ஜக³த்³வாசித்வாத் ।
நநு “ப்³ரஹ்ம தே ப்³ரவாணி”(ப்³ரு. உ. 2 । 1 । 1) இதி ப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴நப்ரகரணாத் , உபஸம்ஹாரே ச “ஸர்வாந் பாப்மநோ(அ)பஹத்ய ஸர்வேஷாம் ச பூ⁴தாநாம் ஶ்ரைஷ்ட்²யம் ஸ்வாராஜ்யம் பர்யேதி ய ஏவம் வேத³” இதி நிரதிஶயப²லஶ்ரவணாத்³ப்³ரஹ்மவேத³நாத³ந்யத்ர தத³ஸம்ப⁴வாத் , ஆதி³த்யசந்த்³ராதி³க³தபுருஷகர்த்ருத்வஸ்ய ச “யஸ்ய வைதத்கர்ம”(கௌ . ப்³ரா. 4 । 19) இதி சாஸ்யாஸத்யவச்சே²தே³ ஸர்வநாம்நா ப்ரத்யக்ஷஸித்³த⁴ஸ்ய ஜக³த: பராமர்ஶேந, ஜக³த்கர்த்ருத்வஸ்ய ச ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யத்ராஸம்ப⁴வாத்கத²ம் ஜீவமுக்²யப்ராணாஶங்கா । உச்யதே - ப்³ரஹ்ம தே ப்³ரவாணீதி பா³லாகிநா கா³ர்க்³யேண ப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴நம் ப்ரதிஜ்ஞாய தத்ததா³தி³த்யாதி³க³தாப்³ரஹ்மபுருஷாபி⁴தா⁴நேந ந தாவத்³ப்³ரஹ்மோக்தம் । யஸ்ய சாஜாதஶத்ரோ: “யோ வை பா³லாகே ஏதேஷாம் புருஷாணாம் கர்தா யஸ்ய வைதத்கர்ம” (கௌ . ப்³ரா. 4 । 19) இதி வாக்யம் ந தேந ப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴நம் ப்ரதிஜ்ஞாதம் । ந சாந்யதீ³யேநோபக்ரமேணாந்யஸ்ய வாக்யம் ஶக்யம் நியந்தும் । தஸ்மாத³ஜாதஶத்ரோர்வாக்யஸந்த³ர்ப⁴பௌர்வாபர்யபர்யாலோசநயா யோ(அ)ஸ்யார்த²: ப்ரதிபா⁴தி ஸ ஏவ க்³ராஹ்ய: । அத்ர ச கர்மஶப்³த³ஸ்தாவத்³வ்யாபாரே நிரூட⁴வ்ருத்தி: । கார்யே து க்ரியத இதி வ்யுத்பத்த்யா வர்ததே । நச ரூடௌ⁴ ஸத்யாம் வ்யுத்பத்திர்யுக்தாஶ்ரயிதும் । நச ப்³ரஹ்மண உதா³ஸீநஸ்யாபரிணாமிநோ வ்யாபாரவத்தா । வாக்யஶேஷே ச “அதா²ஸ்மிந் ப்ராண ஏவைகதா⁴ ப⁴வதி”(கௌ.உ. 3.3.) இதி ஶ்ரவணாத்பரிஸ்பந்த³லக்ஷணஸ்ய ச கர்மணோ யத்ரோபபத்தி: ஸ ஏவ வேதி³தவ்யதயோபதி³ஶ்யதே । ஆதி³த்யாதி³க³தபுருஷகர்த்ருத்வம் ச ப்ராணஸ்யோபபத்³யதே, ஹிரண்யக³ர்ப⁴ரூபப்ராணாவஸ்தா²விஶேஷத்வாதா³தி³த்யாதி³தே³வதாநாம் । “கதம ஏகோ தே³வ: ப்ராண:”(ப்³ரு. உ. 3 । 9 । 9) இதி ஶ்ருதே: । உபக்ரமாநுரோதே⁴ந சோபஸம்ஹாரே ஸர்வஶப்³த³: ஸர்வாந் பாப்மந இதி ச ஸர்வேஷாம் பூ⁴தாநாமிதி சாபேக்ஷிகவ்ருத்திர்ப³ஹூந் பாப்மநோ ப³ஹூநாம் பூ⁴தாநாமித்யேவம்பரோ த்³ரஷ்டவ்ய: । ஏகஸ்மிந் வாக்யே உபக்ரமாநுரோதா⁴து³பஸம்ஹாரோ வர்ணநீய: । யதி³ து த்³ருப்தபா³லாகிமப்³ரஹ்மணி