ಆತ್ಮನಃ ನಿರಾಕಾರತ್ವಾತ್ ತಸ್ಮಿನ್ ಬುದ್ಧಃ ಅಪ್ರವೃತ್ತೇಃ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಾನಿಷ್ಠಾ ನ ಸುಸಂಪಾದ್ಯಾ ಇತಿ ಮತಮ್ ಉಪಸ್ಥಾಪಯತಿ -
ಕೇಚಿತ್ತ್ವಿತಿ ।
ಬಹಿರ್ಮುಖಾನಾಮ್ ಅಂತರ್ಮುಖಾನಾಂ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸಮ್ಯಕ್ ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾ ದುಃಸಾಧ್ಯಾ ಇತಿ ವಿಕಲ್ಪ್ಯ ಆದ್ಯಮ್ ಅನೂದ್ಯ ಅಂಗೀಕರೋತಿ -
ಸತ್ಯಮಿತಿ ।
ಪೂರ್ವಪೂರ್ವವಿಶೇಷಣಮ್ ಉತ್ತರೋತ್ತರವಿಶೇಷಣೇ ಹೇತುತ್ವೇನ ಯೋಜನೀಯಮ್ ।
ದ್ವಿತೀಯಂ ದೂಷಯತಿ -
ತದ್ವಿಪರೀತಾನಾಮಿತಿ ।
ಅದ್ವೈತನಿಷ್ಠಾನಾಂ ದ್ವೈತವಿಷಯೇ ಸಮ್ಯಗ್ಬುದ್ಧೇಃ ಅತಿಶಯೇನ ದುಃಸಂಪಾದ್ಯತ್ವೇ ಹೇತುಮ್ ಆಹ -
ಆತ್ಮೇತಿ ।
ತದ್ವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ವಸ್ತ್ವಂತರಸ್ಯ ಅಸತ್ತ್ವಂ ಕಥಮ್ ? ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಆಹ -
ಯಥಾ ಚ ಇತಿ ।
ಅದ್ವೈತಮೇವ ವಸ್ತು, ದ್ವೈತಂ ತು ಆವಿದ್ಯಕಂ, ನ ಅನ್ಯಯಾ ತಾತ್ತ್ವಿಕಮ್ ಇತಿ ಏತತ್ ಏವಮೇವ ಯಯಾ ಸ್ಯಾತ್ ತಥಾ ಉಕ್ತವಂತಃ ವಯಂ ತತ್ರ ತತ್ರ ಅಧ್ಯಾಯೇಷು ಇತಿ ಯೋಜನಾ ।
ಅಂತರ್ನಿಷ್ಠಾನಾಮ್ ಅದ್ವೈತದರ್ಶಿನಾಂ ದ್ವೈತಂ ನಾಸ್ತಿ ಸದ್ಬುದ್ಧಿಃ ಇತ್ಯತ್ರ ಭಗವತೋಽಪಿ ಸಂಮತಿಮ್ ಆಹ -
ಉಕ್ತಂಚೇತಿ ।
ಪರಮತಂ ನಿರಾಕೃತ್ಯ ಪ್ರಕೃತ ಉಪಸಂಹರನ್ ಆತ್ಮನಃ ನಿರಾಕಾರತ್ವೇ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ತದಾಲಂಬನತ್ವೇ ಕಿಂ ಕಾರಣಮ್ ? ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಆಹ -
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ನನು ಆತ್ಮಾ ಕಥಂಚಿತ್ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಕ್ರಿಯಾಸಾಧ್ಯಶ್ಚೇತ್ ತಸ್ಯ ಹೇಯೋಪಾದೇಯಾನ್ಯತರಕೋಟಿನಿವೇಶಾತ್ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಸ್ವರ್ಗಾದಿವತ್ ಕ್ರಿಯಾಸಾಧ್ಯತ್ವೇನ ಅಪ್ರಸಿದ್ಧತ್ವಮ್ । ನ, ಇತ್ಯಾಹ -
ನಹೀತಿ ।
