ನನು ಯಶ್ಛಂದಸಾಮಿತ್ಯಾದಯೋ ಮಂತ್ರಾಃ ಕಿಮರ್ಥಮಾಮ್ನಾಯಂತೇ ? ತತ್ರಾಹ —
ಮೇಧೇತಿ ।
ಮೇಧಾಕಾಮಸ್ಯ ಮೇಧಾಪ್ರಾಪ್ತಿಸಾಧನಂ ಜಪ ಉಚ್ಯತೇ, ಶ್ರೀಕಾಮಸ್ಯ ಶ್ರೀಪ್ರಾಪ್ತಿಸಾಧನಂ ಹೋಮ ಉಚ್ಯತ ಇತಿ ವಿಭಾಗಃ ।
ಏವಂ ತಾತ್ಪರ್ಯವರ್ಣನೇ ಕಾರಣಮಾಹ —
ಸ ಮೇಂದ್ರ ಇತ್ಯಾದಿನಾ । ಋಷಭ ಇತಿ ।
ಗವಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಪ್ರಧಾನತ್ವಾದ್ಯಥಾ ಋಷಭಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ, ತಥಾ ವೇದಾನಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಪ್ರಣವಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ನನು ಕಥಮೋಂಕಾರಸ್ಯ ಸರ್ವರೂಪತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ —
ಸರ್ವವಾಗ್ವ್ಯಾಪ್ತೇರಿತಿ ।
ಶಬ್ದಮಾತ್ರೇ ಕೃತ್ಸ್ನಸ್ಯಾಭಿಧೇಯಸ್ಯಾಂತರ್ಭಾವಮ್ ‘ತಸ್ಯ ವಾಕ್ತಂತಿಃ’ ಇತ್ಯಾದಿಶ್ರುತ್ಯುಕ್ತಂ ಸಿದ್ಧಂ ಕೃತ್ವಾ ತಸ್ಯ ಸರ್ವಶಬ್ದಾತ್ಮಕತ್ವೇ ಪ್ರಮಾಣಮಾಹ —
ತದ್ಯಥೇತಿ ।
‘ತದ್ಯಥಾ ಶಂಕುನಾ ಸರ್ವಾಣಿ ಪರ್ಣಾನಿ ಸಂತೃಣ್ಣಾನ್ಯೇವಮೋಂಕಾರೇಣ ಸರ್ವಾ ವಾಕ್ಸಂತೃಣ್ಣಾ’ ಇತಿ ಶ್ರುತ್ಯಂತರಮ್ । ತಸ್ಯ ಚಾಯಮರ್ಥಃ - ಯಥಾ ಲೋಕೇ ಅಶ್ವತ್ಥಪರ್ಣಾನಿ ಶಂಕುಶಬ್ದವಾಚ್ಯೇನ ಸ್ವಗತಶಲಾಕಾವಿಶೇಷೇಣ ವ್ಯಾಪ್ತಾನಿ, ತದ್ವದೋಂಕಾರೇಣ ಸರ್ವಾ ಶಬ್ದಾತ್ಮಿಕಾ ವಾಗ್ವ್ಯಾಪ್ತೇತಿ ।
ಅತ ಏವೇತಿ ।
ವಿಶ್ವರೂಪತ್ವಾಚ್ಚ ತಸ್ಯ ಶ್ರೇಷ್ಠತ್ವಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ನನ್ವೋಂಕಾರಸ್ಯಾತ್ರ ಸ್ತುತಿರನ್ಯಾಯ್ಯಾ ; ನೇತ್ಯಾಹ —
ಓಂಕಾರೋ ಹ್ಯತ್ರೇತಿ ।
ಅಸ್ಯಾಂ ಸಂಹಿತೋಪನಿಷದ್ಯೋಂಕಾರಸ್ಯ ‘ಓಮಿತಿ ಬ್ರಹ್ಮ’ ಇತ್ಯತ್ರೋಪಾಸನಂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಮಿತಿ ಹಿ-ಶಬ್ದಾರ್ಥಃ ।
ಓಂಕಾರಸ್ಯ ಸರ್ವವೇದೇಷು ಪ್ರಾಧಾನ್ಯಂ ಕುತ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ತದ್ಧೇತುಪ್ರದರ್ಶನಪರಂ ಛಂದೋಭ್ಯ ಇತಿ ವಾಕ್ಯಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ವೇದೇಭ್ಯ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಅಮೃತಾದಿತಿ ವೇದವಿಶೇಷಣಮ್ ‘ವೇದಾ ಹ್ಯಮೃತಾಃ’ ಇತಿ ಶ್ರುತ್ಯಂತರಾತ್ , ಏಕವಚನಂ ಚ ಚ್ಛಾಂದಸಮಿತ್ಯಾಶಯೇನಾಹ —