ப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴யிநமபோத்³யாஜாதஶத்ரோர்வசநம் ப்³ரஹ்மவிஷயமேவாந்யதா² து தது³க்தாத்³விஶேஷம் விவக்ஷோரப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴நமஸம்ப³த்³த⁴ம் ஸ்யாதி³தி மந்யதே, ததா²பி நைதத்³ப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴நம் ப⁴விதுமர்ஹதி, அபிது ஜீவாபி⁴தா⁴நமேவ, யத்காரணம் வேதி³தவ்யதயோபந்யஸ்தஸ்ய புருஷாணாம் கர்துர்வேத³நாயோபேதம் பா³லாகிம் ப்ரதி பு³போ³த⁴யிஷுரஜாதஶத்ரு: ஸுப்தம் புருஷமாமந்த்ர்யாமாந்த்ரணஶப்³தா³ஶ்ரவணாத் ப்ராணாதீ³நாமபோ⁴க்த்ருத்வமஸ்வாமித்வம் ப்ரதிபோ³த்⁴ய யஷ்டிகா⁴தோத்தா²நாத் ப்ராணாதி³வ்யதிரிக்தம் ஜீவம் போ⁴க்தாரம் ஸ்வாமிநம் ப்ரதிபோ³த⁴யதி । பரஸ்தாத³பி “தத்³யதா² ஶ்ரேஷ்டீ² ஸ்வைர்பு⁴ங்க்தே யதா² வா ஸ்வா: ஶ்ரேஷ்டி²நம் பு⁴ஞ்ஜந்த்யேவமேவைஷ ப்ரஜ்ஞாத்மைதைராத்மபி⁴ர்பு⁴ங்க்தே ஏவமேவைத ஆத்மாந ஏநமாத்மாநம் பு⁴ஞ்ஜந்தி”(கௌ . ப்³ரா. 4 । 20) இதி ஶ்ரவணாத் । யதா² ஶ்ரேஷ்டீ² ப்ரதா⁴ந: புருஷ: ஸ்வைர்ப்⁴ருத்யை: கரணபூ⁴தைர்விஷயாந் பு⁴ங்க்தே, யதா² வா ஸ்வா ப்⁴ருத்யா: ஶ்ரேஷ்டி²நம் பு⁴ஞ்ஜந்தி । தே ஹி ஶ்ரேஷ்டி²நமஶநாச்சா²த³நாதி³க்³ரஹணேந பு⁴ஞ்ஜந்தி । ஏவமேவைஷ ப்ரஜ்ஞாத்மா ஜீவ ஏதைராதி³த்யாதி³க³தைராத்மபி⁴ர்விஷயாந் பு⁴ங்க்தே । தே ஹ்யாதி³த்யாத³ய ஆலோகவ்ருஷ்ட்யாதி³நா ஸாசிவ்யமாசரந்தோ ஜீவாத்மாநம் போ⁴ஜயந்தி, ஜீவாத்மாநமபி யஜமாநம் தது³த்ஸ்ருஷ்டஹவிராதா³நாதா³தி³த்யாத³யோ பு⁴ஞ்ஜந்தி, தஸ்மாஜ்ஜீவாத்மைவ ப்³ரஹ்மணோ(அ)பே⁴தா³த்³ப்³ரஹ்மேஹ வேதி³தவ்யதயோபதி³ஶ்யதே ।
யஸ்ய வைதத்கர்ம இதி ।
ஜீவப்ரத்யுக்தாநாம் தே³ஹேந்த்³ரியாதீ³நாம் கர்ம ஜீவஸ்ய ப⁴வதி । கர்மஜந்யத்வாத்³வா த⁴ர்மாத⁴ர்மயோ: கர்மஶப்³த³வாச்யத்வம் ரூட்⁴யநுஸாராத் । தௌ ச த⁴ர்மாத⁴ர்மௌ ஜீவஸ்ய । த⁴ர்மாத⁴ர்மாக்ஷிப்தத்வாச்சாதி³த்யாதீ³நாம் போ⁴கோ³பகரணாநாம் தேஷ்வபி ஜீவஸ்ய கர்த்ருத்வமுபபந்நம் । உபபந்நம் ச ப்ராணப்⁴ருத்த்வாஜ்ஜீவஸ்ய ப்ராணஶப்³த³த்வம் । யே ச ப்ரஶ்நப்ரதிவசநே “க்வைஷ ஏதத்³பா³லாகே புருஷோ(அ)ஶயிஷ்ட யதா³ ஸுப்த: ஸ்வப்நம் ந கஞ்சந பஶ்யதி”(கௌ . ப்³ரா. 4 । 19) இதி । அநயோரபி ந ஸ்பஷ்டம் ப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴நமுபலப்⁴யதே । ஜீவவ்யதிரேகஶ்ச ப்ராணாத்மநோ ஹிரண்யக³ர்ப⁴ஸ்யாப்யுபபத்³யதே । தஸ்மாஜ்ஜீவப்ராணயோரந்யதர இஹ க்³ராஹ்யோ ந பரமேஶ்வர இதி ப்ராப்தம் ।
