ಸ್ವರ್ಗಕಾಮಾದಿವಾಕ್ಯಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಾತ್ , ಆತ್ಮನಃ ದೇಹಾದ್ಯತಿರೇಕಜ್ಞಾನಾತ್ , ತಸ್ಯ ಚ ಕೇವಲಸ್ಯ ಅಕರ್ತೃತ್ವಾತ್ , ತತ್ಕರ್ತವ್ಯಂ ಕರ್ಮ ಗೌಣೈರೇವ ದೇಹಾದ್ಯಾತ್ಮಭಿಃ ಸಂಪಾದ್ಯತೇ । ನ ಹಿ ಸತ್ಯೇವ ಶ್ರೌತಾತಿರೇಕಜ್ಞಾನೇ, ದೇಹಾದೌ ಆತ್ಮತ್ವಮ್ ಆತ್ಮನೋ ಮುಖ್ಯಂ ಯುಕ್ತಮ್ , ಇತಿ ಚೀದಯತಿ -
ಅದೃಷ್ಟೇತಿ ।
ನ ದೇಹಾದೀನಾಮ್ ಆತ್ಮತ್ವಂ ಗೌಣಂ, ತದೀಯಾತ್ಮತ್ವಸ್ಯ ಆವಿದ್ಯತ್ವೇನ ಮುಖ್ಯತ್ವಾತ್ , ಅತಃ ನ ಗೌಣಾತ್ಮಭಿಃ ಆತ್ಮಕರ್ತವ್ಯಂ ಕರ್ಮ ಕ್ರಿಯತೇ, ಕಿಂತು ಮಿಥ್ಯಾತ್ಮಭಿಃ, ಇತಿ ಪರಿಹರತಿ -
ನಾವಿದ್ಯೇತಿ ।
ತದೇವ ವಿವೃಣ್ವನ್ ನಞರ್ಥಂ ಸ್ಫುಟಯತಿ -
ನ ಚ ಗೌಣಾಃ ಇತಿ ।
ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ದೇಹಾದಿವಿಷಯಾತ್ಮತ್ವಪ್ರಥಾ ? ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಅವಿದ್ಯಾಕೃತಾ ಇತ್ಯಾದಿಹೇತುಂ ವಿಭಜತೇ -
ಕಥಂ ತರ್ಹೀತಿ ।
ದೇಹಾದೀನಾಮ್ ಅನಾತ್ಮನಾಮೇವ ಸತಾಮ್ ಆತ್ಮತ್ವಂ ಮಿಥ್ಯಾಪ್ರತ್ಯಯಕೃತಮ್ , ಇತ್ಯತ್ರ ಅನ್ವಯವ್ಯತಿರೇಕೌ ಉದಾಹರತಿ -
ತದ್ಭಾವ ಇತಿ ।
ಉಕ್ತೇ ಅನ್ವಯೇ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯಸಂಸ್ಕಾರಶೂನ್ಯಾನಾಮ್ ಅನುಭವಂ ಪ್ರಮಾಣಯತಿ -
ಅವಿವೇಕಿನಾಮ್ ಇತಿ ।
ವ್ಯತಿರೇಕೇಽಪಿ ದರ್ಶಿತೇ ಶಾಸ್ತ್ರಾಭಿಜ್ಞಾನಾಮ್ ಅನುಭವಮ್ ಅನುಕೂಲಯತಿ -
ನ ತ್ವಿತಿ ।
ಅನ್ವಯವ್ಯತಿರೇಕಾಭ್ಯಾಮ್ ಅನುಭವಾನುಸಾರಿಣಾಂ ಸಿದ್ಧಮ್ ಅರ್ಥಮ್ ಉಪಸಂಹರತಿ-
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ತತ್ಕೃತ ಏವ ದೇಹಾದೌ ಅಹಂಪ್ರತ್ಯಯಃ ಇತಿ ಶೇಷಃ ।
ಕಿಂಚ ವ್ಯವಹಾರಭೂಮೌ ಭೇದಗ್ರಹಸ್ಯ ಗೌಣತ್ವವ್ಯಾಪಕತ್ವಾತ್ , ತಸ್ಯ ಪ್ರಕೃತೇ ಅಭಾವಾತ್ , ನ ದೇಹಾದೌ ಅಹಂಶಬ್ದಪ್ರತ್ಯಯೌ ಗೌಣೌ ಇತ್ಯಾಹ –
ಪೃಥಗಿತಿ ।
ಅದೃಷ್ಟವಿಷಯಚೋದನಾಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಾತ್ , ಕರ್ತುಃ ಆತ್ಮನಃ ವ್ಯತಿರೇಕಾವಧಾರಣಾತ್ , ತಸ್ಯ ದೇಹಾದೌ ಅಹಮಭಿಮಾನಸ್ಯ ಗೌಣತಾ, ಇತ್ಯುಕ್ತಮ್ ಅನುವದತಿ -
ಯತ್ತ್ವಿತಿ ।
ಶ್ರುತಿಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಸ್ಯ ಅಜ್ಞಾತಾರ್ಥವಿಷಯತ್ವಾತ್ , ಮಾನಾಂತರಸಿದ್ಧೇ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತಾತ್ಮನಿ ಚೋದನಾಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಾಭಾವಾತ್ , ನ ತದವಷ್ಟಂಭೇನ ದೇಹಾದೌ ಆತ್ಮಾಭಿಮಾನಸ್ಯ ಗೌಣತಾ, ಇತಿ ಉತ್ತರಮ್ ಆಹ -
ನ ತದಿತಿ ।
ಶ್ರುತಿಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಸ್ಯ ಅದೃಷ್ಟವಿಷಯತ್ವಂ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ -
