ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
யஸ்மாத் மத³தீ⁴நம் கர்மிணாம் கர்மப²லம் ஜ்ஞாநிநாம் ஜ்ஞாநப²லம் , அத: ப⁴க்தியோகே³ந மாம் யே ஸேவம்தே தே மம ப்ரஸாதா³த் ஜ்ஞாநப்ராப்திக்ரமேண கு³ணாதீதா: மோக்ஷம் க³ச்ச²ந்திகிமு வக்தவ்யம் ஆத்மந: தத்த்வமேவ ஸம்யக் விஜாநந்த: இதி அத: ப⁴க³வாந் அர்ஜுநேந அப்ருஷ்டோ(அ)பி ஆத்மந: தத்த்வம் விவக்ஷு: உவாசஊர்த்⁴வமூலம்இத்யாதி³நாதத்ர தாவத் வ்ருக்ஷரூபககல்பநயா வைராக்³யஹேதோ: ஸம்ஸாரஸ்வரூபம் வர்ணயதிவிரக்தஸ்ய ஹி ஸம்ஸாராத் ப⁴க³வத்தத்த்வஜ்ஞாநே அதி⁴கார:, அந்யஸ்யேதி
யஸ்மாத் மத³தீ⁴நம் கர்மிணாம் கர்மப²லம் ஜ்ஞாநிநாம் ஜ்ஞாநப²லம் , அத: ப⁴க்தியோகே³ந மாம் யே ஸேவம்தே தே மம ப்ரஸாதா³த் ஜ்ஞாநப்ராப்திக்ரமேண கு³ணாதீதா: மோக்ஷம் க³ச்ச²ந்திகிமு வக்தவ்யம் ஆத்மந: தத்த்வமேவ ஸம்யக் விஜாநந்த: இதி அத: ப⁴க³வாந் அர்ஜுநேந அப்ருஷ்டோ(அ)பி ஆத்மந: தத்த்வம் விவக்ஷு: உவாசஊர்த்⁴வமூலம்இத்யாதி³நாதத்ர தாவத் வ்ருக்ஷரூபககல்பநயா வைராக்³யஹேதோ: ஸம்ஸாரஸ்வரூபம் வர்ணயதிவிரக்தஸ்ய ஹி ஸம்ஸாராத் ப⁴க³வத்தத்த்வஜ்ஞாநே அதி⁴கார:, அந்யஸ்யேதி

ப⁴க்தியோகே³ந கு³ணாத்யயே த³ர்ஶிதே, நாஶித்வே தேஷாம்,விநா ஜ்ஞாநேந அநத்யயாத்  அநாஶித்வேந,தேநாபி தத³யோக்³யத்வாத் ந ஜ்ஞாநம் கு³ணாத்யயஹேது: இதி ஆஶங்காம் நிரஸ்ய, ஸாக்ஷாதே³வ ஶ்ரவணாதி³ஹேதும் ஸம்ந்யாஸம் விதி⁴த்ஸு: ப்³ரஹ்மத்வஸ்ய பரமபுருஷார்த²தாம் விவக்ஷு: அத்⁴யாயாந்தரமாரப⁴தே -

யஸ்மாதி³தி ।

கர்மிணோ ஜ்ஞாநிநஶ்ச ஶாஸ்த்ரே அதி⁴க்ருதா: ।  தத்ர கர்மிணாம் கர்மாநுகூலம் ப²லம் ஈஶ்வராயத்தம் , “ப²லமத உபபத்தே:“ (ப்³ர. ஸூ. 3 - 2 - 37) இதி ந்யாயாத் । ஜ்ஞாநிநாமபி தத் ப²லம் ஈஶ்வராயத்தமேவ, “ததோ ஹ்யஸ்ய ப³ந்த⁴விபர்யயௌ “ (ப்³ர. ஸூ.3 - 2 - 5) இத்யுக்தத்வாத் । யஸ்மாத் ஏவம், தஸ்மாத் , யே ப⁴க்த்யாக்²யேந யோகே³ந மாமேவ ஸேவம்தே, தே மத்ப்ரஸாத³த்³வாரா ஜ்ஞாநம் ப்ராப்ய தேந கு³ணாதீதா: முக்தா: ப⁴வந்தீதி ஸ்தி²தம் , இத்யர்த²: ।

யே து ஆத்மந: தத்த்வமேவ ஸந்தே³ஹாத்³யபோஹேந ஜாநந்தி தே தேந ஜ்ஞாநேந கு³ணாதீதா: ஸந்த: முக்திம் க³ச்ச²ந்தீதி கிமு வக்தவ்யம் , இதி அர்த²ஸித்³த⁴மர்த²ம் ஆஹ -

கிமுவக்தவ்யமிதி ।

ஆத்மதத்த்வாஜ்ஞாநம் யத: ஸம்ஸாரஹேது:, ஜ்ஞாநம் மோக்ஷாநுுகூலம் , அத: அர்ஜுநேந கிம் தத் ? இதி அப்ருஷ்டமபி தத்த்வம் ப⁴க³வாந் உக்தவாந் , ப்ரஶ்நாபா⁴வே(அ)பி தஸ்ய தத்³வ்யுத்பாத³நாபி⁴மாநாத் இத்யாஹ -

அத இதி ।

தத்த்வே விவக்ஷிதே கிமிதி ஸம்ஸாரோ வர்ண்யதே ? தத்ர ஆஹ -

தத்ரேதி ।

அத்⁴யாயாதி³: ஸப்தம்யர்த²: ।

வைராக்³யமபி கிமிதி ம்ருக்³யதே? தத்ர ஆஹ -

விரக்தஸ்யேதி ।

இதி வைராக்³யாய ஸம்ஸாரவர்ணநம் , இதி ஶேஷ: ।