ವೇದಾ ಹ್ಯಮೃತಮಿತಿ ।
ವೇದಾನಾಮಮೃತತ್ವಂ ನಿತ್ಯತ್ವಮ್ , ತಚ್ಚಾವಾಂತರಪ್ರಲಯೇ ನಾಶಾಭಾವರೂಪಂ ವಿವಕ್ಷಿತಮ್ । ನ ತ್ವಾತ್ಯಂತಿಕಂ ನಿತ್ಯತ್ವಮಸ್ತಿ ವೇದಾನಾಮ್ ; ಕಲ್ಪಾದೌ ಸೃಷ್ಟಿಶ್ರವಣಾತ್ , ಮಹಾಪ್ರಲಯೇ ನಾಶಾಭ್ಯುಪಗಮಾಚ್ಚ । ಇದಂ ಚ ದೇವತಾಧಿಕರಣೇ ವಿಸ್ತರೇಣ ನಿರೂಪಿತಂ ತತ್ರೈವ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಮ್ ।
ಸಂಬಭೂವೇತ್ಯಸ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ —
ಲೋಕದೇವೇತಿ ।
ಸಾರಿಷ್ಠಮಿತಿ ।
ಸಾರತಮಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ತಥಾ ಚ ಶ್ರುತಿಃ - ‘ಪ್ರಜಾಪತಿರ್ಲೋಕಾನಭ್ಯತಪತ್ತೇಭ್ಯೋಽಭಿತಪ್ತೇಭ್ಯಸ್ತ್ರಯೀ ವಿದ್ಯಾ ಸಂಪ್ರಾಸ್ರವತ್ತಾಮಭ್ಯತಪತ್ತಸ್ಯಾ ಅಭಿತಪ್ತಾಯಾ ಏತಾನ್ಯಕ್ಷರಾಣಿ ಸಂಪ್ರಾಸ್ರವಂತ ಭೂರ್ಭುವಃಸುವರಿತಿ ತಾನ್ಯಭ್ಯತಪ್ತೇಭ್ಯೋಽಭಿತಪ್ತೇಭ್ಯ ಓಂಕಾರಃ ಸಂಪ್ರಾಸ್ರವತ್’ ಇತಿ । ಅಭ್ಯತಪತ್ ಸಾರಜಿಘೃಕ್ಷಯಾ ಪರ್ಯಾಲೋಚಿತವಾನಿತ್ಯರ್ಥಃ । ತ್ರಯೋ ವೇದಾಸ್ತ್ರಯೀ ವಿದ್ಯಾ । ಯದ್ಯಪ್ಯಸ್ಯಾಂ ಶ್ರುತೌ ಲೋಕಾನಂತರಂ ದೇವಾ ನ ಶ್ರೂಯಂತೇ, ತಥಾಪಿ ‘ಪ್ರಜಾಪತಿರ್ಲೋಕಾನಭ್ಯತಪತ್ತೇಷಾಂ ತಪ್ಯಮಾನಾನಾಂ ರಸಾನ್ಪ್ರಾಬೃಹದಗ್ನಿಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾ ವಾಯುಮಂತರಿಕ್ಷಾದಾದಿತ್ಯಂ ದಿವಃ ಸ ಏತಾಸ್ತಿಸ್ರೋ ದೇವತಾ ಅಭ್ಯತಪತ್ತಾಸಾಂ ತಪ್ಯಮಾನಾನಾಂ ರಸಾನ್ಪ್ರಾಬೃಹತ್’ ಇತ್ಯತ್ರ ದೇವಾ ಅಪಿ ಶ್ರೂಯಂತ ಇತ್ಯಭಿಪ್ರೇತ್ಯ ದೇವಗ್ರಹಣಮಿತಿ ಮಂತವ್ಯಮ್ । ಪ್ರಾಬೃಹತ್ ಗೃಹೀತವಾನ್ , ಸಾರತ್ವೇನ ಜ್ಞಾತವಾನಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ನನು ಸಂಬಭೂವೇತಿ ಪದಂ ಜನ್ಮಪರತ್ವೇನೈವ ಕುತೋ ನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯತೇ ? ತತ್ರಾಹ —
ನ ಹೀತಿ ।
ನಿತ್ಯಸ್ಯೇತಿ ।
ಅವಾಂತರಪ್ರಲಯಾವಸ್ಥಾಯಿನ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಪ್ರಣವಸ್ಯ ವೇದಾಂತರ್ಭೂತತ್ವೇನ ವೇದಸಮಾನಯೋಗಕ್ಷೇಮಸ್ಯ ವೇದೇಭ್ಯಃ ಸಕಾಶಾನ್ಮುಖ್ಯಂ ಜನ್ಮ ನ ಹಿ ಸಂಭವತೀತ್ಯಾಶಯಃ । ಪರಮೇಶ್ವರ ಇತ್ಯಸ್ಯ ವಿವರಣಂ ಸರ್ವಕಾಮೇಶ ಇತಿ ।
