த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம் ஸ்வஶப்³தா³த் ।

இஹ ஜ்ஞேயத்வேந ப்³ரஹ்மோபக்ஷிப்யதே । தத் “பாரவத்த்வேந ஸேதுத்வாத்³பே⁴தே³ ஷஷ்ட்²யா: ப்ரயோக³த: । த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம் யுக்தம் நாம்ருதம் ப்³ரஹ்ம கர்ஹிசித்” ॥ பாராவாரமத்⁴யபாதீ ஹி ஸேது: தாப்⁴யாமவச்சி²த்³யமாநோ ஜலவிதா⁴ரகோ லோகே த்³ருஷ்ட:, நது ப³ந்த⁴நஹேதுமாத்ரம் । ஹடி³நிக³டா³தி³ஷ்வபி ப்ரயோக³ப்ரஸங்கா³த் । ந சாநவச்சி²ந்நம் ப்³ரஹ்ம ஸேதுபா⁴வமநுப⁴வதி । ந சாம்ருதம் ஸத்³ப்³ரஹ்மாம்ருதஸ்ய ஸேதுரிதி யுஜ்யதே । நச ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யத³ம்ருதமஸ்தி, யஸ்ய தத்ஸேது: ஸ்யாத் । ந சாபே⁴தே³ ஷஷ்ட்²யா: ப்ரயோகோ³ த்³ருஷ்டபூர்வ: ।

ததி³த³முக்தம் -

அம்ருதஸ்யைஷ ஸேதுரிதி ஶ்ரவணாதி³தி ।

அம்ருதஸ்யேதி ஶ்ரவணாத் , ஸேதுரிதி ச ஶ்ரவணாத் , இதி யோஜநா । தத்ராம்ருதஸ்யேதி ஶ்ரவணாதி³தி விஶத³தயா ந வ்யாக்²யாதம் ।