ஏவம் ப்ராப்தே
உச்யதே - “ம்ருஷாாவாதி³நமாபோத்³ய பா³லாகிம் ப்³ரஹ்மவாதி³நம் । ராஜா கத²மஸம்ப³த்³த⁴ம் மித்²யா வா வக்துமர்ஹதி” ॥ யதா² ஹி கேநசிந்மணிலக்ஷணஜ்ஞமாநிநா காசே மணிரேவ வேதி³தவ்ய இத்யுக்தே பரஸ்ய காசோ(அ)யம் மணிர்ந தல்லக்ஷணாயோகா³தி³த்யபி⁴தா⁴ய ஆத்மநோ விஶேஷம் ஜிஜ்ஞாபயிஷோஸ்தத்த்வாபி⁴தா⁴நமஸம்ப³த்³த⁴ம் । அமணௌ மண்யபி⁴தா⁴நம் ந பூர்வவாதி³நோ விஶேஷமாபாத³யதி ஸ்வயமபி ம்ருஷாபி⁴தா⁴நாத் । தஸ்மாத³நேநோத்தரவாதி³நா பூர்வவாதி³நோ விஶேஷமாபாத³யதா மணிதத்த்வமேவ வக்தவ்யம் । ஏவமஜாதஶத்ருணா த்³ருப்தபா³லாகேரப்³ரஹ்மவாதி³நோ விஶேஷமாத்மநோ த³ர்ஶயதா ஜீவப்ராணாபி⁴தா⁴நே அஸம்ப³த்³த⁴முக்தம் ஸ்யாத் । தயோர்வாப்³ரஹ்மணோர்ப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴நே மித்²யாபி⁴ஹிதம் ஸ்யாத் । ததா² ச ந கஶ்சித்³விஶேஷோ பா³லாகேர்கா³ர்க்³யாத³ஜாதஶத்ரோர்ப⁴வேத் । தஸ்மாத³நேந ப்³ரஹ்மதத்த்வமபி⁴தா⁴தவ்யம் । ததா² ஸத்யஸ்ய ந மித்²யாவத்³யம் । தஸ்மாத் “ப்³ரஹ்ம தே ப்³ரவாணி” (ப்³ரு. உ. 2 । 1 । 1) இதி ப்³ரஹ்மணோபக்ரமாத் , ஸர்வாந் பாப்மநோ(அ)பஹத்ய ஸர்வேஷாம் ச பூ⁴தாநாம் ஶ்ரைஷ்ட்²யம் ஸ்வராஜ்யம் பர்யேதி ய ஏவம் வேத³(அ)இதி ச ஸதி ஸம்ப⁴வே ஸர்வஶ்ருதேரஸங்கோசாந்நிரதிஶயேந ப²லேநோபஸம்ஹாராத் , ப்³ரஹ்மவேத³நாத³ந்யதஶ்ச தத³நுபபத்தே:, ஆதி³த்யாதி³புருஷகர்த்ருத்வஸ்ய ச ஸ்வாதந்த்ர்யலக்ஷணஸ்ய முக்²யஸ்ய ப்³ரஹ்மண்யேவ ஸம்ப⁴வாத³ந்யேஷாம் ஹிரண்யக³ர்பா⁴தீ³நாம் தத்பாரதந்த்ர்யாத் , “க்வௌஷ ஏதத்³பா³லாகே”(கௌ . ப்³ரா. 4 । 19) இத்யாதே³ர்ஜீவாதி⁴கரணப⁴வநாபாத³நப்ரஶ்நஸ்ய “யதா³ ஸுப்த: ஸ்வப்நம் ந கஞ்சந பஶ்யத்யதா²ஸ்மிந் ப்ராண ஏவைகதா⁴ ப⁴வதி” (கௌ . ப்³ரா. 4 । 20) இத்யாதே³ருத்தரஸ்ய ச ப்³ரஹ்மண்யேவோபபத்தேர்ப்³ரஹ்மவிஷயத்வம் நிஶ்சீயதே । அத² கஸ்மாந்ந ப⁴வதோ ஹிரண்யக³ர்ப⁴கோ³சரே ஏவ ப்ரஶ்நோத்தரே, ததா² ச நைதாப்⁴யாம் ப்³ரஹ்மவிஷயத்வஸித்³தி⁴ரித்யேதந்நிராசிகீர்ஷு: பட²தி - ஏதஸ்மாதா³த்மந: ப்ராணா யதா² யதா²யதநம் ப்ரதிஷ்ட²ந்த இதி । ஏதது³க்தம் ப⁴வதி - ஆத்மைவ ப⁴வதி ஜீவப்ராணாதீ³நாமதி⁴கரணம் நாந்யதி³தி । யத்³யபி ச ஜீவோ நாத்மநோ பி⁴த்³யதே ததா²ப்யுபாத்⁴யவச்சி²ந்நஸ்ய பரமாத்மநோ ஜீவத்வேநோபாதி⁴பே⁴தா³த்³பே⁴த³மாரோப்யாதா⁴ராதே⁴யபா⁴வோ த்³ரஷ்டவ்ய: । ஏவம் ச ஜீவப⁴வநாதா⁴ரத்வமபாதா³நத்வம் ச பரமாத்மந உபபந்நம் ।
