అవ్యక్తం - అవ్యాకృతం, తదేవ మూలం, తస్మాత్ ప్రభవనం - ప్రభవః యస్య, స తథా । తస్యైవ మూలస్య అవ్యక్తస్య అనుగ్రహాత్ - అతిదృఢత్వాత్ ,ఉత్థితః - సంవర్ధితః । తస్య లౌకికవృక్షసాధర్మ్యమ్ ఆహ -
బుద్ధీత్యాదినా ।
వృక్షస్య హి శాఖాః స్కన్ధాత్ ఉద్భవన్తి, సంసారస్య చ బుద్ధేః సకాశాత్ నానాపరిణామా జాయన్తే । తేన బుద్ధిరేవ స్కన్ధః తన్మయః - తత్ప్రచురః, అయం సంసారతరుః । ఇన్ద్రియాణామన్తరాణి - ఛిద్రాణి కోటరాణి యస్య, స తథా । మహాన్తి భూతాని - పృథివ్యాదీని ఆకాశాన్తాని, విశాఖాః స్తమ్భా యస్య స తథా । ఆజీవ్యత్వం ఉపజీవ్యత్వమ్ । బ్రహ్మణా అధిష్ఠితో వృక్షః బ్రహ్మవృక్షః ॥ తథాపి జ్ఞానం వినా ఛేత్తుం అశక్యతయా సనాతనః - చిరన్తనః ఎతచ్చ బ్రహ్మణః పరస్య ఆత్మనః, వనం - వననీయం, సమ్భజనీయమ్ । అత్ర హి బ్రహ్మ ప్రతిష్ఠితమ్ , తస్య వృక్షస్య సంసారాఖ్యస్య తదేవ బ్రహ్మ సారభూతమ్ ।అథవా అస్య బ్రహ్మవృక్షస్య అనవచ్ఛిన్నస్య సంసారమణ్డలస్య తదేతత్ బ్రహ్మ, వనమివ వనం - వననీయం - సమ్భజనీయమ్ । న హి బ్రహ్మాతిరిక్తం సంసారస్య ఆస్పదమ్ అస్తి బ్రహ్మైవ అవిద్యయా సంసరాతి ఇతి అభ్యుపగమాత్ ఇత్యర్థః ।
“అహం బ్రహ్మ“ ఇతి దృఢజ్ఞానేన ఉక్తం సంసారవృక్షం ఛిత్వా ప్రతిబన్ధకాభావాత్ ఆత్మనిష్ఠో భూత్వా, పునరావృత్తిరహితం కైవల్యం ప్రాప్నోతి, ఇత్యాహ -
ఎతదితి ।
అధఃశాఖమ్ , ఇత్యేతద్ వ్యాచష్టే -
మహదితి ।
ఆదిశబ్దేన ఇన్ద్రియాదిసఙ్గ్రహః ।
సంసారవృక్షస్య అతిచఞ్చలత్వే ప్రమాణమాహ -
ప్రాహురితి ।