ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಚತುರ್ದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಪೂರ್ವಪೃಷ್ಠಮ್      ಉತ್ತರಪೃಷ್ಠಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಉದಾಸೀನವದಾಸೀನೋ ಗುಣೈರ್ಯೋ ನ ವಿಚಾಲ್ಯತೇ ।
ಗುಣಾ ವರ್ತಂತ ಇತ್ಯೇವ ಯೋಽವತಿಷ್ಠತಿ ನೇಂಗತೇ ॥ ೨೩ ॥
ಉದಾಸೀನವತ್ ಯಥಾ ಉದಾಸೀನಃ ನ ಕಸ್ಯಚಿತ್ ಪಕ್ಷಂ ಭಜತೇ, ತಥಾ ಅಯಂ ಗುಣಾತೀತತ್ವೋಪಾಯಮಾರ್ಗೇಽವಸ್ಥಿತಃ ಆಸೀನಃ ಆತ್ಮವಿತ್ ಗುಣೈಃ ಯಃ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ನ ವಿಚಾಲ್ಯತೇ ವಿವೇಕದರ್ಶನಾವಸ್ಥಾತಃ । ತದೇತತ್ ಸ್ಫುಟೀಕರೋತಿ — ಗುಣಾಃ ಕಾರ್ಯಕರಣವಿಷಯಾಕಾರಪರಿಣತಾಃ ಅನ್ಯೋಽನ್ಯಸ್ಮಿನ್ ವರ್ತಂತೇ ಇತಿ ಯಃ ಅವತಿಷ್ಠತಿ । ಛಂದೋಭಂಗಭಯಾತ್ ಪರಸ್ಮೈಪದಪ್ರಯೋಗಃ । ಯೋಽನುತಿಷ್ಠತೀತಿ ವಾ ಪಾಠಾಂತರಮ್ । ನ ಇಂಗತೇ ನ ಚಲತಿ, ಸ್ವರೂಪಾವಸ್ಥ ಏವ ಭವತಿ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೩ ॥
ಉದಾಸೀನವದಾಸೀನೋ ಗುಣೈರ್ಯೋ ನ ವಿಚಾಲ್ಯತೇ ।
ಗುಣಾ ವರ್ತಂತ ಇತ್ಯೇವ ಯೋಽವತಿಷ್ಠತಿ ನೇಂಗತೇ ॥ ೨೩ ॥
ಉದಾಸೀನವತ್ ಯಥಾ ಉದಾಸೀನಃ ನ ಕಸ್ಯಚಿತ್ ಪಕ್ಷಂ ಭಜತೇ, ತಥಾ ಅಯಂ ಗುಣಾತೀತತ್ವೋಪಾಯಮಾರ್ಗೇಽವಸ್ಥಿತಃ ಆಸೀನಃ ಆತ್ಮವಿತ್ ಗುಣೈಃ ಯಃ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ನ ವಿಚಾಲ್ಯತೇ ವಿವೇಕದರ್ಶನಾವಸ್ಥಾತಃ । ತದೇತತ್ ಸ್ಫುಟೀಕರೋತಿ — ಗುಣಾಃ ಕಾರ್ಯಕರಣವಿಷಯಾಕಾರಪರಿಣತಾಃ ಅನ್ಯೋಽನ್ಯಸ್ಮಿನ್ ವರ್ತಂತೇ ಇತಿ ಯಃ ಅವತಿಷ್ಠತಿ । ಛಂದೋಭಂಗಭಯಾತ್ ಪರಸ್ಮೈಪದಪ್ರಯೋಗಃ । ಯೋಽನುತಿಷ್ಠತೀತಿ ವಾ ಪಾಠಾಂತರಮ್ । ನ ಇಂಗತೇ ನ ಚಲತಿ, ಸ್ವರೂಪಾವಸ್ಥ ಏವ ಭವತಿ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೩ ॥

ದೃಷ್ಟಾಂತಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ -

ಯಥೇತಿ ।

ಉಪೇಕ್ಷಕಸ್ಯ ಪಕ್ಷಪಾತೇ ತತ್ತ್ವಾಯೋಗಾತ್ , ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಆತ್ಮವಿತ್ ಆತ್ಮಕೌಟಸ್ಥ್ಯಜ್ಞಾನೇನ ಆಸೀನೋ ನಿವೃತ್ತಕರ್ಮತ್ವಾಭಿಮಾನಃ ಅಪ್ರಯತಮಾನೋ ಭವತಿ ಇತಿ ದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಿಕಮ್ ಆಹ -

ತಥೇತಿ ।

ಗುಣಾತೀತತ್ವೋಪಾಯಮಾರ್ಗಃ ಜ್ಞಾನಮೇವ । ಶಬ್ದಾದಿಭಿಃ ವಿಷಯೈಃ ಅಸ್ಯ ಕೂಟಸ್ಥತ್ವಜ್ಞಾನಾತ್ ಪ್ರಚ್ಯವನಮ್ ಆಶಂಕ್ಯ ಆಹ -

ಗುಣೈರಿತಿ ।

ಉಪನತಾನಾಂ ವಿಷಯಾಣಾಂ ರಾಗದ್ವೇಷದ್ವಾರಾ ಪ್ರವರ್ತಕತ್ವಮ್ ಇತ್ಯೇತತ್ ಪ್ರಪಂಚಯತಿ -

ತದೇತದಿತಿ ।

ಯೋಽವತಿಷ್ಠತಿ, ಸಃ ಗುಣಾತೀತಃ - ಇತಿ ಉತ್ತರತ್ರ ಸಂಬಂಧಃ ।

ಅವಪೂರ್ವಸ್ಯ ತಿಷ್ಠತೇಃ ಆತ್ಮನೇಪದೇ ಪ್ರಯೋಕ್ತವ್ಯೇ, ಕಥಂ ಪರಸ್ಮೈಪದಮ್ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಆಹ -

ಛಂದೋಭಂಗೇತಿ ।

ಪಾಠಾಂತರೇ ತು ಬಾಧಿತಾನುವೃತ್ತಿಮಾತ್ರಮ್ ಅನುಷ್ಠಾನಮ್ ।

ಕರಣಾಕಾರಪರಿಣತಾನಾಂ ಗುಣಾನಾಂ ವಿಷಯಾಕಾರಪರಿಣತೇಷು ತೇಷು ಪ್ರವೃತ್ತಿಃ, ನ ಮಮ - ಇತಿ ಪಶ್ಯನ್ ಅಚಲತಯಾ ಕೂಟಸ್ಥದೃಷ್ಟಿಮ್ ಆತ್ಮನೋ ನ ಜಹಾತಿ ಇತ್ಯಾಹ -

ನೇಂಗತ ಇತಿ

॥ ೨೩ ॥