³கம் த்³ருஶ்யதே । ந ஹி அந்யவிஷயேண ஜ்ஞாநேந அந்யத் உபலப்⁴யதே, யதா² க⁴டவிஷயேண ஜ்ஞாநேந அக்³நி: । நைஷ தோ³ஷ:, ஜ்ஞாநநிமித்தத்வாத் ஜ்ஞாநமுச்யதே இதி ஹி அவோசாம ; ஜ்ஞாநஸஹகாரிகாரணத்வாச்ச —

உத்தரக்³ரந்த²மவதாரயதி -

யதோ²க்தேதி ।

அமாநித்வாதீ³நாம் ஜ்ஞாநத்வம் ஆக்ஷிபதி -

நந்விதி ।

வஸ்துபரிச்சே²த³கத்வாத் ஜ்ஞாநத்வம் ஆஶங்க்ய, ஆஹ -

நஹீதி ।

பரிச்சே²த³கத்வாத் ஜ்ஞாநத்வம் , ஜ்ஞாநத்வாத் பரிச்சே²த³கத்வம் , இதி அந்யோந்யாஶ்ரயாத் , இத்யபி⁴ப்ரேத்ய, ஆஹ -

ஸர்வத்ரேதி ।

ஸ்வார்த²ஸ்யைவ ஜ்ஞாநம் பரிச்சே²த³கம் , இத்யேதத் வ்யதிரேகத்³வாரா விஶத³யதி -

நஹீதி ।

த்ர்யதிரேகத்³ருஷ்டாந்தமாஹ -

யதே²தி ।

அமாநித்வாதீ³நாம் ஜ்ஞாநத்வமாக்ஷிப்தம் ப்ரதிக்ஷிபதி -

நைஷ தோ³ஷ இதி ।

தத்ர ஹேதுத்வேந உக்தம் ஸ்மாரயதி -

ஜ்ஞாநேதி ।

தேஷு ஜ்ஞாநஶப்³தே³ ஹேத்வந்தரமாஹ்ரு -

ஜ்ஞாநேதி ।