ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
பஞ்சத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச —
ஊர்த்⁴வமூலமத⁴:ஶாக²மஶ்வத்த²ம் ப்ராஹுரவ்யயம் ।
ச²ந்தா³ம்ஸி யஸ்ய பர்ணாநி யஸ்தம் வேத³ ஸ வேத³வித் ॥ 1 ॥
ஊர்த்⁴வமூலம் காலத: ஸூக்ஷ்மத்வாத் காரணத்வாத் நித்யத்வாத் மஹத்த்வாச்ச ஊர்த்⁴வம் ; உச்யதே ப்³ரஹ்ம அவ்யக்தம் மாயாஶக்திமத் , தத் மூலம் அஸ்யேதி ஸோ(அ)யம் ஸம்ஸாரவ்ருக்ஷ: ஊர்த்⁴வமூல: । ஶ்ருதேஶ்ச — ‘ஊர்த்⁴வமூலோ(அ)வாக்ஶாக² ஏஷோ(அ)ஶ்வத்த²: ஸநாதந:’ (க. உ. 2 । 3 । 1) இதி । புராணே ச —
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச —
ஊர்த்⁴வமூலமத⁴:ஶாக²மஶ்வத்த²ம் ப்ராஹுரவ்யயம் ।
ச²ந்தா³ம்ஸி யஸ்ய பர்ணாநி யஸ்தம் வேத³ ஸ வேத³வித் ॥ 1 ॥
ஊர்த்⁴வமூலம் காலத: ஸூக்ஷ்மத்வாத் காரணத்வாத் நித்யத்வாத் மஹத்த்வாச்ச ஊர்த்⁴வம் ; உச்யதே ப்³ரஹ்ம அவ்யக்தம் மாயாஶக்திமத் , தத் மூலம் அஸ்யேதி ஸோ(அ)யம் ஸம்ஸாரவ்ருக்ஷ: ஊர்த்⁴வமூல: । ஶ்ருதேஶ்ச — ‘ஊர்த்⁴வமூலோ(அ)வாக்ஶாக² ஏஷோ(அ)ஶ்வத்த²: ஸநாதந:’ (க. உ. 2 । 3 । 1) இதி । புராணே ச —

நாஶஸம்பா⁴வநாயை வ்ருக்ஷரூபகம் ப³ந்த⁴ஹேதோ: த³ர்ஶயதி -

ஊர்த்⁴வமூலமிதி ।

கத²ம் காலத: ஸூக்ஷ்யத்வம் ? ததா³ஹ -

காரணத்வாதி³தி ।

ததே³வ கத²ம்? கார்யாபேக்ஷயா நியதபூர்வபா⁴வித்வாத் , இத்யாஹ -

நித்யத்வாதி³தி ।

ஸர்வவ்யாபித்வாச்ச உத்கர்ஷம் ஸம்பா⁴வயதி -

மஹத்வாச்சேதி ।

ஊர்த்⁴வம் - உச்ச்²ரிதம் - உத்க்ருஷ்டம் இதி யாவத் ।

தஸ்ய கூடஸ்த²ஸ்ய கத²ம் மூலத்வம் இத்யாஶங்க்ய, ஆஹ -

அவ்யக்தேதி ।

ஸ்ம்ருதிமூலத்வேந ஶ்ருதிமுதா³ஹரதி -

ஶ்ருதேஶ்சேதி ।

அவாஞ்ச்ய: - நிக்ருஷ்டா:, ஶாகா² இவ மஹாதா³த்³யா யஸ்ய, ஸ:, ததா² ப்ரக்ருதே ஸம்ஸாரவ்ருக்ஷே புராணஸம்மதிம் ஆஹ -

புராணே சேதி ।