ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ —
ಊರ್ಧ್ವಮೂಲಮಧಃಶಾಖಮಶ್ವತ್ಥಂ ಪ್ರಾಹುರವ್ಯಯಮ್ ।
ಛಂದಾಂಸಿ ಯಸ್ಯ ಪರ್ಣಾನಿ ಯಸ್ತಂ ವೇದ ಸ ವೇದವಿತ್ ॥ ೧ ॥
ಅವ್ಯಯಂ ಸಂಸಾರಮಾಯಾಯಾಃ ಅನಾದಿಕಾಲಪ್ರವೃತ್ತತ್ವಾತ್ ಸೋಽಯಂ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಃ ಅವ್ಯಯಃ, ಅನಾದ್ಯಂತದೇಹಾದಿಸಂತಾನಾಶ್ರಯಃ ಹಿ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧಃ, ತಮ್ ಅವ್ಯಯಮ್ । ತಸ್ಯೈವ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಸ್ಯ ಇದಮ್ ಅನ್ಯತ್ ವಿಶೇಷಣಮ್ — ಛಂದಾಂಸಿ ಯಸ್ಯ ಪರ್ಣಾನಿ, ಛಂದಾಂಸಿ ಚ್ಛಾದನಾತ್ ಋಗ್ಯಜುಃಸಾಮಲಕ್ಷಣಾನಿ ಯಸ್ಯ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಸ್ಯ ಪರ್ಣಾನೀವ ಪರ್ಣಾನಿ । ಯಥಾ ವೃಕ್ಷಸ್ಯ ಪರಿರಕ್ಷಣಾರ್ಥಾನಿ ಪರ್ಣಾನಿ, ತಥಾ ವೇದಾಃ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಪರಿರಕ್ಷಣಾರ್ಥಾಃ, ಧರ್ಮಾಧರ್ಮತದ್ಧೇತುಫಲಪ್ರದರ್ಶನಾರ್ಥತ್ವಾತ್ । ಯಥಾವ್ಯಾಖ್ಯಾತಂ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಂ ಸಮೂಲಂ ಯಃ ತಂ ವೇದ ಸಃ ವೇದವಿತ್ , ವೇದಾರ್ಥವಿತ್ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ನ ಹಿ ಸಮೂಲಾತ್ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಾತ್ ಅಸ್ಮಾತ್ ಜ್ಞೇಯಃ ಅನ್ಯಃ ಅಣುಮಾತ್ರೋಽಪಿ ಅವಶಿಷ್ಟಃ ಅಸ್ತಿ ಇತ್ಯತಃ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವವೇದಾರ್ಥವಿದಿತಿ ಸಮೂಲಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಜ್ಞಾನಂ ಸ್ತೌತಿ ॥ ೧ ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ —
ಊರ್ಧ್ವಮೂಲಮಧಃಶಾಖಮಶ್ವತ್ಥಂ ಪ್ರಾಹುರವ್ಯಯಮ್ ।
ಛಂದಾಂಸಿ ಯಸ್ಯ ಪರ್ಣಾನಿ ಯಸ್ತಂ ವೇದ ಸ ವೇದವಿತ್ ॥ ೧ ॥
ಅವ್ಯಯಂ ಸಂಸಾರಮಾಯಾಯಾಃ ಅನಾದಿಕಾಲಪ್ರವೃತ್ತತ್ವಾತ್ ಸೋಽಯಂ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಃ ಅವ್ಯಯಃ, ಅನಾದ್ಯಂತದೇಹಾದಿಸಂತಾನಾಶ್ರಯಃ ಹಿ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧಃ, ತಮ್ ಅವ್ಯಯಮ್ । ತಸ್ಯೈವ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಸ್ಯ ಇದಮ್ ಅನ್ಯತ್ ವಿಶೇಷಣಮ್ — ಛಂದಾಂಸಿ ಯಸ್ಯ ಪರ್ಣಾನಿ, ಛಂದಾಂಸಿ ಚ್ಛಾದನಾತ್ ಋಗ್ಯಜುಃಸಾಮಲಕ್ಷಣಾನಿ ಯಸ್ಯ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಸ್ಯ ಪರ್ಣಾನೀವ ಪರ್ಣಾನಿ । ಯಥಾ ವೃಕ್ಷಸ್ಯ ಪರಿರಕ್ಷಣಾರ್ಥಾನಿ ಪರ್ಣಾನಿ, ತಥಾ ವೇದಾಃ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಪರಿರಕ್ಷಣಾರ್ಥಾಃ, ಧರ್ಮಾಧರ್ಮತದ್ಧೇತುಫಲಪ್ರದರ್ಶನಾರ್ಥತ್ವಾತ್ । ಯಥಾವ್ಯಾಖ್ಯಾತಂ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಂ ಸಮೂಲಂ ಯಃ ತಂ ವೇದ ಸಃ ವೇದವಿತ್ , ವೇದಾರ್ಥವಿತ್ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ನ ಹಿ ಸಮೂಲಾತ್ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಾತ್ ಅಸ್ಮಾತ್ ಜ್ಞೇಯಃ ಅನ್ಯಃ ಅಣುಮಾತ್ರೋಽಪಿ ಅವಶಿಷ್ಟಃ ಅಸ್ತಿ ಇತ್ಯತಃ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವವೇದಾರ್ಥವಿದಿತಿ ಸಮೂಲಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಜ್ಞಾನಂ ಸ್ತೌತಿ ॥ ೧ ॥