ஸேதுரிதி ஶ்ரவணாதி³தி வ்யாசஷ்டே -

பாரவாநிதி ।

ததா²ச பாரவத்யம்ருதவ்யதிரிக்தே ஸேதாவநுஶ்ரியமாணே ப்ரதா⁴நம் வா ஸாங்க்²யபரிகல்பிதம் ப⁴வேத் । தத்க²லு ஸ்வகார்யோபஹிதமர்யாத³தயா புருஷம் யாவத³க³ச்ச²த்³ப⁴வதீதி பாரவத் , ப⁴வதி ச த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம், தத்ப்ரக்ருதித்வாத் , ப்ரக்ருத்யாயதநத்வாச்ச விகாராணாம், ப⁴வதி சாத்மாத்மஶப்³த³ஸ்யஸ்வபா⁴வவசநத்வாத் , ப்ரகாஶாத்மா ப்ரதீ³ப இதிவத் । ப⁴வதி சாஸ்ய ஜ்ஞாநமபவர்கோ³பயோகி³, தத³பா⁴வே ப்ரதா⁴நாத்³விவேகேந புருஷஸ்யாநவதா⁴ரணாத³பவநுபர்கா³பத்தே: । யதி³ த்வஸ்மிந்ப்ரமாணாபா⁴வேந ந பரிதுஷ்யஸி, அஸ்து தர்ஹி நாமரூபபீ³ஜஶக்திபூ⁴தமவ்யாக்ருதம் பூ⁴தஸூக்ஷ்மம் த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம், தஸ்மிந் ப்ராமாணிகே ஸர்வஸ்யோக்தஸ்யோபபத்தே: । ஏதத³பி ப்ரதா⁴நோபந்யாஸேந ஸூசிதம் । அத² து ஸாக்ஷாச்சு²த்யுக்தம் த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநமாத்³ரியஸே, ததோ வாயுரேவாஸ்து । “வாயுநா வை கௌ³தம ஸூத்ரேணாயம் ச லோக: பரஶ்ச லோக: ஸர்வாணி ச பூ⁴தாநி ஸந்த்³ருப்³தா⁴நி ப⁴வந்தி”(ப்³ரு. உ. 3 । 7 । 2) இதி ஶ்ருதே: । யதி³ த்வாத்மஶப்³தா³பி⁴தே⁴யத்வம் ந வித்³யத இதி ந பரிதுஷ்யஸி, ப⁴வது தர்ஹி ஶாரீர:, தஸ்ய போ⁴க்துர்போ⁴க்³யாந் த்³யுப்ரப்⁴ருதீந்ப்ரத்யாயதநத்வாத் । யதி³ புநரஸ்ய த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநஸ்ய ஸார்வஜ்ஞ்யஶ்ருதேரத்ராபி ந பரிதுஷ்யஸி, ப⁴வது ததோ ஹிரண்யக³ர்ப⁴ ஏவ ப⁴க³வாந் ஸர்வஜ்ஞ: ஸூத்ராத்மா த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம் । தஸ்ய ஹி கார்யத்வேந பாரவத்த்வம் சாம்ருதாத்பரப்³ரஹ்மணோ பே⁴த³ஶ்சேத்யாதி³ ஸர்வமுபபத்³யதே । அயமபி “வாயுநா வை கௌ³தம ஸூத்ரேண”(ப்³ரு. உ. 3 । 7 । 2) இதி ஶ்ருதிமுபந்யஸ்யதா ஸூசித: । தஸ்மாத³யம் த்³யுப்ரப்⁴ருதீநாமாயதநமித்யேவம் ப்ராப்தே(அ)பி⁴தீ⁴யதே । த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம் பரம் ப்³ரஹ்மைவ, ந ப்ரதா⁴நாவ்யாக்ருதவாயுஶாரீரஹிரண்யக³ர்பா⁴: । குத:, ஸ்வஶப்³தா³த் । “தா⁴ரணாத்³வாம்ருதத்வஸ்ய ஸாத⁴நாத்³வாஸ்ய ஸேதுதா । பூர்வபக்ஷே(அ)பி முக்²யார்த²: ஸேதுஶப்³தோ³ ஹி நேஷ்யதே” ॥ நஹி ம்ருத்³தா³ருமயோ மூர்த: பாராவாரமத்⁴யவர்தீ பாத²ஸாம் விதா⁴ரகோ லோகஸித்³த⁴: ஸேது: ப்ரதா⁴நம் வாவ்யாக்ருதம் வா வாயுர்வா ஜீவோ வா ஸூத்ராத்மா வாப்⁴யுபேயதே । கிந்து பாரவத்தாமாத்ரபரோ லாக்ஷணிக: ஸேதுஶப்³தோ³(அ)ப்⁴யுபேய: । ஸோ(அ)ஸ்மாகம் பாரவத்தாவர்ஜம் வித⁴ரணத்வமாத்ரேண யோக³மாத்ராத்³ரூடி⁴ம் பரித்யஜ்ய ப்ரவர்த்ஸ்யதி । ஜீவாநாமம்ருதத்வபத³ப்ராப்திஸாத⁴நத்வம் வாத்மஜ்ஞாநஸ்ய பாரவத ஏவ லக்ஷயிஷ்யதி । அம்ருதஶப்³த³ஶ்ச பா⁴வப்ரதா⁴ந: । யதா² “த்³வ்யேகயோர்த்³விவசநைகவசநே”(பா.ஸூ. 1।4।22) இத்யத்ர த்³வித்வைகத்வே த்³வ்யேகஶப்³தா³ர்தௌ², அந்யதா² த்³வ்யேகேஷ்விதி ஸ்யாத் ।

ததி³த³முக்தம் பா⁴ஷ்யக்ருதா -

அம்ருதத்வஸாத⁴நத்வாதி³தி ।

ததா² சாம்ருதஸ்யேதி ச ஸேதுரிதி ச ப்³ரஹ்மணி த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநே உபபத்ஸ்யேதே । அத்ர ச ஸ்வஶப்³தா³தி³தி தந்த்ரோச்சரிதமாத்மஶப்³தா³தி³தி ச ஸதா³யதநா இதி ஸச்ச²ப்³தா³தி³தி ச ப்³ரஹ்மஶப்³தா³தி³தி ச ஸூசயதி । ஸர்வே ஹ்யேதே(அ)ஸ்ய ஸ்வஶப்³தா³: ।

ஸ்யாதே³தத் । ஆயதநாயதநவத்³பா⁴வ: ஸர்வம் ப்³ரஹ்மேதி ச ஸாமாநாதி⁴கரண்யம் ஹிரண்யக³ர்பே⁴ப்யுபபத்³யதே । ததா²ச ஸ ஏவாத்ராஸ்த்வம்ருதத்வஸ்ய ஸேதுரித்யாஶங்க்ய ஶ்ருதிவாக்யேந ஸாவதா⁴ரணேநோத்தரமாஹ -

தத்ராயதநாயதநவத்³பா⁴வஶ்ரவணாதி³தி ।

விகாரரூபே(அ)ந்ருதே(அ)நிர்வாச்யே(அ)பி⁴ஸந்தா⁴நம் யஸ்யாபி⁴ஸந்தா⁴நபுருஷஸ்ய ஸ ததோ²க்த: । பே⁴த³ப்ரபஞ்சம் ஸத்யமபி⁴மந்யமாந இதி யாவத் ।