ನನು ಮೇಧಾಪ್ರದಾನೇನ ಯತ್ಪ್ರೀಣನಂ ತಾತ್ಕಾಲಿಕಪ್ರೀತಿಸಂಪಾದನಂ ನ ತದ್ವಿದ್ಯಾಕಾಮಸ್ಯ ವಿವಕ್ಷಿತಂ ಪ್ರಯೋಜನಮಿತ್ಯಸ್ವರಸಾದಾಹ —
ಬಲಯತು ವೇತಿ ।
ಅತ್ರ ವಿದ್ಯಾಕಾಮಸ್ಯಾಪೇಕ್ಷಾಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ಪ್ರಜ್ಞಾಬಲಂ ಹೀತಿ ।
ಪ್ರಜ್ಞಾತ್ರ ಮೇಧಾಶಬ್ದಾರ್ಥಃ । ಸಾ ಚ ಗ್ರಂಥತದರ್ಥಧಾರಣಶಕ್ತಿಃ, ಸೈವ ಬಲಮ್ । ಪ್ರಜ್ಞಾಬಲಸ್ಯ ಚ ‘ನಾಯಮಾತ್ಮಾ ಬಲಹೀನೇನ ಲಭ್ಯಃ’ ಇತಿ ಶ್ರುತಿಸಿದ್ಧಂ ವಿದ್ಯಾಸಾಧನತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯಿತುಂ ಹಿ-ಶಬ್ದಃ ।
ತದಧಿಕಾರಾದಿತಿ ।
ಅಮೃತಶಬ್ದಮುಖ್ಯಾರ್ಥಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಧಾರಣಾಸಂಭವಾದಮೃತಶಬ್ದೇನ ಮುಖ್ಯಾರ್ಥಾದನ್ಯದೇವ ಕಿಂಚಿಲ್ಲಕ್ಷಣೀಯಮ್ ; ತಚ್ಚಾಮೃತಶಬ್ದಿತಬ್ರಹ್ಮಪ್ರಾಪ್ತಿಸಾಧನಂ ಬ್ರಹ್ಮಜ್ಞಾನಮೇವ ವಕ್ತವ್ಯಮ್ , ತತ್ಸಾಧನಪ್ರಜ್ಞಾಪ್ರಾರ್ಥನೇನ ತಸ್ಯೈವ ಬುದ್ಧಿಸ್ಥತ್ವಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಪುರುಷವಿಪರಿಣಾಮ ಇತಿ ।
ಉತ್ತಮಪುರುಷತ್ವೇನ ಪೂರ್ವತ್ರ ಪ್ರಯುಕ್ತಸ್ಯ ಭೂಯಾಸಮಿತ್ಯಸ್ಯ ಭೂಯಾದಿತಿ ಪ್ರಥಮಪುರುಷತ್ವೇನಾತ್ರ ವ್ಯತ್ಯಾಸಃ ಕರ್ತವ್ಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಮಧುರಭಾಷಿಣೀತಿ ।
ಭೂಯಾದಿತ್ಯನುಷಂಗಃ ।
ನನು ಚಕ್ಷುರಾದೇರಪಿ ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರತ್ಯಾನುಕೂಲ್ಯಂ ಕುತೋ ನ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯತೇ ? ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯತ ಏವೇತ್ಯಾಶಯೇನ ಶರೀರಂ ಮೇ ವಿಚರ್ಷಣಮಿತ್ಯಾದೇರ್ವಿವಕ್ಷಿತಮರ್ಥಮಾಹ —
ಆತ್ಮಜ್ಞಾನೇತಿ ।
ಕಾರ್ಯಂ ಸ್ಥೂಲಶರೀರಮ್ , ಕರಣಾನಿ ಚಕ್ಷುರಾದೀನಿ, ತೇಷಾಂ ಸಂಘಾತಃ ಸಮುದಾಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ನನು ಸಂಘಾತನಿಷ್ಠಾ ಯೋಗ್ಯತಾ ಚೇದಾತ್ಮಜ್ಞಾನಾಯ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯತೇ, ಕಿಮರ್ಥಂ ತರ್ಹಿ ಮೇಧಾ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯತೇ ? ತತ್ರಾಹ —
ಮೇಧಾ ಚೇತಿ ।