ததே³வம் பா³லாக்யஜாதஶத்ருஸம்வாத³வாக்யஸந்த³ர்ப⁴ஸ்ய ப்³ரஹ்மபரத்வே ஸ்தி²தே
யஸ்ய வைதத்கர்ம இதி
வ்யாபாராபி⁴தா⁴நே ந ஸங்க³ச்ச²த இதி கர்மஶப்³த³: கார்யாபி⁴தா⁴யீ ப⁴வதி, ஏததி³திஸர்வநாமபராம்ருஷ்டம் ச தத்கார்யம், ஸர்வநாம சேத³ம் ஸம்நிஹிதபராமர்ஶி, நச கிஞ்சிதி³ஹ ஶப்³தோ³க்தமஸ்தி ஸம்நிஹிதம் । ந சாதி³த்யாதி³புருஷா: ஸம்நிஹிதா அபி பராமர்ஶார்ஹா: ப³ஹுத்வாத்பும்லிங்க³த்வாச்ச । ஏததி³தி சைகஸ்ய நபும்ஸகஸ்யாபி⁴தா⁴நாத் “ஏதேஷாம் புருஷாணாம் கர்தா” (கௌ . ப்³ரா. 4 । 19) இத்யநேநைவ க³தார்த²த்வாச்ச । தஸ்மாத³ஶப்³தோ³க்தமபி ப்ரத்யக்ஷஸித்³த⁴ம் ஸம்ப³ந்தா⁴ர்ஹம் ஜக³தே³வ பராம்ரஷ்டவ்யம் ।
ஏதது³க்தம் ப⁴வதி ।
அத்யல்பமித³முச்யதே ஏதேஷாமாதி³த்யாதி³க³தாநாம் ஜக³தே³கதே³ஶபூ⁴தாநாம் கர்தேதி, கிந்து க்ருத்ஸ்நமேவ ஜக³த்³யஸ்ய கார்யமிதி வாஶப்³தே³ந ஸூச்யதே । ஜீவப்ராணஶப்³தௌ³ ச ப்³ரஹ்மபரௌ ஜீவஶப்³த³ஸ்ய ப்³ரஹ்மோபலக்ஷணபரத்வாத் । ந புநர்ப்³ரஹ்மஶப்³தோ³ ஜீவோபலக்ஷணபர: । ததா² ஸதி ஹி ப³ஹ்வஸமஞ்ஜஸம் ஸ்யாதி³த்யுக்தம் । ந சாநதி⁴க³தார்தா²வபோ³த⁴நஸ்வரஸஸ்ய ஶப்³த³ஸ்யாதி⁴க³தபோ³த⁴நம் யுக்தம் । நாப்யநதி⁴க³தேநாதி⁴க³தோபலக்ஷணமுபபந்நம் । நச ஸம்ப⁴வத்யேகவாக்யத்வே வாக்யபே⁴தோ³ ந்யாய்ய: । வாக்யஶேஷாநுரோதே⁴ந ச ஜீவப்ராணபரமாத்மோபாஸநாத்ரயவிதா⁴நே வாக்யத்ரயம் ப⁴வேத் । பௌர்வாபர்யபர்யாலோசநயா து ப்³ரஹ்மோபாஸநபரத்வே ஏகவாக்யதைவ । தஸ்மாந்ந ஜீவப்ராணபரத்வமபி து ப்³ரஹ்மபரத்வமேவேதி ஸித்³த⁴ம் ।
ஸ்யாதே³தத் । நிர்தி³ஶ்யந்தாம் புருஷா: கார்யாஸ்தத்³விஷயா து க்ருதிரநிர்தி³ஷ்டா தத்ப²லம் வா கார்யஸ்யோத்பத்திஸ்தே யஸ்யேத³ம் கர்மேதி நிர்தே³க்ஷ்யேதே, தத: குத: பௌநருக்த்யமித்யத ஆஹ -
நாபி புருஷவிஷயஸ்யேதி ।
ஏதது³க்தம் ப⁴வதி - கர்த்ருஶப்³தே³நைவ கர்தாரமபி⁴த³த⁴தா தயோருபாத்தத்வாதா³க்ஷிப்தத்வாத் । நஹி க்ருதிம் விநா கர்தா ப⁴வதி । நாபி க்ருதிர்பா⁴வநாபராபி⁴தா⁴நா பூ⁴திமுத்பத்திம் விநேத்யர்த²: ।
நநு யதீ³த³மா ஜக³த்பராம்ருஷ்டம் ததஸ்தத³ந்தர்பூ⁴தா: புருஷா அபீதி ய ஏதேஷாம் புருஷாணாமிதி புநருக்தமித்யத ஆஹ -
ஏதது³க்தம் ப⁴வதி । ய ஏஷாம் புருஷாணாமிதி ॥ 16 ॥ ॥ 17 ॥
நநு “ப்ராண ஏவைகதா⁴ ப⁴வதி”(கௌ . ப்³ரா. 4 । 20) இத்யாதி³காத³பி வாக்யாஜ்ஜீவாதிரிக்த: குத: ப்ரதீயத இத்யதோ வாக்யாந்தரம் பட²தி -