தஸ்யாபவாதோ³ தோ³ஷ: ஶ்ரூயதே -

ம்ருத்யோரிதி ।

ஸர்வம் ப்³ரஹ்மேதி த்விதி ।

யத்ஸர்வமவித்³யாரோபிதம் தத்ஸர்வம் பரமார்த²தோ ப்³ரஹ்ம । ந து யத்³ப்³ரஹ்ம தத்ஸர்வமித்யர்த²: ।

அபர ஆஹேதி ।

நாத்ர த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநஸ்ய ஸேதுதோச்யதே யேந பாரவத்தா ஸ்யாத் । கிந்து“ஜாநத²” இதி யஜ்ஜ்ஞாநம் கீர்திதம், யஶ்ச”வாசோ விமுஞ்சத²” இதி வாக்³விமோக:, தஸ்யாம்ருதத்வஸாத⁴நத்வேந ஸேதுதோச்யதே । தச்சோப⁴யமபி பாரவதே³வ । நச ப்ராதா⁴ந்யாதே³ஷ இதி ஸர்வநாம்நா த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநமாத்மைவ பராம்ருஶ்யதே, ந து தஜ்ஜ்ஞாநவாக்³விமோசநே இதி ஸாம்ப்ரதம் । வாக்³விமோசநாத்மஜ்ஞாநபா⁴வநயோரேவ விதே⁴யத்வேந ப்ராதா⁴ந்யாத் । ஆத்மநஸ்து த்³ரவ்யஸ்யாவ்யாபாரதயா(அ)விதே⁴யத்வாத் । விதே⁴யஸ்ய வ்யாபாரஸ்யைவ வ்யாபாரவதோ(அ)ம்ருதத்வஸாத⁴நத்வாத்ந சேத³மைகாந்திகம் யத்ப்ரதா⁴நமேவ ஸர்வநாம்நா பராம்ருஶ்யதே । க்வசித³யோக்³யதயா ப்ரதா⁴நமுத்ஸ்ருஜ்ய யோக்³யதயா கு³ணோ(அ)பி பராம்ருஶ்யதே ॥ 1 ॥

முக்தோபஸ்ருப்யவ்யபதே³ஶாத் ।

த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம் ப்ரக்ருத்யாவித்³யாதி³தோ³ஷமுக்தைருபஸ்ருப்யம் வ்யபதி³ஶ்யதே - “பி⁴த்³யதே ஹ்ருத³யக்³ரந்தி²:” ( மு.உ. 2-2-9)இத்யாதி³நா । தேந தத் த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநவிஷயமேவ । ப்³ரஹ்மணஶ்ச முக்தோபஸ்ருப்யத்வம் “யதா³ ஸர்வே ப்ரமுச்யந்தே”(க. உ. 2 । 3 । 14) இத்யாதௌ³ ஶ்ருத்யந்தரே ப்ரஸித்³த⁴ம் । தஸ்மாந்முக்தோபஸ்ருப்யத்வாத் । த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம் ப்³ரஹ்மேதி நிஶ்சீயதே । ஹ்ருத³யக்³ரந்தி²ஶ்சாவித்³யாராகா³த்³வேஷப⁴யமோஹா: । மோஹஶ்ச விஷாத³:, ஶோக: । பரம் ஹிரண்யக³ர்பா⁴த்³யவரம் யஸ்ய தத்³ப்³ரஹ்ம ததோ²க்தம் । தஸ்மிந்ப்³ரஹ்மணி யத்³த்³ருஷ்டம் த³ர்ஶநம் தஸ்மிம்ஸ்தத³ர்த²மிதி யாவத் । யதா² ‘சர்மணி த்³வீபிநம் ஹந்தி’ இதி சர்மார்த²மிதி க³ம்யதே । நாமரூபாதி³த்யப்யவித்³யாபி⁴ப்ராயம் ।

காமா யே(அ)ஸ்ய ஹ்ருதி³ ஶ்ரிதா இதி ।

காமா இத்யவித்³யாமுபலக்ஷயதி ॥ 2 ॥

நாநுமாநமதச்ச²ப்³தா³த் ।

நாநுமாநமித்யுபலக்ஷணம் । நாவ்யாக்ருதமித்யபி த்³ரஷ்டவ்யம், ஹேதோருப⁴யத்ராபி ஸாம்யாத் ॥ 3 ॥