ರೋಗಾದಿಪ್ರತಿಬಂಧರಹಿತಸ್ಯ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಸ್ಯಾಪಿ ಮೇಧಾಂ ವಿನಾತ್ಮಜ್ಞಾನಾಸಂಭವಾತ್ಸಾಪಿ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನಾತ್ಮಜ್ಞಾನಾರ್ಥಮೇವ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರತಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಯಾಃ ಪ್ರಕೃಷ್ಟಸಾಧನತ್ವದ್ಯೋತನಾರ್ಥೋ ಹಿ-ಶಬ್ದಃ । ಅತ್ರಾಚೇತನಸ್ಯಾಪ್ಯೋಂಕಾರಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಾಭೇದೇನ ಪ್ರಾರ್ಥಿತದಾನೇ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಮವಗಂತವ್ಯಮ್ ।
ನನು ಕಥಂ ತಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಾಭೇದಃ ? ತತ್ಪ್ರತೀಕತ್ವಾದಿತಿ ಬ್ರೂಮಃ । ಕಥಂ ತಸ್ಯ ತತ್ಪ್ರತೀಕತ್ವಮ್ ? ತತ್ರಾಹ —
ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಪರಮಾತ್ಮನ ಇತಿ ।
ನನ್ವಸಿಂ ಪ್ರತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಕೋಶಸ್ಯೇವ ಬ್ರಹ್ಮ ಪ್ರತಿ ಪ್ರಣವಸ್ಯ ಸ್ವಸ್ಮಿನ್ನಂತರ್ಭಾವಯಿತೃತ್ವರಕ್ಷಕತ್ವಾದೇರಭಾವಾನ್ನ ಮುಖ್ಯಂ ಕೋಶತ್ವಮಸ್ತಿ ; ತತ್ರಾಹ —
ಉಪಲಬ್ಧೀತಿ ।
ಯಥಾಸಿಃ ಕೋಶೇ ಉಪಲಭ್ಯತೇ ತಥಾ ಓಂಕಾರೇ ಬ್ರಹ್ಮೋಪಲಭ್ಯತೇ ; ತತಶ್ಚೋಪಲಬ್ಧಿಸ್ಥಾನತ್ವಸಾಮ್ಯಾತ್ಕೋಶಶಬ್ದೋ ಗೌಣ ಓಂಕಾರ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ತದೇವ ಸಾಮ್ಯಂ ವಿವೃಣೋತಿ —
ತ್ವಂ ಹೀತಿ ।
ತಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಪ್ರತೀಕತ್ವೇ ಶ್ರುತ್ಯಂತರಪ್ರಸಿದ್ಧಿದ್ಯೋತನಾರ್ಥೋ ಹಿ-ಶಬ್ದಃ ।
ಪ್ರತೀಕಮಿತಿ ।
ದೃಷ್ಟ್ಯಾಲಂಬನಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಬ್ರಹ್ಮದೃಷ್ಟಿಫಲಮಾಹ —
ತ್ವಯೀತಿ ।
ಉಪಲಬ್ಧಿಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಃ ।
ನನು ಯದ್ಯೋಂಕಾರಃ ಪ್ರಾರ್ಥಿತಫಲದಾನೇ ಸಮರ್ಥಸ್ತರ್ಹಿ ಕಿಮಿತಿ ಸ ಸರ್ವೈರ್ನೋಪಾಸ್ಯತ ಇತಿ ಶಂಕಾವಾರಣರ್ಥಂ ಮೇಧಯಾ ಪಿಹಿತ ಇತಿ ವಾಕ್ಯಮ್ । ತದ್ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ಮೇಧಯೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ನನು ಶಾಸ್ತ್ರಾಜನಿತಾ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಲೌಕಿಕಪ್ರಜ್ಞಾ, ತಸ್ಯಾಃ ಕಥಂ ಪೀಠಾದೇರಿವ ಪಿಧಾಯಕತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾತ್ರ ವಿವಕ್ಷಿತಂ ಪಿಧಾನಂ ಕಥಯತಿ —
