ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
அஷ்டாத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஸித்³தி⁴ம் ப்ராப்தோ யதா² ப்³ரஹ்ம ததா²ப்நோதி நிபோ³த⁴ மே ।
ஸமாஸேநைவ கௌந்தேய நிஷ்டா² ஜ்ஞாநஸ்ய யா பரா ॥ 50 ॥
நநு விஷயாகாரம் ஜ்ஞாநம் । ந ஜ்ஞாநவிஷய:, நாபி ஆகாரவாந் ஆத்மா இஷ்யதே க்வசித் । நநு ‘ஆதி³த்யவர்ணம்’ (ஶ்வே. உ. 3 । 8) ‘பா⁴ரூப:’ (சா². உ. 3 । 14 । 2) ‘ஸ்வயஞ்ஜ்யோதி:’ (ப்³ரு. உ. 4 । 3 । 9) இதி ஆகாரவத்த்வம் ஆத்மந: ஶ்ரூயதே । ந ; தமோரூபத்வப்ரதிஷேதா⁴ர்த²த்வாத் தேஷாம் வாக்யாநாம் — த்³ரவ்யகு³ணாத்³யாகாரப்ரதிஷேதே⁴ ஆத்மந: தமோரூபத்வே ப்ராப்தே தத்ப்ரதிஷேதா⁴ர்தா²நி ‘ஆதி³த்யவர்ணம்’ (ஶ்வே. உ. 3 । 8) இத்யாதீ³நி வாக்யாநி । ‘அரூபம்’ (க. உ. 1 । 3 । 15) இதி ச விஶேஷத: ரூபப்ரதிஷேதா⁴த் । அவிஷயத்வாச்ச — ‘ந ஸந்த்³ருஶே திஷ்ட²தி ரூபமஸ்ய ந சக்ஷுஷா பஶ்யதி கஶ்சநைநம்’ (ஶ்வே. உ. 4 । 20) ‘அஶப்³த³மஸ்பர்ஶம்’ (க. உ. 1 । 3 । 15) இத்யாதே³: । தஸ்மாத் ஆத்மாகாரம் ஜ்ஞாநம் இதி அநுபபந்நம் ॥
ஸித்³தி⁴ம் ப்ராப்தோ யதா² ப்³ரஹ்ம ததா²ப்நோதி நிபோ³த⁴ மே ।
ஸமாஸேநைவ கௌந்தேய நிஷ்டா² ஜ்ஞாநஸ்ய யா பரா ॥ 50 ॥
நநு விஷயாகாரம் ஜ்ஞாநம் । ந ஜ்ஞாநவிஷய:, நாபி ஆகாரவாந் ஆத்மா இஷ்யதே க்வசித் । நநு ‘ஆதி³த்யவர்ணம்’ (ஶ்வே. உ. 3 । 8) ‘பா⁴ரூப:’ (சா². உ. 3 । 14 । 2) ‘ஸ்வயஞ்ஜ்யோதி:’ (ப்³ரு. உ. 4 । 3 । 9) இதி ஆகாரவத்த்வம் ஆத்மந: ஶ்ரூயதே । ந ; தமோரூபத்வப்ரதிஷேதா⁴ர்த²த்வாத் தேஷாம் வாக்யாநாம் — த்³ரவ்யகு³ணாத்³யாகாரப்ரதிஷேதே⁴ ஆத்மந: தமோரூபத்வே ப்ராப்தே தத்ப்ரதிஷேதா⁴ர்தா²நி ‘ஆதி³த்யவர்ணம்’ (ஶ்வே. உ. 3 । 8) இத்யாதீ³நி வாக்யாநி । ‘அரூபம்’ (க. உ. 1 । 3 । 15) இதி ச விஶேஷத: ரூபப்ரதிஷேதா⁴த் । அவிஷயத்வாச்ச — ‘ந ஸந்த்³ருஶே திஷ்ட²தி ரூபமஸ்ய ந சக்ஷுஷா பஶ்யதி கஶ்சநைநம்’ (ஶ்வே. உ. 4 । 20) ‘அஶப்³த³மஸ்பர்ஶம்’ (க. உ. 1 । 3 । 15) இத்யாதே³: । தஸ்மாத் ஆத்மாகாரம் ஜ்ஞாநம் இதி அநுபபந்நம் ॥

ஜ்ஞாநஸ்ய விஷயாகாரத்வாத் , ஆத்மநஶ்ச அவிஷயத்வாத் அநாகாரத்வாச்ச ததா³காரஜ்ஞாநாயோகா³த் , ஆத்மப்ரஸித்³தா⁴வபி ந ஆத்மஜ்ஞாநப்ரஸித்³தி⁴: இதி ஶங்கதே -

நந்விதி ।

ஆகாரவத்த்வம் ஆத்மந: ஶ்ருதிஸித்³த⁴ம் இதி ஸித்³தா⁴ந்தீ ஶங்கதே-

நந்வாதி³த்யேதி ।

உக்தவாக்யாநாம் அந்யார்த²த்வத³ர்ஶநேந பூர்வவாதீ³ பரிஹரதி -

நேத்யாதி³நா ।

ஸங்க்³ரஹவாக்யம் ப்ரபஞ்சயதி -

த்³ரவ்யேதி ।

இதஶ்ச ஆகாரவத்த்வம் ஆத்மந: நாஸ்தி இதி ஆஹ-

அரூபமிதி ।

யத்  ஆத்மந: விஷயத்வாபா⁴வாத் தத்³விஷயம் ஜ்ஞாநம் ந ஸம்ப⁴வதி  இதி உக்தம் தத் உபபாத³யதி-

அவிஷயத்வாச்சேதி ।

ஆத்மந: அவிஷயத்வே ஶ்ருதிம் உதா³ஹரதி -

நேத்யாதி³நா ।

ஸந்த்³ருஶே - ஸம்யக்³த³ர்ஶநவிஷயத்வாய, அஸ்ய - ஆத்மந:, ரூபம் ந திஷ்ட²தி இத்யர்த²: ।

ததே³வ கரணாகோ³சரத்வேந உபபாத³யதி -

நேதி ।

ஶப்³தா³தி³ஶூந்யத்வாச்ச ஆத்மா விஷய: ந ப⁴வதி, இத்யாஹ -

அஶப்³த³மிதி ।

ஆத்மந: விஷயத்வாகாரவத்த்வயோ: அபா⁴வே ப²லிதம் ஆஹ -

தஸ்மாதி³தி ।