ಉತ್ತರಾನುವಾಕಸ್ಯ ವ್ಯವಹಿತಾನುವಾಕೇನ ಸಂಬಂಧಮಾಹ —

ವಿಜ್ಞಾನಾದೇವೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಕರ್ಮಣಾಂ ಸ್ವಾರಾಜ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಾವನುಪಯೋಗಃ ಪ್ರಾಪ್ತ ಇತಿ ಶಂಕಾರ್ಥಃ । ಉಪಾಸನಸಹಕಾರಿತಯಾ ತತ್ಫಲೇನ ಸ್ವಾರಾಜ್ಯೇನ ಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲವತ್ತ್ವಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಮಸ್ಮಿನ್ನನುವಾಕೇ ತೇಷಾಮುಪನ್ಯಾಸ ಇತಿ ಪರಿಹಾರಾರ್ಥಃ । ಪುರುಷಾರ್ಥಪದಂ ಸ್ವಾರಾಜ್ಯಪರಮ್ , ಕರ್ಮಣಾಮುಪಾಸನಸಹಕಾರಿತಯಾ ತತ್ಫಲಂ ಪ್ರತ್ಯುಪಯೋಗಪ್ರಕಾರಶ್ಚೇತ್ಥಮ್ - ಉಪಾಸಕೇನ ಸ್ವಕರ್ಮಾನನುಷ್ಠಾನೇ ತದಕರಣಸೂಚಿತೇನ ಪ್ರತ್ಯವಾಯೇನ ಪ್ರತಿಬದ್ಧಮುಪಾಸನಂ ಫಲಪರ್ಯವಸಾಯಿ ನ ಭವೇತ್ ; ಅತಃ ಪ್ರತಿಬಂಧಾಪನಯದ್ವಾರಾ ಕರ್ಮಣಾಂ ತತ್ರೋಪಯೋಗ ಇತಿ । ತಥಾ ಚ ಶ್ರುತಿಃ - ‘ಅವಿದ್ಯಯಾ ಮೃತ್ಯುಂ ತೀರ್ತ್ವಾ ವಿದ್ಯಯಾಮೃತಮಶ್ನುತೇ’ ಇತಿ । ಅವಿದ್ಯಯಾ ಕರ್ಮಣಾ ಪ್ರತಿಬಂಧಕಪಾಪಲಕ್ಷಣಂ ಮೃತ್ಯುಂ ನಾಶಯಿತ್ವಾ ವಿದ್ಯಯಾ ಉಪಾಸನಲಕ್ಷಣಯಾ ಸ್ವಾರಾಜ್ಯಲಕ್ಷಣಮಮೃತಮಶ್ನುತ ಇತಿ ಹಿ ತದರ್ಥಃ ।