ಸ ತ್ವಮಿತಿ ।
ಉಕ್ತಲೌಕಿಕಪ್ರಜ್ಞಾಮಾತ್ರಯುಕ್ತಾಃ ಸಾಮಾನ್ಯಪ್ರಜ್ಞಾಃ ; ಸ ತ್ವಂ ಸಾಮಾನ್ಯಪ್ರಜ್ಞೈರವಿದಿತಮಹಿಮಾಸಿ ; ತಸ್ಮಾತ್ತ್ವಂ ನ ಸರ್ವೈರುಪಾಸ್ಯತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಶ್ರವಣಪೂರ್ವಕಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಾದಿಲಕ್ಷಣಂ ವಿಜ್ಞಾನಂ ಶ್ರುತಮ್ , ತತ್ಪ್ರಾಪ್ತ್ಯವಿಸ್ಮರಣಾದಿನಾ ಗೋಪಾಯೇತಿ ಯೋಜನಾ । ಪ್ರಥಮಾದಿಪದೇನ ಮನನಜನಿತಂ ಜ್ಞಾನಂ ಸಂಗೃಹ್ಯತೇ । ದ್ವಿತೀಯಾದಿಪದೇನ ರಾಗಾದಿಲಕ್ಷಣಪ್ರತಿಬಂಧನಿವೃತ್ತಿಃ ಸಂಗೃಹ್ಯತೇ । ತದುಕ್ತಂ ವಾರ್ತ್ತಿಕೇ - ‘ರಾಗದ್ವೇಷಾದಿಹೇತುಭ್ಯಃ ಶ್ರುತಂ ಗೋಪಾಯ ಮೇ ಪ್ರಭೋ’ ಇತಿ ।
ತತ್ಕರ್ಮತ್ವಾದಿತಿ ।
ತನೋತೇರ್ಧಾತೋಸ್ತದರ್ಥಕತ್ವಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಮಮೇತಿ ।
ಮಮಾನ್ನಪಾನಾದಿಕಂ ಸರ್ವಮಾನಯಂತೀ ಸರ್ವದಾ ಸಂಪಾದಯಂತೀ ತಥಾ ಸಂಪಾದಿತಂ ಸರ್ವಂ ವಿಸ್ತಾರಯಂತೀ ವರ್ಧಯಂತೀ ವರ್ಧಿತಂ ಸರ್ವಂ ಚಿರಂ ದೀರ್ಘಕಾಲಂ ಕುರ್ವಾಣಾ ವರ್ತಯಂತೀ, ಯಥಾ ವಿನಷ್ಟಂ ನ ಭವತಿ ತಥಾ ಕುರ್ವತೀತಿ ಯಾವತ್ । ಅಚಿರಮಿತಿ ಚ್ಛೇದಃ ಸಂಭಾವನಾಮಾತ್ರೇಣ । ದೈರ್ಘ್ಯಂ ಛಾಂದಸಮ್ ।
ಕಿಮಿತ್ಯಾಹೇತಿ ।
ಕಿಮಾವಹಂತೀತ್ಯಾಕಾಂಕ್ಷಾಯಾಮಾಹೇತ್ಯರ್ಥಃ । ಅತ್ರಾವಹಂತೀತ್ಯಾದಿಪದತ್ರಯಂ ಶ್ರಿಯೋ ವಿಶೇಷಣಮ್ ।
ನನ್ವಾವಹಂತೀತ್ಯಾದಿಪದತ್ರಯಸ್ಯ ಪ್ರಥಮಾಂತಸ್ಯ, ದ್ವಿತೀಯಾಂತಸ್ಯ ಶ್ರೀಪದಸ್ಯ ಚ ಕಥಂ ವಿಶೇಷಣವಿಶೇಷ್ಯಭಾವೇನಾನ್ವಯ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಧ್ಯಾಹಾರೇಣ ಯೋಜಯತಿ —
ಶ್ರೀರ್ಯಾತಾಮೀತಿ ।
ತಾಮಾವಹೇತ್ಯುತ್ತರೇಣಾನ್ವಯಃ । ತತೋ ಮೇ ಶ್ರಿಯಮಿತ್ಯತ್ರ ತತ ಇತ್ಯಸ್ಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾ ಮೇಧಾನಿರ್ವರ್ತನಾತ್ಪರಮಿತಿ ।
ನನು ಮೇಧಾನಿಷ್ಪತ್ತ್ಯನಂತರಮೇವ ಕಿಮಿತಿ ಶ್ರೀಃ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯತೇ ? ತತ್ರಾಹ —
