ತುರೀಯಮದ್ವೈತಮಿತ್ಯುಕ್ತಂ ತದಯುಕ್ತಂ ಪ್ರಪಂಚಸ್ಯ ದ್ವಿತೀಯಸ್ಯ ಸತ್ತ್ವಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ –

ಪ್ರಪಂಚ ಇತಿ ।

ಪ್ರಪಂಚನಿವೃತ್ತ್ಯಾ ತುರೀಯಪ್ರತಿಬೋಧಾತ್ತದದ್ವಿತೀಯತ್ವಮವಿರುದ್ಧಮಿತಿ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕೀಮಾಶಂಕಾಂ ಪೂರ್ವವಾದ್ಯನುವದತಿ –

ಪ್ರಪಂಚೇತಿ ।

ತರ್ಹಿ ಪೂರ್ವಂ ಪ್ರಪಂಚನಿವೃತ್ತೇರನಿವೃತ್ತಸ್ಯ ತಸ್ಯ ಸತ್ತ್ವಾನ್ನಾದ್ವೈತಂ ಸೇದ್ಧುಮರ್ಹತೀತಿ ಪೂರ್ವವಾದ್ಯೇವ ಬ್ರವೀತಿ –

ಅನಿವೃತ್ತ ಇತಿ ।

ಸಿದ್ಧಾಂತೀ ಶ್ಲೋಕೇನೋತ್ತರಮಾಹ –

ಉಚ್ಯತ ಇತಿ ।

ಕಿಂ ಪ್ರಪಂಚಸ್ಯ ವಸ್ತುತ್ವಮುಪೇತ್ಯಾದ್ವೈತಾನುಪಪತ್ತಿರುಚ್ಯತೇ, ಕಿಂ ವಾಽವಸ್ತುತ್ವಮಿತಿ ವಿಕಲ್ಪ್ಯಾಽಽದ್ಯೇಽದ್ವೈತಾನುಪಪತ್ತಿಮಂಗೀಕಾರೋತಿ –

ಸತ್ಯಮಿತಿ ।

ಅದ್ವೈತಂ ತರ್ಹಿ ಕಥಮುಪಪದ್ಯೇತೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಪ್ರಪಂಚಸ್ಯಾವಸ್ತುತ್ವಪಕ್ಷೇ ತದುಪಪತ್ತಿರಿತ್ಯಾಹ –

ರಜ್ಜ್ವಾಮಿತಿ ।

ಯಥಾ ಸರ್ಪೋ ರಜ್ಜ್ವಾಂ ಕಲ್ಪಿತೋ ವಸ್ತುತೋ ನಾಸ್ತಿ ತಥಾ ಪ್ರಪಂಚೋಽಪಿ ಕಲ್ಪಿತತ್ವಾನ್ನೈವ ವಸ್ತುತೋ ವಿದ್ಯತೇ । ತಥಾ ಚ ತಾತ್ತ್ವಿಕಮದ್ವೈತಮವಿರುದ್ಧಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಉಕ್ತಮರ್ಥಂ ವ್ಯತಿರೇಕಮುಖೇನ ಸಾಧಯತಿ –

ವಿದ್ಯಮಾನಶ್ಚೇದಿತಿ ।

ಯದ್ಯಾತ್ಮನಿ ಕಾರಣಾಧೀನಃ ಸನ್ ಪ್ರಪಂಚೋ ವಿದ್ಯೇತ ತದಾ ಕೃತಕಸ್ಯಾನಿತ್ಯತ್ವನಿಯಮಾತ್ತನ್ನಿವೃತ್ತಿರವಶ್ಯಂಭಾವಿನೀ । ಕಾರ್ಯಸ್ಯ ಚ ನಿವೃತ್ತಿರ್ನಾಮ ಕಾರಣಸಂಸರ್ಗಸ್ತತಃ ಸತಿ ಕಾರಣೇ ಪ್ರಪಂಚನಿವೃತ್ತೇರನಾತ್ಯಂತಿಕತ್ವಾದದ್ವೈತಾನುಪಪತ್ತಿರಾಶಂಕ್ಯೇತ । ನ ಚ ಕಾರಣಾಧೀನಃ ಸನ್ ಪ್ರಪಂಚೋಽಸ್ತಿ । ತಸ್ಯ ಕಲ್ಪಿತತ್ವೇನಾವಸ್ತುತ್ವಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಪ್ರಪಂಚಸ್ಯ ಮಾಯಯಾ ವಿದ್ಯಮಾನತ್ವಂ ನ ತು ವಸ್ತುತ್ವಮಿತ್ಯುದಾಹರಣಾಭ್ಯಾಮುಪಪಾದಯತಿ –

ನ ಹೀತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಸರ್ಪೋ ಹಿ ರಜ್ಜ್ವಾಂ ಭ್ರಾಂತ್ಯಾ ಕಲ್ಪಿತೋ ನಾಯಂ ಸರ್ಪೋ ರಜ್ಜುರೇಷ ಏವೇತಿ ವಿವೇಕಧಿಯಾ ನಿವೃತ್ತೋ ನೈವ ವಸ್ತುತೋ ವಿದ್ಯತೇ । ಬಾಧಿತಸ್ಯ ಕಾಲತ್ರಯೇಽಪಿ ಸತ್ತ್ವಾಭಾವಾತ್ । ಮಾಯಾ ಚೇಂದ್ರಜಾಲಶಬ್ದವಾಚ್ಯಾ ಮಾಯಾವಿನಾ ಪ್ರದರ್ಶಿತಾ ಪಾರ್ಶ್ವಸ್ಥಾನಾಂ ಮಾಯಾದರ್ಶನವತಾಂ ಚಕ್ಷುರ್ಗತಸ್ಯ ಯಥಾರ್ಥದರ್ಶನಪ್ರತಿಬಂಧಕಸ್ಯಾಪಗಮೇ ಸತಿ ಸಮುತ್ಪನ್ನಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನತೋ ನಿವೃತ್ತಾ ಸತೀ ನೈವ ವಸ್ತುತೋ ವಿದ್ಯಮಾನ ಭವಿತುಮುತ್ಸಹತೇ । ಯಥೇಹಮುದಾಹರಣದ್ವಯಂ ತಥೇದಂ ದ್ವೈತಂ ಪ್ರಪಂಚಾಖ್ಯಂ ಮಾಯಾಮಾತ್ರಂ ನ ಪರಮಾರ್ಥತೋಽಸ್ತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಪ್ರಪಂಚಸ್ಯಾಸತ್ತ್ವೇ ಶೂನ್ಯವಾದಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ –

ರಜ್ಜುವದಿತಿ ।

ಪ್ರಪಂಚಸ್ಯ ಕಾಲತ್ರಯೇಽಪಿ ಸತ್ತ್ವಾಭಾವೇ ತಾತ್ತ್ವಿಕಮದ್ವೈತಮವಿರುದ್ಧಮಿತ್ಯುಪಸಂಹರತಿ –

ತಸ್ಮಾದಿತಿ ॥೧೭॥