ப்ராணப்⁴ருச்ச ।

சேநாதச்ச²ப்³த³த்வம் ஹேதுரநுக்ருஷ்யதே । ஸ்வயம் ச பா⁴ஷ்யக்ருத³த்ர ஹேதுமாஹ -

ந சோபாதி⁴பரிச்சி²ந்நஸ்யேதி ।

ந ஸம்யக்ஸம்ப⁴வதி । நாஞ்ஜஸமித்யர்த²: । போ⁴க்³யத்வேந ஹி ஆயதநத்வமிதி க்லிஷ்டம் ।

ஸ்யாதே³தத் । யத்³யதச்ச²ப்³த³த்வாதி³த்யத்ராபி ஹேதுரநுக்ரஷ்டவ்ய:, ஹந்த கஸ்மாத்ப்ருத²க்³யோக³கரணம், யாவதா ‘ந ப்ராணப்⁴ருத³நுமாநே’ இத்யேக ஏவ யோக³: கஸ்மாந்ந க்ருத இத்யத ஆஹ -

ப்ருத²கி³தி ।

'பே⁴த³வ்யபதே³ஶாத்” இத்யாதி³நா ஹி ப்ராணப்⁴ருதே³வ நிஷித்⁴யதே, ந ப்ரதா⁴நம், தச்சைகயோக³கரணே து³ர்விஜ்ஞாநம் ஸ்யாதி³தி ॥ 4 ॥ ॥ 5 ॥

ப்ரகரணாத் ।

ந க²லு ஹிரண்யக³ர்பா⁴தி³ஷு ஜ்ஞாதேஷு ஸர்வம் ஜ்ஞாதம் ப⁴வதி கிந்து ப்³ரஹ்மண்யேவேதி ॥ 6 ॥

ஸ்தி²த்யத³நாப்⁴யாம் ச ।

யதி³ ஜீவோ ஹிரண்யக³ர்போ⁴ வா த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம் ப⁴வேத் , ததஸ்தத்ப்ரக்ருத்யா “அநஶ்நந்நந்யோ(அ)அபி⁴சாகஶீதி”(மு. உ. 3 । 1 । 1) இதி பரமாத்மாபி⁴தா⁴நமாகஸ்மிகம் ப்ரஸஜ்யேத । நச ஹிரண்யக³ர்ப⁴ உதா³ஸீந:, தஸ்யாபி போ⁴க்த்ருத்வாத் । நச ஜீவாத்மைவ த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம், ததா² ஸதி ஸ ஏவாத்ர கத்²யதே, தத்கத²நாய ச ப்³ரஹ்மாபி கத்²யதே, அந்யதா² ஸித்³தா⁴ந்தே(அ)பி ஜீவாத்மகத²நமாகஸ்மிகம் ஸ்யாதி³தி வாச்யம் ।

யதோ(அ)நதி⁴க³தார்தா²வபோ³த⁴நஸ்வரஸேநாம்நாயேந ப்ராணப்⁴ருந்மாத்ரப்ரஸித்³த⁴ஜீவாத்மாதி⁴க³மாயாத்யந்தாநவக³தமலௌகிகம் ப்³ரஹ்மாவபோ³த்⁴யத இதி ஸுபா⁴ஷிதம் -

யதா³பி பைங்க்³யுபநிஷத்க்ருதேந வ்யாக்²யாநேநேதி ।

தத்ர ஹி “அநஶ்நந்நந்யோ(அ)அபி⁴சாகஶீதி”(மு. உ. 3 । 1 । 1) இதி ஜீவ உபாதி⁴ரஹிதேந ரூபேண ப்³ரஹ்மஸ்வபா⁴வ உதா³ஸீநோ(அ)போ⁴க்தா த³ர்ஶித: । தத³ர்த²மேவாசேதநஸ்ய பு³த்³தி⁴ஸத்த்வஸ்யாபாரமார்தி²கம் போ⁴க்த்ருத்வமுக்தம் । ததா² சேத்த²ம்பூ⁴தம் ஜீவம் கத²யதாநேந மந்த்ரவர்ணேந த்³யுப்⁴வாத்³யாயதநம் ப்³ரஹ்மைவ கதி²தம் ப⁴வதி, உபாத்⁴யவச்சி²ந்நஶ்ச ஜீவ: ப்ரதிஷித்³தோ⁴ ப⁴வதீதி । ந பைங்கி³ப்³ராஹ்மணவிரோத⁴ இத்யர்த²: ।

ப்ரபஞ்சார்த²மிதி ।

தந்மத்⁴யே ந படி²தமிதி க்ருத்வாசிந்தயேத³மதி⁴கரணம் ப்ரவ்ருத்தமித்யர்த²: ॥ 7 ॥