ஏதஸ்மாதா³த்மந: ப்ராணா இதி ।
அபி ச ஸர்வவேதா³ந்தஸித்³த⁴மேததி³த்யாஹ -
ஸுஷுப்திகாலே சேதி ।
வேதா³ந்தப்ரக்ரியாயாமேவோபபத்திமுபஸம்ஹாரவ்யாஜேநாஹ -
தஸ்மாத்³யத்ராஸ்ய
ஆத்மநோ யதோ நி:ஸம்போ³தோ⁴(அ)த: ஸ்வச்ச²தாரூபமிவ ரூபமஸ்யேதி ஸ்வச்ச²தாரூபோ ந து ஸ்வச்ச²தைவ । லயவிக்ஷேபஸம்ஸ்காரயோஸ்தத்ர பா⁴வாத் । ஸமுதா³சரத்³வ்ருத்திவிக்ஷேபாபா⁴வமாத்ரேணோபமாநம் । ஏததே³வ விப⁴ஜதே - உபாதி⁴பி⁴: அந்த:கரணாதி³பி⁴: ஜநிதம் யத்³விஶேஷவிஜ்ஞாநம் க⁴டபடாதி³விஜ்ஞாநம் தத்³ரஹிதம் ஸ்வரூபமாத்மந: யதி³ விஜ்ஞாநமித்யேவோச்யேத ததஸ்தத³விஶிஷ்டமநவச்சி²ந்நம் ஸத்³ப்³ரஹ்மைவ ஸ்யாத்தச்ச நித்யமிதி நோபாதி⁴ஜநிதம் நாபி தத்³ரிஹிதம் ஸ்வரூபம் ப்³ரஹ்மஸ்வபா⁴வஸ்யாப்ரஹாணாத் ।
அத உக்தம் -
விஶேஷேதி ।
யதா³ து லயலக்ஷணாவித்³யோபப்³ரும்ஹிதோ விக்ஷேபஸம்ஸ்கார: ஸமுதா³சரதி ததா³ விஶேஷவிஜ்ஞாநோத்பாதா³த்ஸ்வப்நஜாக³ராவஸ்தா²த: பரமாத்மநோ ரூபாத்³ப்⁴ரம்ஶரூபமாக³மநமிதி ।
ந கேவலம் கௌஷீதகிப்³ராஹ்மணே, வாஜஸநேயே(அ)ப்யேவமேவ ப்ரஶ்நோத்தரயோர்ஜீவவ்யதிரிக்தமாமநந்தி பரமாத்மாநமித்யாஹ -
அபி சைவமேக இதி ।
நந்வத்ராகாஶம் ஶயநஸ்தா²நம் தத்குத: பரமாத்மப்ரத்யய இத்யத ஆஹ -
ஆகாஶஶப்³த³ஶ்சேதி ।
ந தாவந்முக்²யஸ்யாகாஶஸ்யாத்மாதா⁴ரத்வஸம்ப⁴வ: । யத³பி ச த்³வாஸப்ததிஸஹஸ்ரஹிதாபி⁴தா⁴நநாடீ³ஸஞ்சாரேண ஸுஷுப்த்யவஸ்தா²யாம் புரீதத³வஸ்தா²நமுக்தம் தத³ப்யந்த:கரணஸ்ய । தஸ்மாத் “த³ஹரோ(அ)ஸ்மிந்நந்தராகாஶ:”(சா². உ. 8 । 1 । 1) இதிவதா³காஶஶப்³த³: பரமாத்மநி மந்தவ்ய இதி ।
ப்ரத²மம் பா⁴ஷ்யக்ருதா ஜீவநிராகரணாய ஸூத்ரமித³மவதாரிதம் । தத்ர மந்த³தி⁴யாம் நேத³ம் ப்ராணநிராகரணாயேதி பு³த்³தி⁴ர்மா பூ⁴தி³த்யாஶயவாநாஹ -
ப்ராணநிராகரணஸ்யாபீதி ।
தௌ ஹி பா³லாக்யஜாதஶத்ரூ ஸுப்தம் புருஷமாஜக்³மது: । தமஜாதஶத்ருர்நாமபி⁴ராமந்த்ரயாஞ்சக்ரே “ப்³ருஹத்பாண்டு³ரவாஸ: ஸோமராஜந்” இதி । ஸ ஆமந்த்ர்யமாணோ நோத்தஸ்தௌ² । தம் பாணிநாபேஷம் போ³த⁴யாஞ்சகார । ஸ ஹோத்தஸ்தௌ² । ஸ ஹோவாசஜாதஶத்ருர்யத்ரைஷ ஏதத்ஸுப்தோ(அ)பூ⁴த்” இத்யாதி³ । ஸோ(அ)யம் ஸுப்தபுருஷோத்தா²பநேந ப்ராணாதி³வ்யதிரிக்தோபதே³ஶ இதி ॥ 18 ॥
