శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
కార్యమిత్యేవ యత్కర్మ
నియతం క్రియతేఽర్జున
సఙ్గం త్యక్త్వా ఫలం చైవ
త్యాగః సాత్త్వికో మతః ॥ ౯ ॥
నను కర్మపరిత్యాగః త్రివిధః సంన్యాసః ఇతి ప్రకృతఃతత్ర తామసో రాజసశ్చ ఉక్తః త్యాగఃకథమ్ ఇహ సఙ్గఫలత్యాగః తృతీయత్వేన ఉచ్యతే ? యథా త్రయో బ్రాహ్మణాః ఆగతాః, తత్ర షడఙ్గవిదౌ ద్వౌ, క్షత్రియః తృతీయః ఇతి తద్వత్నైష దోషః త్యాగసామాన్యేన స్తుత్యర్థత్వాత్అస్తి హి కర్మసంన్యాసస్య ఫలాభిసన్ధిత్యాగస్య త్యాగత్వసామాన్యమ్తత్ర రాజసతామసత్వేన కర్మత్యాగనిన్దయా కర్మఫలాభిసన్ధిత్యాగః సాత్త్వికత్వేన స్తూయతే త్యాగః సాత్త్వికో మతఃఇతి ॥ ౯ ॥
కార్యమిత్యేవ యత్కర్మ
నియతం క్రియతేఽర్జున
సఙ్గం త్యక్త్వా ఫలం చైవ
త్యాగః సాత్త్వికో మతః ॥ ౯ ॥
నను కర్మపరిత్యాగః త్రివిధః సంన్యాసః ఇతి ప్రకృతఃతత్ర తామసో రాజసశ్చ ఉక్తః త్యాగఃకథమ్ ఇహ సఙ్గఫలత్యాగః తృతీయత్వేన ఉచ్యతే ? యథా త్రయో బ్రాహ్మణాః ఆగతాః, తత్ర షడఙ్గవిదౌ ద్వౌ, క్షత్రియః తృతీయః ఇతి తద్వత్నైష దోషః త్యాగసామాన్యేన స్తుత్యర్థత్వాత్అస్తి హి కర్మసంన్యాసస్య ఫలాభిసన్ధిత్యాగస్య త్యాగత్వసామాన్యమ్తత్ర రాజసతామసత్వేన కర్మత్యాగనిన్దయా కర్మఫలాభిసన్ధిత్యాగః సాత్త్వికత్వేన స్తూయతే త్యాగః సాత్త్వికో మతఃఇతి ॥ ౯ ॥

కర్మతత్ఫలత్యాగస్య త్యాగసంన్యాసశబ్దాభ్యాం ప్రకృతస్య, ‘త్యాగో హి’ (భ. గీ. ౧౮-౪) ఇతి త్రైవిధ్యం ప్రతిజ్ఞాయ, ప్రతిజ్ఞానురోధే ద్వే విధే వ్యుత్పాద్య, తృతీయాం విధాం తద్విరోధేన త్ర్యుత్పాదయతః భగవతః అకౌశలమ్ ఆపతితమ్ ఇతి శఙ్కతే -

నన్వితి ।

ప్రక్రమప్రతికూలమ్ ఉపసంహారవచనమ్ అనుచితమ్ ఇతి అత్ర దృష్టాన్తమ్ ఆహ-

యథేతి ।

పూర్వోత్తరవిరోధేన ప్రప్తమ్ అకౌశలం ప్రత్యాదిశతి -

నైష దోష ఇతి ।

కర్మత్యగఫలత్యాగయోః త్యాగత్వేన సాదృశ్యాత్ , కర్మత్యాగనిన్దయా తత్ఫలత్యాగస్తుత్యర్థమ్ ఇదం వచనమ్ ఇతి ఉపగమాత్ న విరోధః అస్తి ఇతి ఉక్తమేవ వ్యక్తీకుర్వన్ ఆదౌ త్యగసామాన్యం విశదయతి -

అస్తీతి ।

సతి సామాన్యే నిర్దేశస్య స్తుత్యర్థత్వం సమర్థయతే -

తత్రేతి

॥ ౯ ॥