ஆகாஶோ(அ)ர்தா²ந்தரத்வாதி³வ்யபதே³ஶாத் ।
யத்³யபி “ஆகாஶஸ்தல்லிங்கா³த்” (ப்³ர. ஸூ. 1 । 1 । 22) இத்யத்ர ப்³ரஹ்மலிங்க³த³ர்ஶநாதா³காஶ: பரமாத்மேதி வ்யுத்பாதி³தம், ததா²பி தத்³வத³த்ர பரமாத்மலிங்க³த³ர்ஶநாபா⁴வாந்நாமரூபநிர்வஹணஸ்ய பூ⁴தாகாஶே(அ)ப்யவகாஶதா³நேநோபபத்தேரகஸ்மாச்ச ரூடி⁴பரித்யாக³ஸ்யாயோகா³த் , நாமரூபே அந்தரா ப்³ரஹ்மேதி ச நாகாஶஸ்ய நாமரூபயோர்நிர்வஹிதுரந்தராலத்வமாஹ, அபி து ப்³ரஹ்மண:, தேந பூ⁴தாகாஶோ நாமரூபயோர்நிர்வஹிதா । ப்³ரஹ்ம சைதயோரந்தராலம் மத்⁴யம் ஸாரமிதி யாவத் । ந து நிர்வோடை⁴வ ப்³ரஹ்ம, அந்தராலம் வா நிர்வாட்⁴ரு । தஸ்மாத்ப்ரஸித்³தே⁴ர்பூ⁴தாகாஶோ ந து ப்³ரஹ்மேதி ப்ராப்தம் ।
ஏவம் ப்ராப்த உச்யதே - பரமேவாகாஶம் ப்³ரஹ்ம,
கஸ்மாத் , அர்தா²ந்தரத்வாதி³வ்யபதே³ஶாத் ।
நாமரூபமாத்ரநிர்வாஹகமிஹாகாஶமுச்யதே । பூ⁴தாகாஶம் ச விகாரத்வேந நாமரூபாந்த:பாதி ஸத் கத²மாத்மாநமுத்³வஹேத் । நஹி ஸுஶிக்ஷிதோ(அ)பி விஜ்ஞாநீ ஸ்வேந ஸ்கந்தே⁴நாத்மாநம் வோடு⁴முத்ஸஹதே । நச நாமரூபஶ்ருதிரவிஶேஷத: ப்ரவ்ருத்தா பூ⁴தாகாஶவர்ஜம் நாமரூபாந்தரே ஸங்கோசயிதும் ஸதி ஸம்ப⁴வே யுஜ்யதே । நச நிர்வாஹகத்வம் நிரங்குஶமவக³தம் ப்³ரஹ்மலிங்க³ம் கத²ஞ்சித்க்லேஶேந பரதந்த்ரே நேதுமுசிதம் “அநேந ஜீவேநாத்மநாநுப்ரவிஶ்ய நாமரூபே வ்யாகரவாணி” (சா². உ. 6 । 3 । 2) இதி ச ஸ்ரஷ்ட்ருத்வமதிஸ்பு²டம் ப்³ரஹ்மலிங்க³மத்ர ப்ரதீயதே । ப்³ரஹ்மரூபதயா ச ஜீவஸ்ய வ்யாகர்த்ருத்வே ப்³ரஹ்மண ஏவ வ்யாகர்த்ருத்வமுக்தம் । ஏவம் ச நிர்வஹிதுரேவாந்தராலதோபபத்தேரந்யோ நிர்வஹிதா(அ)ந்யச்சாந்தராலமித்யர்த²பே⁴த³கல்பநாபி ந யுக்தா । ததா² ச தே நாமரூபே யத³ந்தரேத்யயமர்தா²ந்தரவ்யபதே³ஶ உபபந்நோ ப⁴வத்யாகாஶஸ்ய । தஸ்மாத³ர்தா²ந்தரவ்யபதே³ஶாத் , ததா² “தத்³ப்³ரஹ்ம தத³ம்ருதம்”(சா². உ. 8 । 14 । 1) இதி வ்யபதே³ஶாத்³ப்³ரஹ்மைவாகாஶமிதி ஸித்³த⁴ம் ॥ 41 ॥