ஜக³த்³வாசித்வாத்॥16॥ அத்ர க்வசித்கஹைரண்யக³ர்ப⁴மதத்³யோதககர்மஶப்³த³ஸ்ய ப்³ரஹ்மாநுகு³ண்யவர்ணநாத்பாத³ஸம்க³தி:। இஹோபக்ரமாநுரோதா⁴த் ப்³ரஹ்ம பா⁴தி, உபஸம்ஹாராநுரோதே⁴ந ஜீவ:। ப்³ரஹ்மஶப்³த³ஸ்ய ஸ ப்³ரஹ்ம த்யதி³த்யாசக்ஷத இதி ப்ராணே(அ)பி ப்ரயுக்த இதி ஸம்ஶய:। ஏகவாக்யே த்யச்ச²ப்³தா³த³ஸச்ச²ப்³தோ³ நீயதாம் வாக்யபே⁴தே³ து ந ப்³ரஹ்மஶப்³தா³த்கர்மஶப்³தோ³ நேய இதி ஸம்ங்க³தி:। யதா³ க²ல்வத்ராப்யேகவாக்யத்வம் ததா² யதோ²த்தரஸச்ச²ப்³தா³நுஸாரேண ப்ராசீந்நோ(அ)ஸச்ச²ப்³தோ³ நீத ஏவமுத்தரஸ்மாத்கர்மஶப்³தா³த்ப்ராசோ ப்³ரஹ்மஶப்³த³ஸ்ய நயநமிதி ஸங்க³தி:। ப்ராதர்த³ந(ப்³ர.அ.1.பா.1.ஸூ.28) விசாரேண க³தத்வம் ஶங்கதே –
நந்விதி ।
தத்ர ஹ்யுபக்ரமோபஸம்ஹாரைகரூப்யாதே³கவாக்யேத்வே ஸதி ஜீவப்ராணலிங்க³யோர்ப்³ரஹ்மபரதயா நயநம் க்ருதம், ததி³ஹாபி ஸமமித்யர்த²:। மத்⁴யே(அ)பி ப்³ரஹ்மபராமர்ஶமாஹ - ஆதி³த்யேதி। புருஷகர்த்ருத்வஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யத்ராஸம்ப⁴வாதி³த்யந்வய:। அவச்சே²த³கே ப்ரகரணாதா³வஸதி ஸர்வநாம்நா ப்ரமாணமாத்ரஸித்³த⁴ஜக³த: பராமர்ஶே ஸதி யஜ்ஜக³த்கர்த்ருத்வமவக³தம் தஸ்ய ச ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யத்ராஸம்ப⁴வாதி³த்யர்த²:। ஜக³த்கர்த்ருத்வமந்யத்ர ப்³ரஹ்மணோ நேதி து³ஷ்யதி। வாசஸ்பதாவுபாலம்ப⁴மநாலோச்யோசிரே பரே॥ ஜீவாஜ்ஜஜ்ஞே ஜக³த்ஸர்வம் ஸகாரணமிதி ப்³ருவந்। க்ஷிபந் ஸமந்வயம் ஜீவே ந லேஜே வாக்பதி: கத²ம்?॥ இதி। அதி⁴ஷ்டா²நம் ஹி ப்³ரஹ்ம ந ஜீவா:। அதி⁴ஷ்டா²நே ச ஸமந்வய இத்யநவத்³யம்।
இஹ வாக்யபே⁴தா³பாத³நேந தாவத³க³தார்த²தாமாஹ –
உச்யத இத்யாதி³நா ।
அத்ர பா³லாகிவாக்யாத்³ ப்³ரஹ்ம மந்யதே ஸித்³தா⁴ந்தீ ராஜவாக்யாத்³வா।
நாத்³ய இத்யாஹ –
ப்³ரஹ்ம தே இதி ।
ந த்³விதீய இத்யாஹ –
யஸ்ய சேதி ।
நநு பா³லாகிவாக்யக³தப்³ரஹ்மப்ரதிஜ்ஞயா ராஜவாக்யம் ப்³ரஹ்மபரமஸ்த்வக்³நிவாக்யாதி³வாசார்யவாக்யமித்யாஶங்க்யாஹ –
ந சேதி ।
தத்ர ஹி வக்த்ருபே⁴தே³(அ)ப்யேகவாக்யதா(அ)க்³நிபி⁴: த³ர்ஶிதா(அ)(அ)சார்யஸ்து தே க³தி வக்தேதி, இஹ து தத³பா⁴வாத்³வாக்யபே⁴த³ இத்யர்த²:।
நநு பா³லாகிவசநே ப்³ரஹ்மஶப்³த³ஸ்ய கா க³தி:? அத ஆஹ –
தஸ்மாதி³தி ।
ராஜவாக்யார்த² ஏவ க்³ராஹ்ய:, ராத்³தா⁴ந்தத்வாத்। ப்⁴ராந்தகா³க்³ர்யோக்திஸ்து பூர்வபக்ஷத்வாத³ஸத்³வாத³வத³க்³ராஹ்யேத்யர்த²:।
நநு ராஜவாக்யே(அ)பி க்ரியமாணஸர்வஜக³த் ப்ரதி கர்தவ்யத்வம் ப்³ரஹ்மலிங்க³ம் க³ம்யதே(அ)த ஆஹ –
அத்ர சேதி ।
ப்³ரஹ்மகார்யே ஜக³தி யோக³ஸம்ப⁴வமங்கீ³க்ருத்ய ரூட்⁴யா(அ)பஹாரமுக்த்வா யோகா³ஸம்ப⁴வமாஹ –
