తైత్తిరీయోపనిషద్భాష్యమ్
వనమాలావ్యాఖ్యా
 
సంహితాదివిషయాణి కర్మభిరవిరుద్ధాన్యుపాసనాన్యుక్తాని । అనన్తరం చ అన్తఃసోపాధికమాత్మదర్శనముక్తం వ్యాహృతిద్వారేణ స్వారాజ్యఫలమ్ । న చైతావతా అశేషతః సంసారబీజస్య ఉపమర్దనమస్తి । అతః అశేషోపద్రవబీజస్య అజ్ఞానస్య నివృత్త్యర్థం విధూతసర్వోపాధివిశేషాత్మదర్శనార్థమిదమారభ్యతే -

వృత్తానువాదపూర్వకమానన్దవల్ల్యాస్తాత్పర్యమాహ –

సంహితాదీత్యాదినా ।

­వక్ష్యమాణవిద్యావైలక్షణ్యార్థమాహ –

కర్మభిరవిరుద్ధానీతి ।

కర్మభిరవిరుద్ధమేవాన్యదప్యుపాసనముక్తమిత్యాహ –

అనన్తరం చేతి ।

నను కర్మసముచ్చితేన వ్యాహృతిశరీరబ్రహ్మోపాసనేన స్వారాజ్యప్రాపకేణైవ సబీజస్య సంసారస్య నివృత్తిసమ్భవాత్కిం నిరుపాధికబ్రహ్మవిద్యారమ్భేణేత్యాశఙ్క్యాహ –

న చైతావతేతి ।

కర్మసముచ్చితేనాపి సోపాధికాత్మదర్శనేనేత్యర్థః ।

అత ఇతి ।

సోపాధికాత్మదర్శనస్యాధిష్ఠానయాథాత్మ్యదర్శనరూపత్వాభావేనాశేషసంసారబీజోపమర్దనే సామర్థ్యరహితత్వాదిత్యర్థః ।