ಅಮೇಧಸೋ ಹೀತಿ ।
ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನಸ್ಯಾಪಾತ್ರವ್ಯಯಾದಿನಾ ಧನಾದಿಕಮನರ್ಥಾಯೈವೇತ್ಯೇತತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧಮ್ ; ಅತೋ ಮೇಧಾನಂತರಮೇವ ಶ್ರೀಃ ಪ್ರಾರ್ಥ್ಯತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಾಂ ಚೇತಿ ।
ಪುನಶ್ಚ ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಾಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಅಜಾದೀನಾಂ ಲೋಮಶತ್ವಾತ್ತದ್ರೂಪಾ ಶ್ರೀರ್ಲೋಮಶೇತಿ ಭಾವಃ ।
ಶ್ರಿಯಮಾವಹೇತಿ ಕಃ ಸಂಬೋಧ್ಯತೇ ? ತತ್ರಾಹ —
ಅಧಿಕಾರಾದಿತಿ ।
ಸಂನಿಧಾನಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಓಂಕಾರಸ್ಯ ಪ್ರಾರ್ಥಿತಶ್ರೀಪ್ರದಾನೇ ಯೋಗ್ಯತಾಸೂಚನಾರ್ಥೋ ಹಿ-ಶಬ್ದಃ । ಮೇಧಾವಿನಃ ಶ್ರೀಯುಕ್ತಸ್ಯ ವಿದ್ಯಾಪ್ರದಾನಾಯ ಶಿಷ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಿಪ್ರಾರ್ಥನಾಮಂತ್ರ ಆ ಮಾ ಯಂತ್ವಿತಿ ।
ತಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ಆಯಂತು ಮಾಮಿತಿ ।
ಸ್ವಸ್ಯಾಚಾರ್ಯತ್ವಪ್ರಯುಕ್ತಕೀರ್ತಿಪ್ರಾರ್ಥನಾಮಂತ್ರೋ ಯಶೋ ಜನ ಇತಿ ।
ತಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ಯಶಸ್ವೀತಿ ।
‘ವಸ ನಿವಾಸೇ’ ‘ವಸ ಆಚ್ಛಾದನೇ’ ಇತಿ ಧಾತುದ್ವಯಾದುಪ್ರತ್ಯಯಃ ಶೀಲಾರ್ಥೇ । ವೇಶ್ಮಸು ವಸನಶೀಲಃ ಪರಾಚ್ಛಾದನಶೀಲೋ ವಾ ವಸುಃ ; ಅತಿಶಯೇನ ವಸುರ್ವಸೀಯಾನ್ , ತಸ್ಮಾದ್ವಸೀಯಸಃ ಈಲೋಪಶ್ಛಾಂದಸಃ ।
ಯದ್ವಾ ಧನವಾಚಿನಾ ವಸುಶಬ್ದೇನ ವಸುಮಾಁಲ್ಲಕ್ಷ್ಯತೇ ; ತಥಾ ಚ ಅತಿಶಯೇನ ವಸುಮಾನ್ವಸುಮತ್ತರಃ, ತಸ್ಮಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ಇತ್ಯಾಶಯೇನಾಹ —
ವಸುಮತ್ತರಾದ್ವೇತಿ ।
ತೇಷ್ವಿತಿ ।
ವಸೀಯಃಸು ವಸುಮತ್ತರೇಷು ವೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ವಿದ್ಯಾತತ್ಸಾಧನಪ್ರಾರ್ಥನಾನಂತರಂ ವಿದ್ಯಾಫಲಪ್ರಾರ್ಥನಾಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ಕಿಂ ಚೇತಿ ।
