ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಕಟ್ವಮ್ಲಲವಣಾತ್ಯುಷ್ಣತೀಕ್ಷ್ಣರೂಕ್ಷವಿದಾಹಿನಃ
ಆಹಾರಾ ರಾಜಸಸ್ಯೇಷ್ಟಾ ದುಃಖಶೋಕಾಮಯಪ್ರದಾಃ ॥ ೯ ॥
ಕಟ್ವಮ್ಲಲವಣಾತ್ಯುಷ್ಣತೀಕ್ಷ್ಣರೂಕ್ಷವಿದಾಹಿನಃ ಇತ್ಯತ್ರ ಅತಿಶಬ್ದಃ ಕಟ್ವಾದಿಷು ಸರ್ವತ್ರ ಯೋಜ್ಯಃ, ಅತಿಕಟುಃ ಅತಿತೀಕ್ಷ್ಣಃ ಇತ್ಯೇವಮ್ಕಟುಶ್ಚ ಅಮ್ಲಶ್ಚ ಲವಣಶ್ಚ ಅತ್ಯುಷ್ಣಶ್ಚ ತೀಕ್ಷ್ಣಶ್ಚ ರೂಕ್ಷಶ್ಚ ವಿದಾಹೀ ತೇ ಆಹಾರಾಃ ರಾಜಸಸ್ಯ ಇಷ್ಟಾಃ, ದುಃಖಶೋಕಾಮಯಪ್ರದಾಃ ದುಃಖಂ ಶೋಕಂ ಆಮಯಂ ಪ್ರಯಚ್ಛಂತೀತಿ ದುಃಖಶೋಕಾಮಯಪ್ರದಾಃ ॥ ೯ ॥
ಕಟ್ವಮ್ಲಲವಣಾತ್ಯುಷ್ಣತೀಕ್ಷ್ಣರೂಕ್ಷವಿದಾಹಿನಃ
ಆಹಾರಾ ರಾಜಸಸ್ಯೇಷ್ಟಾ ದುಃಖಶೋಕಾಮಯಪ್ರದಾಃ ॥ ೯ ॥
ಕಟ್ವಮ್ಲಲವಣಾತ್ಯುಷ್ಣತೀಕ್ಷ್ಣರೂಕ್ಷವಿದಾಹಿನಃ ಇತ್ಯತ್ರ ಅತಿಶಬ್ದಃ ಕಟ್ವಾದಿಷು ಸರ್ವತ್ರ ಯೋಜ್ಯಃ, ಅತಿಕಟುಃ ಅತಿತೀಕ್ಷ್ಣಃ ಇತ್ಯೇವಮ್ಕಟುಶ್ಚ ಅಮ್ಲಶ್ಚ ಲವಣಶ್ಚ ಅತ್ಯುಷ್ಣಶ್ಚ ತೀಕ್ಷ್ಣಶ್ಚ ರೂಕ್ಷಶ್ಚ ವಿದಾಹೀ ತೇ ಆಹಾರಾಃ ರಾಜಸಸ್ಯ ಇಷ್ಟಾಃ, ದುಃಖಶೋಕಾಮಯಪ್ರದಾಃ ದುಃಖಂ ಶೋಕಂ ಆಮಯಂ ಪ್ರಯಚ್ಛಂತೀತಿ ದುಃಖಶೋಕಾಮಯಪ್ರದಾಃ ॥ ೯ ॥

ರಾಜಸಪ್ರೀತಿವಿಷಯಮ್ ಆಹಾರವಿಶೇಷಂ ದರ್ಶಯತಿ -

ಕಟ್ವಿತಿ ।

ಕಟುಃ - ತಿಕ್ತಃ, ಕಟುಕಸ್ಯ ತೀಕ್ಷ್ಣಶಬ್ದೇನ ಉಕ್ತತ್ವಾತ್ ।

ರೂಕ್ಷಃ - ನ ಸ್ನೇಹಃ, ವಿದಾಹೀ - ಸಂತಾಪಕಃ । ಅತಿಶಬ್ದಸ್ಯ ಸರ್ವತ್ರ ಯೋಜನಮೇವ ಅಭಿನಯತಿ -

ಅತಿಕಟುರಿತಿ ।

ದುಃಖಂ - ತಾತ್ಕಾಲಿಕೀ ಪೀಡಾ, ಇಷ್ಟವಿಯೋಗಜಂ ದುಃಖಂ - ಶೋಕಃ, ಆಮಯಃ - ರೋಗಃ

॥ ೯ ॥