శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
ఉదాసీనవదాసీనో గుణైర్యో విచాల్యతే
గుణా వర్తన్త ఇత్యేవ యోఽవతిష్ఠతి నేఙ్గతే ॥ ౨౩ ॥
ఉదాసీనవత్ యథా ఉదాసీనః కస్యచిత్ పక్షం భజతే, తథా అయం గుణాతీతత్వోపాయమార్గేఽవస్థితః ఆసీనః ఆత్మవిత్ గుణైః యః సంన్యాసీ విచాల్యతే వివేకదర్శనావస్థాతఃతదేతత్ స్ఫుటీకరోతిగుణాః కార్యకరణవిషయాకారపరిణతాః అన్యోఽన్యస్మిన్ వర్తన్తే ఇతి యః అవతిష్ఠతిఛన్దోభఙ్గభయాత్ పరస్మైపదప్రయోగఃయోఽనుతిష్ఠతీతి వా పాఠాన్తరమ్ ఇఙ్గతే చలతి, స్వరూపావస్థ ఎవ భవతి ఇత్యర్థః ॥ ౨౩ ॥
ఉదాసీనవదాసీనో గుణైర్యో విచాల్యతే
గుణా వర్తన్త ఇత్యేవ యోఽవతిష్ఠతి నేఙ్గతే ॥ ౨౩ ॥
ఉదాసీనవత్ యథా ఉదాసీనః కస్యచిత్ పక్షం భజతే, తథా అయం గుణాతీతత్వోపాయమార్గేఽవస్థితః ఆసీనః ఆత్మవిత్ గుణైః యః సంన్యాసీ విచాల్యతే వివేకదర్శనావస్థాతఃతదేతత్ స్ఫుటీకరోతిగుణాః కార్యకరణవిషయాకారపరిణతాః అన్యోఽన్యస్మిన్ వర్తన్తే ఇతి యః అవతిష్ఠతిఛన్దోభఙ్గభయాత్ పరస్మైపదప్రయోగఃయోఽనుతిష్ఠతీతి వా పాఠాన్తరమ్ ఇఙ్గతే చలతి, స్వరూపావస్థ ఎవ భవతి ఇత్యర్థః ॥ ౨౩ ॥

దృష్టాన్తం వ్యాచష్టే -

యథేతి ।

ఉపేక్షకస్య పక్షపాతే తత్త్వాయోగాత్ , ఇత్యర్థః ।

ఆత్మవిత్ ఆత్మకౌటస్థ్యజ్ఞానేన ఆసీనో నివృత్తకర్మత్వాభిమానః అప్రయతమానో భవతి ఇతి దార్ష్టాన్తికమ్ ఆహ -

తథేతి ।

గుణాతీతత్వోపాయమార్గః జ్ఞానమేవ । శబ్దాదిభిః విషయైః అస్య కూటస్థత్వజ్ఞానాత్ ప్రచ్యవనమ్ ఆశఙ్క్య ఆహ -

గుణైరితి ।

ఉపనతానాం విషయాణాం రాగద్వేషద్వారా ప్రవర్తకత్వమ్ ఇత్యేతత్ ప్రపఞ్చయతి -

తదేతదితి ।

యోఽవతిష్ఠతి, సః గుణాతీతః - ఇతి ఉత్తరత్ర సమ్బన్ధః ।

అవపూర్వస్య తిష్ఠతేః ఆత్మనేపదే ప్రయోక్తవ్యే, కథం పరస్మైపదమ్ ? ఇత్యాశఙ్క్య ఆహ -

ఛన్దోభఙ్గేతి ।

పాఠాన్తరే తు బాధితానువృత్తిమాత్రమ్ అనుష్ఠానమ్ ।

కరణాకారపరిణతానాం గుణానాం విషయాకారపరిణతేషు తేషు ప్రవృత్తిః, న మమ - ఇతి పశ్యన్ అచలతయా కూటస్థదృష్టిమ్ ఆత్మనో న జహాతి ఇత్యాహ -

నేఙ్గత ఇతి

॥ ౨౩ ॥