மாண்டூ³க்யோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (மாண்டூ³க்ய)
 
நிவ்ருத்தே: ஸர்வது³:கா²நாமீஶாந: ப்ரபு⁴ரவ்யய: ।
அத்³வைத: ஸர்வபா⁴வாநாம் தே³வஸ்துர்யோ விபு⁴: ஸ்ம்ருத: ॥ 10 ॥
அத்ரைதே ஶ்லோகா ப⁴வந்தி । ப்ராஜ்ஞதைஜஸவிஶ்வலக்ஷணாநாம் ஸர்வது³:கா²நாம் நிவ்ருத்தே: ஈஶாந: துரீய ஆத்மா । ஈஶாந இத்யஸ்ய பத³ஸ்ய வ்யாக்²யாநம் ப்ரபு⁴ரிதி ; து³:க²நிவ்ருத்திம் ப்ரதி ப்ரபு⁴ர்ப⁴வதீத்யர்த²:, தத்³விஜ்ஞாநநிமித்தத்வாத்³து³:க²நிவ்ருத்தே: । அவ்யய: ந வ்யேதி, ஸ்வரூபாந்ந வ்யபி⁴சரதி ந ச்யவத இத்யேதத் । குத: ? யஸ்மாத் அத்³வைத:, ஸர்வபா⁴வாநாம் — ஸர்பாதீ³நாம் ரஜ்ஜுரத்³வயா ஸத்யா ச ; ஏவம் துரீய:, ‘ந ஹி த்³ரஷ்டுர்த்³ருஷ்டேர்விபரிலோபோ வித்³யதே’ (ப்³ரு. உ. 4 । 3 । 23) இதி ஶ்ருதே: — அதோ ரஜ்ஜுஸர்பவந்ம்ருஷாத்வாத் । ஸ ஏஷ தே³வ: த்³யோதநாத் துர்ய: சதுர்த²: விபு⁴: வ்யாபீ ஸ்ம்ருத: ॥

நாந்த:ப்ரஜ்ஞமித்யாதி³ஶ்ருத்யுக்தே(அ)ர்தே² தத்³விவரணரூபாஞ்ஶ்லோகாநவதாரயதி –

அத்ரேதி ।

விவித⁴ம் ஸ்தா²நத்ரயமஸ்மாத்³ப⁴வதீதி வ்யுப்தத்த்யா துரீயோ விபு⁴ருச்யதே । ந ஹி துரீயாதிரேகேண ஸ்தா²நத்ரயமாத்மாநம் தா⁴ரயதி । ஸர்வது³:கா²நாமாத்⁴யாத்மிகாதி³பே⁴த³பி⁴ந்நாநாம் தத்³தே⁴தூநாம் ததா³தா⁴ராணாமிதி யாவத் ।

ஈஶாநபத³ம் ப்ரயுஜ்ய ப்ரபு⁴பத³ம் ப்ரயுஞ்ஜாநஸ்ய பௌநருக்த்யமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –

ஈஶாந இதி ।

துரீயஸ்ய து³:க²நிவ்ருத்திம் ப்ரதி ஸாமர்த்²யஸ்ய நித்யத்வாந்ந கதா³சித³பி து³:க²ம் ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –

தத்³விஜ்ஞாநேதி ।

ஸம்ஸ்ருஷ்டரூபேண வ்யயோ(அ)ஸ்தீத்யாஶங்க்ய விஶிநஷ்டி –

ஸ்வரூபாதி³தி ।

தத்ர ப்ரஶ்நபூர்வகமத்³விதீயத்வம் ஹேதுமாஹ –

ஏதத் குத இதி ।

அதோ த்³விதீயஸ்ய வ்யயஹேதோரபா⁴வாதி³தி ஶேஷ: ।

விஶ்வாதீ³நாம் த்³ருஶ்யமாநத்வாத் துரீயஸ்யாத்³விதீயத்வாஸித்³தி⁴ரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –

ஸர்வபா⁴வாநாமிதி ।

அவஸ்தா²த்ரயாதீதஸ்ய துரீயஸ்யோக்தலக்ஷணத்வம் வித்³வத³நுப⁴வஸித்³த⁴மிதி ஸூசயதி –

ஸ்ம்ருத இதி ॥10॥