ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಯತ್ತು ಕೃತ್ಸ್ನವದೇಕಸ್ಮಿನ್ಕಾರ್ಯೇ ಸಕ್ತಮಹೈತುಕಮ್
ಅತತ್ತ್ವಾರ್ಥವದಲ್ಪಂ ತತ್ತಾಮಸಮುದಾಹೃತಮ್ ॥ ೨೨ ॥
ಯತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಕೃತ್ಸ್ನವತ್ ಸಮಸ್ತವತ್ ಸರ್ವವಿಷಯಮಿವ ಏಕಸ್ಮಿನ್ ಕಾರ್ಯೇ ದೇಹೇ ಬಹಿರ್ವಾ ಪ್ರತಿಮಾದೌ ಸಕ್ತಮ್ಏತಾವಾನೇ ಆತ್ಮಾ ಈಶ್ವರೋ ವಾ, ಅತಃ ಪರಮ್ ಅಸ್ತಿಇತಿ, ಯಥಾ ನಗ್ನಕ್ಷಪಣಕಾದೀನಾಂ ಶರೀರಾಂತರ್ವರ್ತೀ ದೇಹಪರಿಮಾಣೋ ಜೀವಃ, ಈಶ್ವರೋ ವಾ ಪಾಷಾಣದಾರ್ವಾದಿಮಾತ್ರಮ್ , ಇತ್ಯೇವಮ್ ಏಕಸ್ಮಿನ್ ಕಾರ್ಯೇ ಸಕ್ತಮ್ ಅಹೈತುಕಂ ಹೇತುವರ್ಜಿತಂ ನಿರ್ಯುಕ್ತಿಕಮ್ , ಅತತ್ತ್ವಾರ್ಥವತ್ ಅಯಥಾಭೂತಾರ್ಥವತ್ , ಯಥಾಭೂತಃ ಅರ್ಥಃ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಃ, ಸಃ ಅಸ್ಯ ಜ್ಞೇಯಭೂತಃ ಅಸ್ತೀತಿ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥವತ್ , ತತ್ತ್ವಾರ್ಥವತ್ ಅತತ್ತ್ವಾರ್ಥವತ್ ; ಅಹೈತುಕತ್ವಾದೇವ ಅಲ್ಪಂ , ಅಲ್ಪವಿಷಯತ್ವಾತ್ ಅಲ್ಪಫಲತ್ವಾದ್ವಾತತ್ ತಾಮಸಮ್ ಉದಾಹೃತಮ್ತಾಮಸಾನಾಂ ಹಿ ಪ್ರಾಣಿನಾಮ್ ಅವಿವೇಕಿನಾಮ್ ಈದೃಶಂ ಜ್ಞಾನಂ ದೃಶ್ಯತೇ ॥ ೨೨ ॥
ಯತ್ತು ಕೃತ್ಸ್ನವದೇಕಸ್ಮಿನ್ಕಾರ್ಯೇ ಸಕ್ತಮಹೈತುಕಮ್
ಅತತ್ತ್ವಾರ್ಥವದಲ್ಪಂ ತತ್ತಾಮಸಮುದಾಹೃತಮ್ ॥ ೨೨ ॥
ಯತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಕೃತ್ಸ್ನವತ್ ಸಮಸ್ತವತ್ ಸರ್ವವಿಷಯಮಿವ ಏಕಸ್ಮಿನ್ ಕಾರ್ಯೇ ದೇಹೇ ಬಹಿರ್ವಾ ಪ್ರತಿಮಾದೌ ಸಕ್ತಮ್ಏತಾವಾನೇ ಆತ್ಮಾ ಈಶ್ವರೋ ವಾ, ಅತಃ ಪರಮ್ ಅಸ್ತಿಇತಿ, ಯಥಾ ನಗ್ನಕ್ಷಪಣಕಾದೀನಾಂ ಶರೀರಾಂತರ್ವರ್ತೀ ದೇಹಪರಿಮಾಣೋ ಜೀವಃ, ಈಶ್ವರೋ ವಾ ಪಾಷಾಣದಾರ್ವಾದಿಮಾತ್ರಮ್ , ಇತ್ಯೇವಮ್ ಏಕಸ್ಮಿನ್ ಕಾರ್ಯೇ ಸಕ್ತಮ್ ಅಹೈತುಕಂ ಹೇತುವರ್ಜಿತಂ ನಿರ್ಯುಕ್ತಿಕಮ್ , ಅತತ್ತ್ವಾರ್ಥವತ್ ಅಯಥಾಭೂತಾರ್ಥವತ್ , ಯಥಾಭೂತಃ ಅರ್ಥಃ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಃ, ಸಃ ಅಸ್ಯ ಜ್ಞೇಯಭೂತಃ ಅಸ್ತೀತಿ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥವತ್ , ತತ್ತ್ವಾರ್ಥವತ್ ಅತತ್ತ್ವಾರ್ಥವತ್ ; ಅಹೈತುಕತ್ವಾದೇವ ಅಲ್ಪಂ , ಅಲ್ಪವಿಷಯತ್ವಾತ್ ಅಲ್ಪಫಲತ್ವಾದ್ವಾತತ್ ತಾಮಸಮ್ ಉದಾಹೃತಮ್ತಾಮಸಾನಾಂ ಹಿ ಪ್ರಾಣಿನಾಮ್ ಅವಿವೇಕಿನಾಮ್ ಈದೃಶಂ ಜ್ಞಾನಂ ದೃಶ್ಯತೇ ॥ ೨೨ ॥

ಸಕ್ತತ್ವಮೇವ ವ್ಯನಕ್ತಿ -

ಏತಾವಾನಿತಿ ।

ಏಕಸ್ಮಿನ್ ಕಾರ್ಯೇ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಸಕ್ತತ್ವಮೇವ ದೃಷ್ಟಾಂತೇನ ಸಾಧಯತಿ -

ಯಥೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಯತ್ ನಿರ್ಯುಕ್ತಿಕತ್ವಂ, ತದೇವ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಆಭಾಸತ್ವೇ ಕಾರಣಮ್ ಇತ್ಯಾಹ -

ಅಹೈತುಕತ್ವಾದಿತಿ ।

ಸ್ವರೂಪತೋ ವಿಷಯತಶ್ಚ ಆಭಾಸತ್ವಂ ಫಲತೋ ವಾ ಇತ್ಯಾಹ -

ಅಲ್ಪೇತಿ ।

ತಾಮಸಂ ಜ್ಞಾನಮ್ ಉಕ್ತಲಕ್ಷಣಮ್ ಇತ್ಯತ್ರ ಅನುಭವಂ ಪ್ರಮಾಣಯತಿ -

ತಾಮಸಾನಾಂ ಹೀತಿ

॥ ೨೨ ॥