ನನ್ವತ್ರ ವಿದುಷೋ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪೇ ಪ್ರಣವೇ ಮುಖ್ಯಪ್ರವೇಶಾಸಂಭವಾದಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮೀತಿ ಜ್ಞಾನಮೇವ ತಸ್ಯ ತಸ್ಮಿನ್ಪ್ರವೇಶತ್ವೇನ ವಿವಕ್ಷಣೀಯಮ್ । ತಸ್ಯ ಚಾಮೃತಸ್ಯ ದೇವ ಧಾರಣೋ ಭೂಯಸಮಿತ್ಯನೇನೈವ ಪ್ರಾರ್ಥಿತತ್ವಾತ್ಪುನರುಕ್ತಿಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ —
ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಚೇತಿ ।
ವಾಕ್ಯದ್ವಯಸ್ಯ ವಿವಕ್ಷಿತಮರ್ಥಂ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ಯಾಹ —
ಆವಯೋರಿತಿ ।
ಭೇದಹೇತುಮಜ್ಞಾನಂ ನಾಶಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ; ತಯೋರೇಕತ್ವಸ್ಯ ಸ್ವತಃ ಸಿದ್ಧತ್ವಾದಿತಿ ಮಂತವ್ಯಮ್ ।
ಬಹುಭೇದ ಇತಿ ।
ಶಿವವಿಷ್ಣ್ವಾದ್ಯನೇಕಮೂರ್ತ್ಯುಪೇತೇ ತ್ವಯಿ ಪಾಪಂ ನಾಶಯಾಮಿ, ತ್ವನ್ಮೂರ್ತಿಭಜನೇನ ಪಾಪಂ ನಾಶಯಾಮೀತಿ ಯಾವತ್ ।
ಯದುಕ್ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣೋ ಮಾಮಾಯಂತ್ವಿತಿ, ತದೇವ ದೃಷ್ಟಾಂತೇನ ಪ್ರಪಂಚಯತಿ —
ಯಥೇತಿ ।
ಅತೋ ಮಾಮಿತಿ ।
ತ್ವನ್ನಿಷ್ಠಾಯಾಃ ಸಂಸಾರಶ್ರಮಾಪನಯನಸ್ಥಾನತ್ವಾತ್ತದಪನಯಾಯ ಮಾಂ ಪ್ರತಿ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ತತ್ತ್ವತಃ ಪ್ರಕಾಶಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಆದರಸೂಚನಾರ್ಥಮುಕ್ತಜ್ಞಾನಂ ಪುನಃ ಸಂಪ್ರಾರ್ಥ್ಯ ಮುಕ್ತಿಮಪಿ ತದರ್ಥಮೇವ ಪುನಃ ಪ್ರಾರ್ಥಯತೇ —
ಪ್ರಪದ್ಯಸ್ವ ಚೇತಿ ।
ರಸವಿದ್ಯೋ ಲೋಹೋ ರಸಮಯೋ ಭವತಿ, ತದ್ವನ್ಮಾಂ ತ್ವನ್ಮಯಂ ಕುರ್ವಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ವಿದ್ಯಾಸಂನಿಧೌ ಶ್ರುತಸ್ಯ ಶ್ರೀಕಾಮಸ್ಯ ಪ್ರಣಾಡ್ಯಾ ವಿದ್ಯಾಯಾಮುಪಯೋಗಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ಶ್ರಿಕಾಮೋಽಸ್ಮಿಂತ್ಯಾದಿನಾ ।
ವಿದ್ಯಾ ಪ್ರಕಾಶತ ಇತಿ ।
ಪ್ರಕಾಶತೇಽಭಿವ್ಯಜ್ಯತೇ, ಉತ್ಪದ್ಯತ ಇತಿ ಯಾವತ್ । ಯಥಾ ಆದರ್ಶತಲೇ ನಿರ್ಮಲೇ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಂ ಸ್ಫುಟಂ ಪಶ್ಯತಿ, ತಥಾ ಪಾಪಕ್ಷಯೇಣ ನಿರ್ಮಲಾದರ್ಶತಲತುಲ್ಯೇಽಂತಃಕರಣೇ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ಪಶ್ಯತೀತಿ ಸ್ಮೃತೇರುತ್ತರಾರ್ಧಾರ್ಥಃ ॥