శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
శ్రీభగవానువాచ —
ఊర్ధ్వమూలమధఃశాఖమశ్వత్థం ప్రాహురవ్యయమ్
ఛన్దాంసి యస్య పర్ణాని యస్తం వేద వేదవిత్ ॥ ౧ ॥
ఊర్ధ్వమూలం కాలతః సూక్ష్మత్వాత్ కారణత్వాత్ నిత్యత్వాత్ మహత్త్వాచ్చ ఊర్ధ్వమ్ ; ఉచ్యతే బ్రహ్మ అవ్యక్తం మాయాశక్తిమత్ , తత్ మూలం అస్యేతి సోఽయం సంసారవృక్షః ఊర్ధ్వమూలఃశ్రుతేశ్చఊర్ధ్వమూలోఽవాక్శాఖ ఎషోఽశ్వత్థః సనాతనః’ (క. ఉ. ౨ । ౩ । ౧) ఇతిపురాణే
శ్రీభగవానువాచ —
ఊర్ధ్వమూలమధఃశాఖమశ్వత్థం ప్రాహురవ్యయమ్
ఛన్దాంసి యస్య పర్ణాని యస్తం వేద వేదవిత్ ॥ ౧ ॥
ఊర్ధ్వమూలం కాలతః సూక్ష్మత్వాత్ కారణత్వాత్ నిత్యత్వాత్ మహత్త్వాచ్చ ఊర్ధ్వమ్ ; ఉచ్యతే బ్రహ్మ అవ్యక్తం మాయాశక్తిమత్ , తత్ మూలం అస్యేతి సోఽయం సంసారవృక్షః ఊర్ధ్వమూలఃశ్రుతేశ్చఊర్ధ్వమూలోఽవాక్శాఖ ఎషోఽశ్వత్థః సనాతనః’ (క. ఉ. ౨ । ౩ । ౧) ఇతిపురాణే

నాశసమ్భావనాయై వృక్షరూపకం బన్ధహేతోః దర్శయతి -

ఊర్ధ్వమూలమితి ।

కథం కాలతః సూక్ష్యత్వమ్ ? తదాహ -

కారణత్వాదితి ।

తదేవ కథం? కార్యాపేక్షయా నియతపూర్వభావిత్వాత్ , ఇత్యాహ -

నిత్యత్వాదితి ।

సర్వవ్యాపిత్వాచ్చ ఉత్కర్షం సమ్భావయతి -

మహత్వాచ్చేతి ।

ఊర్ధ్వం - ఉచ్ఛ్రితం - ఉత్కృష్టమ్ ఇతి యావత్ ।

తస్య కూటస్థస్య కథం మూలత్వమ్ ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -

అవ్యక్తేతి ।

స్మృతిమూలత్వేన శ్రుతిముదాహరతి -

శ్రుతేశ్చేతి ।

అవాఞ్చ్యః - నికృష్టాః, శాఖా ఇవ మహాదాద్యా యస్య, సః, తథా ప్రకృతే సంసారవృక్షే పురాణసంమతిమ్ ఆహ -

పురాణే చేతి ।