ಕಠೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃದ್ವಿತೀಯಾ ವಲ್ಲೀ
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಕಾಠಕ)
 
ಹಂತಾ ಚೇನ್ಮನ್ಯತೇ ಹಂತುಂ ಹತಶ್ಚೇನ್ಮನ್ಯತೇ ಹತಮ್ ।
ಉಭೌ ತೌ ನ ವಿಜಾನೀತೋ ನಾಯಂ ಹಂತಿ ನ ಹನ್ಯತೇ ॥ ೧೯ ॥
ಏವಂ ಭೂತಮಪ್ಯಾತ್ಮಾನಂ ಶರೀರಮಾತ್ರಾತ್ಮದೃಷ್ಟಿಃ ಹಂತಾ ಚೇತ್ ಯದಿ ಮನ್ಯತೇ ಚಿಂತಯತಿ ಇಚ್ಛತಿ ಹಂತುಂ ಹನಿಷ್ಯಾಮ್ಯೇನಮಿತಿ ಯೋಽಪ್ಯನ್ಯೋ ಹತಃ ಸೋಽಪಿ ಚೇನ್ಮನ್ಯತೇ ಹತಮಾತ್ಮಾನಂ ಹತೋಽಹಮಿತಿ ಉಭಾವಪಿ ತೌ ನ ವಿಜಾನೀತಃ ಸ್ವಮಾತ್ಮಾನಮ್ ; ಯತಃ ನಾಯಂ ಹಂತಿ ಅವಿಕ್ರಿಯತ್ವಾದಾತ್ಮನಃ, ತಥಾ ನ ಹನ್ಯತೇ ಆಕಾಶವದವಿಕ್ರಿಯತ್ವಾದೇವ । ಅತೋಽನಾತ್ಮಜ್ಞವಿಷಯ ಏವ ಧರ್ಮಾಧರ್ಮಾದಿಲಕ್ಷಣಃ ಸಂಸಾರಃ ನಾತ್ಮಜ್ಞಸ್ಯ, ಶ್ರುತಿಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಾನ್ನ್ಯಾಯಾಚ್ಚ ಧರ್ಮಾಧರ್ಮಾದ್ಯನುಪಪತ್ತೇಃ ॥

ಯದ್ಯವಿಕ್ರಿಯ ಏವಾಽಽತ್ಮಾ ತರ್ಹಿ ಧರ್ಮಾದ್ಯಧಿಕಾರ್ಯಭಾವಾತ್ತದಸಿದ್ಧೌ ಸಂಸಾರೋಪಲಂಭ ಏವ ನ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -

ಅನಾತ್ಮಜ್ಞವಿಷಯ ಏವೇತಿ ।

ಯದಜ್ಞಾನಾತ್ಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಸ್ಯಾತ್ತಜ್ಜ್ಞಾನಾತ್ಸಾ ಕುತೋ ಭವೇದಿತಿ ನ್ಯಾಯಾಚ್ಚಾಽಽತ್ಮಜ್ಞಸ್ಯ ಧರ್ಮಾದಿ ನೋಪಪದ್ಯತೇಽತ ಆತ್ಮಜ್ಞಃ ಸದಾ ಮುಕ್ತ ಏವೇತ್ಯಾಹ -

ನ್ಯಾಯಾಚ್ಚೇತಿ ।

ತದುಕ್ತಮ್ - “ವಿವೇಕೀ ಸರ್ವದಾ ಮುಕ್ತಃ ಕುರ್ವತೋ ನಾಸ್ತಿ ಕರ್ತೃತಾ । ಅಲೇಪವಾದಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಜನಕೌ ಯಥಾ” ಇತಿ ॥ ೧೯ ॥