ప్రత్యక్చైతన్యమోఙ్కారసంవేదనం త్రిమాత్రేణోఙ్కారేణాధ్యస్తేన తాదాత్మ్యాదోఙ్కారో నిరుచ్యతే । తస్య పరేణ బ్రహ్మణైక్యమమాత్రాదిశ్రుత్యా వివక్ష్యతే । తమవతార్య వ్యాకరోతి –
అమాత్ర ఇత్యాదినా ।
కేవలత్వమద్వితీయత్వమ్ ।
విశేషణాన్తరముపపాదయతి –
అభిధానేతి ।
అభిధానం వాక్, అభిధేయం మనః చిత్తాతిరిక్తార్థాభావస్యాభిధాస్యమానత్వాత్ తయోర్మూలాజ్ఞానక్షయేణ క్షీణత్వాదితి హేత్వర్థః ।
అవ్యవహార్యశ్చేదాత్మా నాస్త్యేవేత్యాశఙ్క్య వికారజాతవినాశావధిత్వేనాఽఽత్మనోఽవశేషాన్నైవమిత్యాహ –
ప్రపఞ్చేతి ।
తస్య చ సర్వానర్థాభావోపలక్షితస్య పరమానన్దత్వేన పర్యవసానం సూచయతి –
శివ ఇతి ।
తస్యైవ సర్వద్వైతకల్పనాధిష్ఠానత్వేనావస్థానమభిప్రేత్యాఽఽహ –
అద్వైత ఇతి ।
ఓఙ్కారస్తురీయః సన్నాత్మైవేతి యదుక్తం తదుపసంహరతి –
ఎవమితి ।
యథోక్తం విజ్ఞానం పాదానాం మాత్రాణాం చైకత్వమ్, న చ పాదా మాత్రాశ్చ తురీయాత్మన్యోఙ్కారే సన్తి, పూర్వపూర్వవిభాగశోత్తరోత్తరాన్తర్భావేన క్రమాదాత్మని పర్యవస్యతీత్యేవంలక్షణతద్వతా –
?
ప్రయుక్తః సన్నోఙ్కారో మాత్రాః పాదాంశ్చ స్వస్మిన్నన్తర్భావ్యావస్థితస్యాఽఽత్మనో భేదమసహమానస్తద్రూపో భవతీత్యర్థః ।
ఉక్తైక్యజ్ఞానస్య ఫలమాహ –
సంవిశతీతి ।
సుషుప్తే బ్రహ్మప్రాప్తస్య పునరుత్థానవన్ముక్తస్యాపి పునర్జన్మ స్యాదిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ –
పరమార్థేతి ।
సుషుప్తస్య పునరుత్థనం బీజభూతాజ్ఞానస్య సత్త్వాదుపపద్యతే । ఇహ తు బీజభూతమజ్ఞానం తృతీయం సుషుప్తాఖ్యం దగ్ధ్వైవ తేషామాత్మానం తురీయం ప్రవిష్టో విద్వానితి నాసౌ పునరుత్థానమర్హతి । కారణమన్తరేణ తదయోగాదిత్యర్థః ।
తురీయమేవ పునరుత్థనబీజభూతం భవిష్యతీత్యాశఙ్క్య కర్యకారణవినిర్ముక్తస్య తస్య తదయోగాన్మైవమిత్యాహ –
తురీయస్యేతి ।
ముక్తస్యాపి పూర్వసంస్కారాత్పునరుత్థానమాశఙ్క్య దృష్టాన్తేన నిరాచష్టే –
న హీతి ।
పూర్వవదిత్యవివేకావస్థాయామివేత్యర్థః । తద్వివేకినాం రజ్జుసర్పవివేకవిజ్ఞానవతామితి యావత్ । బుద్ధిసంస్కారాదిత్యత్ర బుద్ధిశబ్దేన సర్పభ్రాన్తిర్గృహ్యతే । ఉత్తమాధికారిణామోఙ్కారద్వారేణ పరిశుద్ధబ్రహ్మాత్మైక్యవిదామపునరావృత్తిలక్షణముక్తం ఫలమ్ ।
ఇదానీం మన్దానాం మధ్యమానాం చ కథం బ్రహ్మప్రతిపత్త్యా ఫలప్రాప్తిరిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ –
మన్దేతి ।
తేషామపి క్రమముక్తిరవిరుద్ధేత్యర్థః ।
తత్రైవ వాక్యశేషానుకూల్యం కథయతి –
తథా చేతి ॥౧౨॥