మాణ్డూక్యోపనిషద్భాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (మాణ్డూక్య)
 
అమాత్రోఽనన్తమాత్రశ్చ ద్వైతస్యోపశమః శివః ।
ఓఙ్కారో విదితో యేన స మునిర్నేతరో జనః ॥ ౨౯ ॥
అమాత్రః తురీయ ఓఙ్కారః, మీయతే అనయేతి మాత్రా పరిచ్ఛిత్తిః, సా అనన్తా యస్య సః అనన్తమాత్రః ; నైతావత్త్వమస్య పరిచ్ఛేత్తుం శక్యత ఇత్యర్థః । సర్వద్వైతోపశమత్వాదేవ శివః । ఓఙ్కారో యథావ్యాఖ్యాతో విదితో యేన, స ఎవ పరమార్థతత్త్వస్య మననాన్మునిః ; నేతరో జనః శాస్త్రవిదపీత్యర్థః ॥

ఓఙ్కారం తురీయభావమాపన్నం యః ప్రతిపన్నస్తం స్తౌతి –

అమాత్ర ఇతి ।

యథోక్తప్రణవప్రతిపత్తివిహీనస్తు జననమరణమాత్రభాగీ న పురుషార్థభాగ్ భవతీతి విద్యారహితం నిన్దితి –

నేతర ఇతి ।

పాదవిభాగస్య మాత్రావిభాగస్య చాభావాదోఙ్కారస్తురీయః సన్నమాత్రో భవతీత్యాహ –

అమాత్ర ఇతి ।

నను కథమనన్తా పరిచ్ఛిత్తిరోఙ్కారస్య తురీయస్యోచ్యతే ।

న హి తత్ర పరిచ్ఛిత్తిరేవాస్తీత్యాశఙ్క్యాఽఽహ –

నైతావత్త్వమితి ।

అనర్థాత్మకద్వైతసంస్పర్శాభావాదప్రతిబన్ధేన పరమానన్దత్వం తస్మిన్నావిర్భవతీత్యభిప్రేత్యాఽఽహ –

సర్వేతి ।

యథావ్యాఖ్యాతః పూర్వార్ధేనోక్తవిశేషణవానిత్యర్థః ।

నను యథోక్తప్రణవపరిజ్ఞానరహితస్యాపి శాస్త్రపరిజ్ఞానవత్త్వాన్న జన్మోపలక్షితసంసారభాక్త్వేన పురుషార్థాసిద్ధిః । మైవమ్ । శాస్త్రవిదోఽపి తత్త్వజ్ఞానాభావే ముఖ్యపురుషార్థసిద్ధి[ద్ధే]రిత్యాభిప్రేత్యాఽఽహ –

నేతర ఇతి ।

తదేవం ప్రణవద్వారేణ నిరుపాధికమాత్మానమనుసన్దధానస్య పురుషార్థపరిసమాప్తిర్నేతరేషాం బహిర్ముఖాణామితి స్థితమ్ ॥౨౯॥