ஆகாஶோ(அ)ர்தா²ந்தரத்வாதி³வ்யபதே³ஶாத்॥41॥ அத்ராகாஶப்³ரஹ்மஶ்ருதிப்⁴யாம் ஸம்ஶய:। ‘‘ஸர்வாணி பூ⁴தாந்யாகாஶாதே³வ ஸமுத்பத்³யந்தே’’ இத்யத்ர ஹி ஸர்வஜக³து³த்பத்தே:, ஏவகாராவக³தேர்நிரபேக்ஷகாரணத்வஸ்ய, ப்ரத்யுக்திஸாமாநாதி⁴கரண்யஸாமர்த்²யஸ்ய ச த³ர்ஶநாத்³ ப்³ரஹ்மபரத்வம், நைவமிஹேத்யக³தார்த²த்வமாஹ –
ததா²பீதி ।
ஹேதூநாம் ப்ரஸித்³தே⁴ர்பூ⁴தாகாஶோ ந து ப்³ரஹ்மேதி வக்ஷ்யமாணேநாந்வய:।
அநந்தராதி⁴கரணேநாக³தார்த²த்வஸம்க³திம் வக்தி –
அகஸ்மாச்சேதி ।
பூர்வத்ர ஹி ப்ரகரணாதா³நர்த²க்யஹதஶ்ருதிர்நீதா, இஹ து ந ப்³ரஹ்மப்ரகரணம்; நாப்யாகாஶஶ்ருதேராநர்த²க்யம், நாமரூபாதி⁴ஷ்டா²நப்³ரஹ்மப்ரதிபத்த்யர்த²த்வாத் ஆகாஶஸ்யேதி பா⁴வ:।
தர்ஹி நாமரூபாந்யத்வம் ப்³ரஹ்மணோ லிங்க³ம், ப்³ரஹ்மஶப்³த³ஶ்ருதிஶ்ச நேத்யாஹ –
நாமரூபே இதி ।
நாமரூபே அந்தரா ப்³ரஹ்மேதி ஶ்ருதிர்நாமரூபயோர்நிர்வஹிதுராகாஶஸ்யாந்தராலத்வம் நாசஷ்டே, கிம்து ப்³ரஹ்மண:।
தத: கிமத ஆஹ –
தேநேதி ।
நிஷேத⁴முகே²நைததே³வ விஶத³யதி –
ந த்விதி ।
நிர்வோடா⁴ ய ஆகாஶ: ஸ நைவ ப்³ரஹ்ம। அந்தராலபூ⁴தம் வா யத்³ ப்³ரஹ்ம தத³பி நைவ நிர்வோட்⁴ரித்யர்த²:। ஏவம் ச ப்³ரஹ்மஶப்³த³ஶ்ருதிரபி ப்³ரஹ்மண்யேவ நாகாஶ இத்யுக்தம்।
அபி⁴தா⁴நாபி⁴தே⁴யநாமரூபநிர்வாஹகத்வம் நியந்த்ருத்வம், தந்ந நப⁴ஸி ஸத்யப்யவகாஶதா³த்ருத்வே க⁴டத இத்யாஹ –
ந சேதி ।
நாமரூபகர்த்ருத்வேந வாக்யாந்தரக³தப்³ரஹ்மப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாமாஹ –
அநேநேதி ।
நந்வநேந ஜீவநேத்யத்ராநுப்ரவேஶவ்யாகரணயோ: க்த்வாப்ரத்யயேநைககர்த்ருகத்வம் ப்ரதீயதே, அநுப்ரவேஶே ச ஜீவ: கர்தேதி ஸ ஏவ வ்யாகரணே(அ)பி கர்தா ஸ்யாத்ததா² ச ந வ்யாகர்த்ருத்வாதி³ஹ ப்³ரஹ்மப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞா, அத ஆஹ –
ப்³ரஹ்மரூபதயா சேதி ।
ஜீவஸ்ய வ்யாகர்த்ருத்வப்ரதீதாவபி ந விரோத⁴ஸ்தஸ்ய ப்³ரஹ்மாபே⁴தா³தி³த்யர்த²:॥41॥