அநுக்ருதேஸ்தஸ்ய ச ।

'அபா⁴நம் தேஜஸோ த்³ருஷ்டம் ஸதி தேஜோ(அ)ந்தரே யத: । தேஜோதா⁴த்வந்தரம் தஸ்மாத³நுகாராச்ச க³ம்யதே” ॥ ப³லீயஸா ஹி ஸௌரேண தேஜஸா மந்த³ம் தேஜஶ்சந்த்³ரதாரகாத்³யபி⁴பூ⁴யமாநம் த்³ருஷ்டம், ந து தேஜஸோ(அ)ந்யேந । யே(அ)பி பிதா⁴யகா: ப்ரதீ³பஸ்ய க்³ருஹக⁴டாத³யோ ந தே ஸ்வபா⁴ஸா ப்ரதீ³பம் பா⁴ஸயிதுமீஶதே । ஶ்ரூயதே ச - “தஸ்ய பா⁴ஸா ஸர்வமித³ம் விபா⁴தி”(மு. உ. 2 । 2 । 11) இதி । ஸர்வஶப்³த³: ப்ரக்ருதஸூர்யாத்³யபேக்ஷ: । ந சாதுல்யரூபே(அ)நுபா⁴நமித்யநுகார: ஸம்ப⁴வதி । நஹி கா³வோ வராஹமநுதா⁴வந்தீதி க்ருஷ்ணவிஹங்கா³நுதா⁴வநமுபபத்³யதே க³வாம் , அபி து தாத்³ருஶஸூகராநுதா⁴வநம் । தஸ்மாத்³யத்³யபி “யஸ்மிந்த்³யௌ: ப்ருதி²வீ சாந்தரிக்ஷமோதம்” (மு. உ. 2 । 2 । 5) இதி ப்³ரஹ்ம ப்ரக்ருதம், ததா²ப்யபி⁴ப⁴வாநுகாரஸாமர்த்²யலக்ஷணேந லிங்கே³ந ப்ரகரணபா³த⁴யா தேஜோதா⁴துரவக³ம்யதே, ந து ப்³ரஹ்ம, லிங்கா³நுபபத்தே: । தத்ர தம் தஸ்யேதி ச ஸர்வநாமபதா³நி ப்ரத³ர்ஶநீயமேவாவம்ரக்ஷ்யந்தி । நச தச்ச²ப்³த³: பூர்வோக்தபராமர்ஶீதி நியம: ஸமஸ்தி । நஹி “தேந ரக்தம் ராகா³த்”(பா.ஸூ. 4.2.1) “தஸ்யாபத்யம்”(பா.ஸூ. 4-1-92) இத்யாதௌ³ பூர்வோக்தம் கிஞ்சித³ஸ்தி । தஸ்மாத்ப்ரமாணாந்தராப்ரதீதமபி தேஜோ(அ)ந்தரமலௌகிகம் ஶப்³தா³து³பாஸ்யத்வேந க³ம்யத இதி ப்ராப்தே உச்யதே - “ப்³ரஹ்மண்யேவ ஹி தல்லிங்க³ம் ந து தேஜஸ்யலௌகிகே । தஸ்மாந்ந தது³பாஸ்யத்வே ப்³ரஹ்ம ஜ்ஞேயம் து க³ம்யதே” ॥ “தமேவ பா⁴ந்தத்”(மு. உ. 2 । 2 । 11) இத்யத்ர கிமலௌகிகம் தேஜ: கல்பயித்வா ஸூர்யாதீ³நாமநுபா⁴நமுபபத்³யதாம் , கிம்வா “பா⁴ரூப: ஸத்யஸங்கல்ப:” (சா². உ. 3 । 14 । 2) இதி ஶ்ருத்யந்தரப்ரஸித்³தே⁴ந ப்³ரஹ்மணோ பா⁴நேந ஸூர்யாதீ³நாம் பா⁴நமுபபாத்³யதாமிதி விஶயே ந ஶ்ருதஸம்ப⁴வே(அ)ஶ்ருதஸ்ய கல்பநா யுஜ்யத இத்யப்ரஸித்³த⁴ம் நாலௌகிகமுபாஸ்யம் தேஜோ யுஜ்யதே, அபி து ஶ்ருதிப்ரஸித்³த⁴ம் ப்³ரஹ்மைவ ஜ்ஞேயமிதி ।

ததே³ததா³ஹ -

ப்ராஜ்ஞ ஏவாத்மா ப⁴விதுமர்ஹதி ।

விரோத⁴மாஹ -

ஸமத்வாச்சேதி ।

நநு ஸ்வப்ரதிபா⁴நே ஸூர்யாத³யஶ்சாக்ஷுஷம் தேஜோ(அ)பேக்ஷந்தே । ந ஹ்யந்தே⁴நைதே த்³ருஶ்யந்தே । ததா² ததே³வ சாக்ஷுஷம் தேஜோ பா³ஹ்யஸௌர்யாதி³தேஜ ஆப்யாயிதம் ரூபாதி³ ப்ரகாஶயதி நாநாப்யாயிதம் , அந்த⁴காரே(அ)பி ரூபத³ர்ஶநப்ரஸங்கா³தி³த்யத ஆஹ -

யம் பா⁴ந்தமநுபா⁴யுரிதி ।

நஹி தேஜோந்தரஸ்ய தேஜோ(அ)ந்தராபேக்ஷாம் வ்யாஸேதா⁴ம:, கிந்து தத்³பா⁴நமநுபா⁴நம் । நச லோசநபா⁴நமநுபா⁴ந்தி ஸூர்யாத³ய: ।

ததி³த³முக்தம் -

நஹி ப்ரதீ³ப இதி ।

பூர்வபக்ஷமநுபா⁴ஷ்ய வ்யபி⁴சாரமாஹ -

யத³ப்யுக்தமிதி ।

ஏதது³க்தம் ப⁴வதி - யதி³ ஸ்வரூபஸாம்யாபா⁴வமபி⁴ப்ரேத்யாநுகாரோ நிராக்ரியதே, ததா³ வ்யபி⁴சார: । அத² க்ரியாஸாம்யாபா⁴வம், ஸோ(அ)ஸித்³த⁴: । அஸ்தி ஹி வாயுரஜஸோ: ஸ்வரூபவிஸத்³ருஶயோரபி நியததி³க்³தே³ஶவஹநக்ரியாஸாம்யம் । வந்ஹ்யய: பிண்ட³யோஸ்து யத்³யபி த³ஹநக்ரியா ந பி⁴த்³யதே ததா²பி த்³ரவ்யபே⁴தே³ந க்ரியாபே⁴த³ம் கல்பயித்வா க்ரியாஸாத்³ருஶ்யம் வ்யாக்²யேயம் ।

ததே³வமநுக்ருதேரிதி விப⁴ஜ்ய தஸ்ய சேதி ஸூத்ராவயவம் விப⁴ஜதே -

தஸ்ய சேதி சதுர்த²மிதி ।

ஜ்யோதிஷாம் ஸூர்யாதீ³நாம் ப்³ரஹ்ம ஜ்யோதி:ப்ரகாஶகமித்யர்த²: ।

தேஜோ(அ)ந்தரேணாநிந்த்³ரியபா⁴வமாபந்நேந ஸூர்யாதி³தேஜோ விபா⁴தீத்யப்ரஸித்³த⁴ம் । ஸர்வஶப்³த³ஸ்ய ஹி ஸ்வரஸதோ நி:ஶேஷாபி⁴தா⁴நம் வ்ருத்தி: । ஸா தேஜோதா⁴தாவலௌகிகே ரூபமாத்ரப்ரகாஶகே ஸங்குசேத் । ப்³ரஹ்மணி து நி:ஶேஷஜக³த³வபா⁴ஸகே ந ஸர்வஶப்³த³ஸ்ய வ்ருத்தி: ஸங்குசதீதி -

தத்ரஶப்³த³மாஹரந்நிதி ।

ஸர்வத்ர க²ல்வயம் தத்ரஶப்³த³: பூர்வோக்தபராமர்ஶீ । “தேந ரக்தம் ராகா³த்”(பா.ஸூ. 4.2.1) இத்யாதா³வபி ப்ரக்ருதே: பரஸ்மிந்ப்ரத்யயே(அ)ர்த²பே⁴தே³(அ)ந்வாக்²யாயமாநே ப்ராதிபதி³கப்ரக்ருத்யர்த²ஸ்ய பூர்வவ்ருத்தத்வமஸ்தீதி தேநேதி தத்பராமர்ஶாந்ந வ்யபி⁴சார: । ததா²ச ஸர்வநாமஶ்ருதிரேவ ப்³ரஹ்மோபஸ்தா²பயதி । தேந ப⁴வது நாம ப்ரகரணால்லிங்க³ம் ப³லீய:, ஶ்ருதிஸ்து லிங்கா³த்³ப³லீயஸீதி ஶ்ரௌதமிஹ ப்³ரஹ்மைவ க³ம்யத இதி ।

அபி சாபேக்ஷிதாநபேக்ஷிதாபி⁴தா⁴நயோரபேக்ஷிதாபி⁴தா⁴நம் யுக்தம், த்³ருஷ்டார்த²த்வாதி³த்யாஹ -

அநந்தரம் ச ஹிரண்மயே பரே கோஶ இதி ।

அஸ்மிந்வாக்யே ஜ்யோதிஷாம் ஜ்யோதிரித்யுக்தம், தத்ர கத²ம் தத்ஜ்யோதிஷாம் ஜ்யோதிரித்யபேக்ஷாயாமித³முபதிஷ்ட²தே -

ந தத்ர ஸூர்ய இதி ।

ஸ்வாதந்த்ர்யேண தூச்யமாநே(அ)நபேக்ஷிதம் ஸ்யாத³த்³ருஷ்டார்த²மிதி ।

ப்³ரஹ்மண்யபி சைஷாம் பா⁴நப்ரதிஷேதோ⁴(அ)வகல்பத இதி ।

அயமபி⁴ப்ராய: - “ந தத்ர ஸூர்யோ பா⁴தி”(மு. உ. 2 । 2 । 11) இதி நேயம் ஸதிஸப்தமீ, யத: ஸூர்யாதீ³நாம் தஸ்மிந் ஸத்யபி⁴ப⁴வ: ப்ரதீயேத । அபி து விஷயஸப்தமீ । தேந ந தத்ர ப்³ரஹ்மணி ப்ரகாஶயிதவ்யே ஸூர்யாத³ய: ப்ரகாஶகதயா பா⁴ந்தி, கிந்து ப்³ரஹ்மைவ ஸூர்யாதி³ஷு ப்ரகாஶயிதவ்யேஷு ப்ரகாஶகத்வேந பா⁴தி ।

தச்ச ஸ்வயம்ப்ரகாஶம் ,

அக்³ருஹ்யோ நஹி க்³ருஹ்யத இத்யாதி³ஶ்ருதிப்⁴ய இதி ॥ 22 ॥

அபி ச ஸ்மர்யதே ।

ந தத்³பா⁴ஸயத இதி

ப்³ரஹ்மணோ(அ)க்³ராஹ்யத்வமுக்தம் ।

யதா³தி³த்யக³தம்

இத்யநேந தஸ்யைவ க்³ராஹகத்வமுக்தமிதி ॥ 23 ॥