ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஸித்³தி⁴ம் ப்ராப்தோ யதா² ப்³ரஹ்ம ததா²ப்நோதி நிபோ³த⁴ மே
ஸமாஸேநைவ கௌந்தேய நிஷ்டா² ஜ்ஞாநஸ்ய யா பரா ॥ 50 ॥
கத²ம் தர்ஹி ஆத்மந: ஜ்ஞாநம் ? ஸர்வம் ஹி யத்³விஷயம் யத் ஜ்ஞாநம் , தத் ததா³காரம் ப⁴வதிநிராகாரஶ்ச ஆத்மா இத்யுக்தம்ஜ்ஞாநாத்மநோஶ்ச உப⁴யோ: நிராகாரத்வே கத²ம் தத்³பா⁴வநாநிஷ்டா² இதி ? ; அத்யந்தநிர்மலத்வாதிஸ்வச்ச²த்வாதிஸூக்ஷ்மத்வோபபத்தே: ஆத்மந:பு³த்³தே⁴ஶ்ச ஆத்மவத் நைர்மல்யாத்³யுபபத்தே: ஆத்மசைதந்யாகாராபா⁴ஸத்வோபபத்தி:பு³த்³த்⁴யாபா⁴ஸம் மந:, ததா³பா⁴ஸாநி இந்த்³ரியாணி, இந்த்³ரியாபா⁴ஸஶ்ச தே³ஹ:அத: லௌகிகை: தே³ஹமாத்ரே ஏவ ஆத்மத்³ருஷ்டி: க்ரியதே
ஸித்³தி⁴ம் ப்ராப்தோ யதா² ப்³ரஹ்ம ததா²ப்நோதி நிபோ³த⁴ மே
ஸமாஸேநைவ கௌந்தேய நிஷ்டா² ஜ்ஞாநஸ்ய யா பரா ॥ 50 ॥
கத²ம் தர்ஹி ஆத்மந: ஜ்ஞாநம் ? ஸர்வம் ஹி யத்³விஷயம் யத் ஜ்ஞாநம் , தத் ததா³காரம் ப⁴வதிநிராகாரஶ்ச ஆத்மா இத்யுக்தம்ஜ்ஞாநாத்மநோஶ்ச உப⁴யோ: நிராகாரத்வே கத²ம் தத்³பா⁴வநாநிஷ்டா² இதி ? ; அத்யந்தநிர்மலத்வாதிஸ்வச்ச²த்வாதிஸூக்ஷ்மத்வோபபத்தே: ஆத்மந:பு³த்³தே⁴ஶ்ச ஆத்மவத் நைர்மல்யாத்³யுபபத்தே: ஆத்மசைதந்யாகாராபா⁴ஸத்வோபபத்தி:பு³த்³த்⁴யாபா⁴ஸம் மந:, ததா³பா⁴ஸாநி இந்த்³ரியாணி, இந்த்³ரியாபா⁴ஸஶ்ச தே³ஹ:அத: லௌகிகை: தே³ஹமாத்ரே ஏவ ஆத்மத்³ருஷ்டி: க்ரியதே

ஜ்ஞாநஸ்ய ஆத்மாகாரத்வாபா⁴வே ஸதி ஆத்மஜ்ஞாநமிதி வ்யபதே³ஶாஸித்³தி⁴: இதி ஏகதே³ஶீ ஶங்கதே -

கத²ம் தர்ஹீதி ।

கா அத்ர அநுபபத்தி: இதி ஆஶங்க்ய ஆஹ -

ஸர்வம் ஹீதி ।

ஆத்மநோ(அ)பி தர்ஹி விஷயத்வேந ஜ்ஞாநஸ்ய ததா³காரத்வம் ஸ்யாத் இதி ஆஶங்க்ய ஆஹ -

நிராகாரஶ்சேதி ।

ஆத்மநோ விஷயத்வராஹித்யம் சகாரார்த²: ।

ஆத்மவத் தஜ்ஜ்ஞாநஸ்யாபி தர்ஹி நிராகாரத்வம் ப⁴விஷ்யதி இத்யத்ர ஆஹ -

ஜ்ஞாநேதி ।

தச்ச²ப்³தே³ந ஆத்மஜ்ஞாநம் க்³ருஹ்யதே । தஸ்ய பா⁴வநா - பௌந:புந்யேந அநுஸந்தா⁴நம் । தஸ்யா: நிஷ்டா² - ஸமாப்தி: ஆத்மஸாக்ஷாத்காரதா³ர்ட்⁴யம்ம் । ந ச ஏதத் ஸர்வம் ஆத்மந: ஜ்ஞாநஸ்ய வா நிராகாரத்வே ஸித்⁴யதி இத்யர்த²: ।

ஜ்ஞாநாத்மநோ: ஸாம்யோபந்யாஸேந ஸித்³தா⁴ந்தீ ஸமாத⁴த்தே-

நேத்யாதி³நா ।

யதோ²க்தஸாம்யாநுஸாராத் ஆத்மசைதந்யாபா⁴ஸவ்யாப்தா ஜ்ஞாநபரிணாமவதீ பு³த்³தி⁴: । ஸாபா⁴ஸபு³த்³தி⁴வ்யாப்தம் மந: ஸாபா⁴ஸமநோ வ்யாப்தாநி இந்த்³ரியாணி । ஸாபா⁴ஸேந்த்³ரியவ்யாப்த: ஸ்தூ²ல: தே³ஹ: ।

தத்ர லௌகிகப்⁴ராந்திம் ப்ரமாணயதி -

அத இதி ।

ஆத்மத்³ருஷ்டே: தே³ஹமாத்ரே த்³ருஷ்டத்வாத் , தத்ர சைதந்யாபா⁴ஸவ்யாப்தி: இந்த்³ரியத்³வாரா கல்ப்யதே । இந்த்³ரியேஷு ச தத்³த்³ருஷ்டித³ர்ஶநாத் சைதந்யாபா⁴ஸவத்த்வம் மநோத்³வாரா ஸித்³த்⁴யதி । மநஸி ச ஆத்மத்³ருஷ்டே: சைதந்யாபா⁴ஸவத்த்வம் பு³த்³தி⁴த்³வாரா லப்⁴யதே । பு³த்³தௌ⁴ ச ஆத்மத்³ருஷ்டே: அஜ்ஞாநத்³வாரா சைதந்யாபா⁴ஸஸித்³தி⁴: இத்யர்த²: ।