ಆತ್ಮತ್ವಾದೇವ ಪ್ರಸಿದ್ಧತ್ವೇನ ಪ್ರಾಪ್ತತ್ವಾತ್ ಅನಾತ್ಮವತ್ ತಸ್ಯ ಹೇಯೋಪಾದೇಯತ್ವಯೋಃ ಅಯೋಗಾತ್ ನ ಕ್ರಿಯಾಸಾಧ್ಯತಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಆತ್ಮನಶ್ಚೇತ್ ಋತೇ ಕ್ರಿಯಾಮ್ ಅಸಿದ್ಧತ್ವಂ, ತದಾ ಸರ್ವಪ್ರವೃತ್ತೀನಾಮ್ ಅಭ್ಯುದಯನಿಃಶ್ರೇಯಸಾರ್ಥಾನಾಮ್ ಆತ್ಮಾರ್ಥತ್ವಾಯೋಗಾತ್ ಅರ್ಥಿನಃ ಅಭಾವೇ ಸ್ವಾರ್ಥತ್ವಮ್ ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕಂ ಸ್ಯಾತ್ ಇತ್ಯಾಹ -
ಅಪ್ರಸಿದ್ಧೇ ಹೀತಿ ।
ನನು ಪ್ರವೃತ್ತೀನಾಂ ಸ್ವಾರ್ಥತ್ವಂ ದೇಹಾದೀನಾಮ್ ಅನ್ಯತಮಸ್ಯ ಅರ್ಥಿತ್ವೇನ ತಾದರ್ಥ್ಯಾತ್, ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಘಟಾದಿವತ್ ಅಚೇತನಸ್ಯ ಅರ್ಥಿತ್ವಾಯೋಗಾತ್ ನ ಏವಮ್ ಇತ್ಯಾಹ -
ನ ಚೇತಿ ।
ನನು ಪ್ರವೃತ್ತೀನಾಂ ಫಲಾವಸಾಯಿತಯಾ ಸುಖದುಃಖಯೋಃ ಅನ್ಯತರಾರ್ಥತ್ವಾತ್ ನ ಸ್ವಾರ್ಥತ್ವಮ್ ? ತತ್ರಾಹ -
ನ ಚೇತಿ ।
ಪ್ರವೃತ್ತೀನಾಂ ಸುಖದುಃಖಾರ್ಥತ್ವೇಽಪಿ ತಯೋಃ ಸ್ವಾರ್ಥತ್ವಾಸಿದ್ಧೇಃ ಅರ್ಥಿತ್ವೇನ ಆತ್ಮಾ ಸಿಧ್ಯತಿ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕಿಂಚ ಸರ್ವಾಪೇಕ್ಷಾನ್ಯಾಯಾತ್ ಆತ್ಮಾವಗತ್ಯವಸಾನಃ ಸರ್ವಃ ವ್ಯವಹಾರಃ । ನ ಚ ಆತ್ಮನಿ ಅಪ್ರಸಿದ್ಧೇ ಯಜ್ಞಾದಿವ್ಯವಹಾರಸ್ಯ ತಜ್ಜ್ಞಾನಾರ್ಥತ್ವಂ, ತೇನ ಆತ್ಮಪ್ರಸಿದ್ಧಿಃ ಏಷ್ಟವ್ಯಾ ಇತ್ಯಾಹ -
ಆತ್ಮೇತಿ ।
ನನು ಆತ್ಮಾ ಅಪ್ರಸಿದ್ಧೇಽಪಿ ಪ್ರಮಾಣದ್ವಾರಾ ಪ್ರಸಿಧ್ಯತಿ । ಯತ್ ಸಿಧ್ಯತಿ, ತತ್ ಪ್ರಮಾಣಾದೇವ ಇತಿ ನ್ಯಾಯಾತ್ । ತತ್ರಾಹ -
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಮಾನಮೇಯಾದಿಸರ್ವವ್ಯವಹಾರಸ್ಯ ಆತ್ಮಾವಗತ್ಯತ್ವೋಪಗಮಾತ್ ಪ್ರಾಗೇವ ಪ್ರಮಾಣಪ್ರವೃತ್ತೇಃ, ಆತ್ಮಪ್ರಸಿದ್ಧೇಃ ಏಷ್ಟವ್ಯತ್ವಾತ್ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಆತ್ಮಾವಗತೇಃ ಏವಂ ಸ್ವಾಭಾವಿಕತ್ವೇ ವಿವೇಕವತಾಮ್ ಆರೋಪನಿವೃತ್ತ್ಯಾ ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧಾ ಇತಿ ಉಪಸಂಹರತಿ -
ಇತ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ।