మాణ్డూక్యోపనిషద్భాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (మాణ్డూక్య)
 
సోఽయమాత్మాధ్యక్షరమోఙ్కారోఽధిమాత్రం పాదా మాత్రా మాత్రాశ్చ పాదా అకార ఉకారో మకార ఇతి ॥ ౮ ॥
అభిధేయప్రాధాన్యేన ఓఙ్కారశ్చతుష్పాదాత్మేతి వ్యాఖ్యాతో యః, సోఽయమ్ ఆత్మా అధ్యక్షరమ్ అక్షరమధికృత్య అభిధానప్రాధాన్యేన వర్ణ్యమానోఽధ్యక్షరమ్ । కిం పునస్తదక్షరమిత్యాహ — ఓఙ్కారః । సోఽయమోఙ్కారః పాదశః ప్రవిభజ్యమానః, అధిమాత్రం మాత్రామధికృత్య వర్తత ఇత్యధిమాత్రమ్ । కథమ్ ? ఆత్మనో యే పాదాః, తే ఓఙ్కారస్య మాత్రాః । కాస్తాః ? అకార ఉకారో మకార ఇతి ॥

తత్త్వజ్ఞానసమర్థానాం మధ్యమానాముత్తమానాం చాధికారిణామధ్యారోపాపవాదాభ్యాం పారమార్థికం తత్త్వముపదిష్టమ్ । ఇదానీం తత్త్వగ్రహణాసమర్థానామధమాధికారిణామాధ్యానవిధానాయాఽఽరోపదృష్టిమేవావష్టభ్య వ్యాచష్టే –

అభిధేయేత్యాదినా ।

అధ్యక్షరమిత్యేతద్ వ్యాకరోతి –

అక్షరమితి ।

అధ్యక్షరమిత్యత్ర కిం పునస్తదక్షరమితి ప్రశ్నపూర్వకం వ్యుత్పాదయతి –

కిం పునరిత్యాదినా ।

తస్య విశేషణాన్తరం దర్శయతి –

సోఽయమితి ।

ఆత్మా హి పాదశో విభాజ్యతే; మాత్రామధికృత్య పునరోఙ్కారో వ్యవతిష్ఠతే, తత్కథం పాదశో విభజ్యమానస్యాధిమాత్రత్వమితి పృచ్ఛతి –

కథమితి ।

పాదానాం మాత్రాణాం చైకత్వాదేతదవిరుద్ధమిత్యాహ –

ఆత్మన ఇతి ॥౮॥