కారణత్వే శ్లోకోక్తం జగదాశ్రయత్వం హేతుమాహ –
యస్మిన్నితి ।
సంవత్సరస్యాపి మాసాహోరాత్రరూపవ్యతిరేకేణౌషధ్యాదిజనకత్వాభావాత్తస్య మాసాద్యాత్మకత్వమాహ –
స ఎవేతి ।
యథోక్తేతి ।
సంవత్సరరూపో రయిప్రాణమిథునాత్మక ఇత్యర్థః ।
శుక్లకృష్ణయోరుభయోరపి దర్శపూర్ణమాసాదికర్మానుష్ఠానదర్శనాత్తస్మాదేత ఋషయ ఇత్యాది వాక్యమనుపపన్నమిత్యాశఙ్క్య శుక్లస్య ప్రాణాత్మత్వజ్ఞానస్తుతిపరతయా వ్యాచష్టే –
యస్మాదితి ।
యస్మాత్ప్రాణం సర్వమేవ సర్వాత్మకమేవ పశ్యన్తి యస్మాచ్చ ప్రాణవ్యతిరేకేణ కృష్ణపక్షస్తైర్న దృశ్యతే తస్మాదిత్యన్వయః । ప్రాణస్య శుక్లపక్షాత్మకత్వాత్కృష్ణపక్షాదిసర్వజగతః ప్రాణాత్మత్వాత్ప్రాణద్వారా కృష్ణపక్షస్యాపి శుక్లపక్షత్వే సతి కృష్ణే కుర్వన్తోఽపి ప్రకాశాత్మకే శుక్ల ఎవ కుర్వన్తీతి శుక్లపక్షే ప్రాణత్వజ్ఞానస్య స్తుతిరిత్యర్థః ।
ఎతత్స్తుత్యర్థమేవ జ్ఞానరహితాన్నిన్దతి –
ఇతరే త్వితి ।
యే తు సర్వాత్మానం ప్రాణం న పశ్యన్త్యజ్ఞత్వాత్తేషాం శుక్లపక్షః ప్రాణత్వేనాజ్ఞాయమానత్వాదజ్ఞానాత్మకః సన్కృష్ణపక్షత్వమాపద్యతేఽతః శుక్లే కుర్వన్తోఽప్యదర్శనాత్మకత్వాత్ప్రకాశరహితే కృష్ణ ఎవ కుర్వన్తీతి తే నిన్ద్యన్త ఇత్యర్థః ।
ఉక్తమర్థం శ్రుత్యారూఢం కరోతి –
ఇతర ఇతి ॥ ౧౨ ॥