ந ச ப்³ரஹ்மண இதி ।
உதா³ஸீநஸ்யேத்யஸ்பந்த³தோக்தா। ப்³ரஹ்மணி க்ருத்யபா⁴வாஜ்ஜக³தஸ்தத்க்ருதத்வாயோக³ இத்யர்த²:। ப்³ரஹ்மணோ யதி³ ந வ்யாபாரவத்தா, கஸ்ய தர்ஹி? நநு ப்ராணஸ்யாஸ்து।
நநு ஸோ(அ)பி கத²ம் வேதி³தவ்யதயோச்யதே? ப்ரஸித்³த⁴த்வாதி³த்யாஶங்க்ய தஸ்ய ஹிரண்யக³ர்ப⁴ரூபேண வேத்³யத்வோபபத்தே:, வாக்யஶேஷஸ்ய ப்ராணஶ்ருதே: கர்மஶப்³த³ஸ்ய ரூடா⁴ர்த²லாபா⁴ச்ச ப்ராண ஏவ கர்மஸம்ப³ந்தீ⁴த்யாஹ –
வாக்யஶேஷே சேதி ।
த்ரயஸ்த்ரிம்ஶதா³தி³தே³வாநாம் காரணபூ⁴த ஏகோ தே³வ: கதம இதி ப்ருஷ்டே ப்ராண இத்யுத்தராத்³தி⁴ரண்யக³ர்பா⁴த்மகப்ராணகார்யத்வாமாதி³த்யாதே³ரித்யர்த²:। பாப்மஸு பூ⁴தேஷு சாபேக்ஷிகவ்ருத்தி: ஸங்குசிதவ்ருத்தி: ஸர்வஶப்³த³:।
ஸங்கோசமேவாஹ –
ப³ஹூநிதி ।
ஸம்ப்ரதி விப்ரந்ருபவசநயோரேகத்வமுபேத்யாபி பூர்வபக்ஷஸம்ப⁴வமாஹ –
யதி³ த்விதி ।
யத்³யபி கா³ர்க்³யோ ப்⁴ராந்த:; ததா²பி ந ப்⁴ராந்தோ ப்³ரஹ்மோபக்ரம:। ஸஹஸ்ரமேதஸ்யாம் வாசி த³த்³ம இதி ப்³ரஹ்மப்ரதிஜ்ஞாயாம் ராஜ்ஞா கோ³ஸஹஸ்ரஸ்ய த³த்தத்வாத்। அத உபக்ராந்தம் ப்³ரஹ்மைவ கா³ர்க்³யம் ப்ரதி விஶேஷதோ நிரூப்யமிதி யதி³ மந்யேதாநாரம்ப⁴வாதீ³ ததா²பி நைதத்பரப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴நம்; உபஸம்ஹாரே ஜீவநிர்ணயாதி³த்யர்த²:। உபேதம் ஶிஷ்யபா⁴வேந க³தம்। ப்ராணோ ஹி ஸுஷுப்தௌ வ்யாப்ரியதே, ஸ சேதநஶ்சேத்³ ப்³ருஹத்பாண்டு³ரவாஸ இத்யாதி³ ஸ்வநாம ஜாநீயாத்³, ந ச ஜஜ்ஞிவாநத: ஸுஷுப்தஸ்ய யஷ்டிகா⁴தேநோத்தா²பநாத் ப்ராணாதி³வ்யதிரிக்தம் போ³த⁴யதீத்யர்த²:।
உபஸம்ஹாரோ(அ)பி ஜீவபர இத்யாஹ –
பரஸ்தாத³பீதி ।
நநு ஜீவஸ்யாபி ஸர்வக³தஸ்ய நிரவயஸ்ய பரிஸ்பந்த³பரிணாமயோரஸம்ப⁴வாத் கத²ம் யஸ்ய வைதத்கர்மேதி நிர்தே³ஶஸ்தத்ராஹ –
யஸ்ய வை ததி³தி ।
ஜீவப்ரேர்யதே³ஹாதி³ஸம்ப³ந்தி⁴கர்மஷஷ்ட்²யா ஜீவஸம்ப³ந்தி⁴த்வேந உபசர்ய்யத இத்யர்த²:।
ஸாக்ஷாஜ்ஜீவஸம்ப³ந்தி⁴த⁴ர்மாதௌ³ கர்மஶப்³தோ³ லாக்ஷணிக இத்யாஹ –
கர்மஜந்யத்வாத்³வேதி ।
நநு யோக³வ்ருத்த்யா ஜக³த³பி⁴தீ⁴யதாம், நேத்யாஹ –
ரூட்⁴யநுஸாராதி³தி ।
ரூட்⁴யர்த²ம் க்³ருஹீத்வா தத³விநாபூ⁴தலக்ஷணாதி³த்யர்த²:। அக்³ரஹே ஹி ந தத்ஸம்ப³ந்தி⁴நி லக்ஷணா।
யத்³யபி ப்³ரஹ்மஶப்³தா³ஶ்ரவணாத்ஸ்பஷ்டம் ப்³ரஹ்மாபி⁴தா⁴நம் நோபலப்⁴யதே; ததா²பி ப்ரஶ்நப்ரதிவசநயோ: க்வைஷ இதி ப்ராண ஏவைகதா⁴ ப⁴வதீதி ச ஸப்தமீப்ரத²மாப்⁴யாம் ஜீவப்ராணயோர்பே⁴தோ³ க³ம்யதே(அ)த ஆஹ –