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದೀತಿ ।
ಅಜ್ಞಾತಾರ್ಥಜ್ಞಾಪಕಂ ಪ್ರಮಾಣಮ್ , ಇತಿ ಸ್ಥಿತೇಃ, ನ ಜ್ಞಾತೇ ಶ್ರುತಿಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಮ್ , ಇತ್ಯಾಹ -
ಅದೃಷ್ಟೇತಿ ।
ಅಜ್ಞಾತಸಾಧ್ಯಸಾಧನಸಂಬಂಧಬೋಧಿನಃ ಶಾಸ್ತ್ರಸ್ಯ ಅತಿರಿಕ್ತಾತ್ಮನಿ ಔದಾಸೀನ್ಯೇ ಫಲಿತಮ್ ಆಹ -
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಅನ್ವಯವ್ಯತಿರೇಕಾಭ್ಯಾಂ ದೃಷ್ಟಃ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನನಿಮಿತ್ತಃ ದೇಹಾದಿಸಂಘಾತೇ ಅಹಂಪ್ರತ್ಯಯಃ, ತಸ್ಯ ಇತಿ ಯಾವತ್ ।
ಅನ್ಯವಿಷಯತ್ವಾತ್ ಚೋದನಾಯಾಃ, ನ ಅತಿರಿಕ್ತಾತ್ಮವಿಷಯತಾ, ಇತಿ ಉಕ್ತಮ್ । ಇದಾನಾೀಂ ತದ್ವಿಷಯತ್ವಾಂಗೀಕಾರೇಽಪಿ ನ ತತ್ ನಿರ್ವೋಢುಂ ಶಕ್ಯಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಿರೋಧಾತ್ ಇತ್ಯಾಹ-
ನ ಹೀತಿ ।
ಅಪೌರುಷೇಯಾಯಾಃ ಶ್ರುತೇಃ ಅಸಂಭಾವಿತದೋಷಾಯಾಃ ಮಾನಾಂತರವಿರೋಧೇಽಪಿ ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಮ್ ಅಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯೇಯಮ್ , ಇತಿ ಅಭಿಪ್ರೇತ್ಯ ಆಹ -
ಯದೀತಿ ।
ಸ್ವಾರ್ಥಂ ಬೋಧಯಂತ್ಯಾಃ ಶ್ರುತೇಃ ಅವಿರೋಧಾಪೇಕ್ಷತ್ವಾತ್ , ವಿರುದ್ಧಾರ್ಥವಾದಿತ್ವೇ, ತತ್ಪರಿಹಾರಾಯ, ವಿವಕ್ಷಿತಮ್ ಅರ್ಥಾಂತರಮ್ ಅವಿರುದ್ಧಂ ತಸ್ಯಾಃ ಸ್ವೀಕರ್ತವ್ಯಮ್ , ವಿರೋಧೇ ತತ್ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಾನುಪಪತ್ತೇಃ, ಇತ್ಯಾಹ -
ತಥಾಪೀತಿ ।
ಅವಿರೋಧಮ್ ಅವಧಾರ್ಯ ಶ್ರುತ್ಯರ್ಥಕಲ್ಪನಾ ನ ಯುಕ್ತಾ, ಇತಿ ವ್ಯಾವರ್ತ್ಯಮ್ ಆಹ -
ನತ್ವಿತಿ ।
ಅವಿದ್ಯಾವತ್ಕರ್ತೃಕಂ ಕರ್ಮ ಇತಿ ತ್ವಯಾ ಉಪಗಮಾತ್ ಉತ್ಪನ್ನಾಯಾಂ ವಿದ್ಯಾಯಾಮ್ ಅವಿದ್ಯಾಭಾವೇ ತದಧೀನಕರ್ತುಃ ಅಭಾವಾತ್ , ಅಂತರೇಣ ಕರ್ತಾರಮ್ ಅನುಷ್ಠಾನಾಸಿದ್ಧೌ ಕರ್ಮಕಾಂಡಾಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಮ್ ಇತಿ ಅಧ್ಯಯನವಿಧಿವಿರೋಧಃ ಸ್ಯಾತ್ , ಇತಿ ಶಂಕತೇ -
ಕರ್ಮಣ ಇತಿ ।
ಕರ್ಮಕಾಂಡಶ್ರುತೇಃ ವಿದ್ಯೋದಯಾತ್ ಪೂರ್ವಂ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಸ್ಯ ತಾತ್ತ್ವಿಕಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಾಭಾವೇಽಪಿ ಸಂಭಾವತ್ , ಬ್ರಹ್ಮಕಾಂಡಶ್ರುತೇಶ್ಚ ತಾತ್ತ್ವಿಕಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಜನಕತ್ವೇನ ಉಪಪನ್ನತ್ವಾತ್ ನ ಅಧ್ಯಯನವಿಧಿವಿರೋಧಃ ಇತಿ ಪರಿಹರತಿ -
ನ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ।