ఎతావద్ధ్యతిక్రాన్తేన విధిప్రతిషేధార్థేన మన్త్రబ్రాహ్మణేనావగన్తవ్యం యద్వరద్వయసూచితం వస్తు నాత్మతత్త్వవిషయయాథాత్మ్యవిజ్ఞానమ్ । అతో విధిప్రతిషేధార్థవిషయస్య ఆత్మని క్రియాకారకఫలాధ్యారోపణలక్షణస్య స్వాభావికస్యాజ్ఞానస్య సంసారబీజస్య నివృత్త్యర్థం తద్విపరీతబ్రహ్మాత్మైకత్వవిజ్ఞానం క్రియాకారకఫలాధ్యారోపణశూన్యమాత్యన్తికనిఃశ్రేయసప్రయోజనం వక్తవ్యమిత్యుత్తరో గ్రన్థ ఆరభ్యతే । తమేతమర్థం ద్వితీయవరప్రాప్త్యాప్యకృతార్థత్వం తృతీయవరగోచరమాత్మజ్ఞానమన్తరేణేత్యాఖ్యాయికయా ప్రపఞ్జయతి । యతః పూర్వస్మాత్కర్మగోచరాత్సాధ్యసాధనలక్షణాదనిత్యాద్విరక్తస్యాత్మజ్ఞానేఽధికార ఇతి తన్నిన్దార్థం పుత్రాద్యుపన్యాసేన ప్రలోభనం క్రియతే । నచికేతా ఉవాచ ‘తృతీయం వరం నచికేతో వృణీష్వ’ ఇత్యుక్తః సన్ — యేయం విచికిత్సా సంశయః ప్రేతే మృతే మనుష్యే, అస్తి ఇత్యేకే అస్తి శరీరేన్ద్రియమనోబుద్ధివ్యతిరిక్తో దేహాన్తరసమ్బన్ధ్యాత్మా ఇత్యేకే మన్యన్తే, నాయమస్తి ఇతి చైకే నాయమేవంవిధోఽస్తీతి చైకే । అత్ర చాస్మాకం న ప్రత్యక్షేణ నాప్యనుమానేన నిర్ణయవిజ్ఞానమ్ । ఎతద్విజ్ఞానాధీనో హి పరః పురుషార్థ ఇత్యతః ఎతత్ విద్యాం విజానీయామ్ అహమ్ అనుశిష్టః జ్ఞాపితః త్వయా । వరాణామేష వరస్తృతీయోఽవశిష్టః ॥