ஜீவவ்யதிரேகஶ்சேதி ।
ஜீவாதிரிக்தஹிரண்யக³ர்ப⁴ஸ்ய ப்ராணத்வாந்ந ப்³ரஹ்மஸித்³தி⁴ரித்யஸ்மாகமிஷ்டஸித்³தி⁴ரித்யர்த²:।
ம்ருஷேதி ।
ஆதி³த்யாதீ³நப்³ரஹ்மணோ ப்³ரஹ்மேதி ம்ருஷாவாதி³நம் பா³லாகிம் ம்ருஷா வை க²லு மா ஸம்வதி³ஷ்டா² இத்யபோத்³ய நிரஸ்ய ஸத்யம் ப்³ரஹ்மாபி⁴தி⁴த்ஸந் ராஜா யதி³ ஸ்வரூபேண ஜீவம் ப்ராணம் வா ப்³ரூயாத், ததோ(அ)ஸம்ப³த்³த⁴வாதீ³ ஸ்யாத்। யதி³ ஜீவாதி³ ப்³ரஹ்மத்வேந வதே³த், ததோ மித்²யா வதே³த், தச்சாநுபபந்நம்। தஸ்மாத்³ ப்³ரஹ்மைவ வத³தீத்யர்த²:। காச இந்த்³ரநீலஸமாநவர்ணா ம்ருத்। மித்²யாவத்³யம் மித்²யாவத³நம்। ஏவம் ச பி⁴ந்நவக்த்ருகவாக்யத்³வயஸ்யாபி ப்⁴ரமப்ரஸக்திஸ்தந்நிராஸபரதயைகவாக்யத்வாத்³ ப்³ரஹ்மோபக்ரம: ஸித்³த⁴:।
ஸித்³த⁴ம் சாஸ்யோபஸம்ஹாரேண ஸங்கா³நமிதி ப்³ரஹ்மபரத்வம் ஸர்வஸ்ய ஸம்த³ர்ப⁴ஸ்யேத்யாஹ –
தஸ்மாத்³ ப்³ரஹ்ம தே இதி ।
ஹேதூநாம் ப்³ரஹ்மபரத்வம் நிஶ்சீயத இத்யுபரிதநப்ரதிஜ்ஞயைவாந்வய:। ஸர்வஶ்ருதேரஸங்கோசே நிரதிஶயப²லேநோபஸம்ஹாரோ ஹேது:।
யத³வாதி³ வ்யதிரேகநிர்தே³ஶோ ஹிரண்யக³ர்பே⁴ ஸ்யாதி³தி, தத்ராஹ –
க்கைஷ இதி ।
ஹே பா³லாகே ஏஷ புருஷ: க்கைதத³ஶயிஷ்ட। ஏததி³தி க்ரியாவிஶேஷணம்। இத்த²மித²ர்த²:। ஏஷ ஜீவாஶ்ரயப்ரஶ்ந:। க்வ வா ஏதத³பூ⁴தி³தி ப⁴வநப்ரஶ்ந:। ப⁴வநம் தாதா³த்ம்யேந வர்தநம்। ஶயநமஸம்போ³த⁴:। குத ஏததா³கா³தி³த்யபாதா³நப்ரஶ்ந:। ப்ராண ஏவைகதா⁴ ப⁴வதீதி ப⁴வநப்ரஶ்நோத்தரம்। ஆதி³ஶப்³தா³த்ததை³நம் வாக்யஸர்வைர்நாமபி⁴: ஸஹாப்யேதி இத்யாதி³ ஶயநப்ரஶ்நோத்தரம்। ‘‘யதா²(அ)க்³நே: க்ஷுத்³ரா விஸ்பு²லிங்கா³ வ்யுச்சரந்த்யேவமேவாஸ்மாத்ஸர்வே ப்ராணா யதா²யதநம் விப்ரதிஷ்ட²ந்தே’’ இத்யாதே³: க்ரமயாநப்ரஶ்நோத்தரம் ச த்³ரஷ்டவ்யம்। ஏதாநி ச ந ஹிரண்யக³ர்பே⁴ ஸம்ப⁴வந்தி, ஜீவஸ்ய ஜீவாந்தராத்மத்வாயோகா³தி³த்யர்த²:। ப்ரஶ்நஸ்யோத்தரஸ்யேதி சைகவசநம் ப³ஹுஷ்வேவ ஜாத்யபேக்ஷம்।
ந கேவலமநுபபத்த்யா ப்ரஶ்நோத்தரயோர்ப்³ரஹ்மார்த²த்வம், அபி த்வாத்மஶப்³தா³த³பீதி வக்தும் ப்ருச்ச²தி –
அத² கஸ்மாதி³தி ।
நிர்ணீதார்த²வாக்யே ரூடி⁴ர்பா³த்⁴யேத்யாஹ –
ததே³வமிதி ।
வ்யாபாராபி⁴தா⁴நே ஸதீத்யர்த²:।
நநு தவாபி ஸர்வகர்த்ருத்வே ஸித்³தே⁴ ஆதி³த்யாதி³கர்த்ருத்வம் புநருக்தமத ஆஹ –
ஏதது³க்தமிதி ।
ந தாவத்³வ்யாபகோக்திரேகதே³ஶோத்தயா புநருக்தா ப⁴வேத்³, நாப்யேகதே³ஶோக்தி: வ்யாபகோத்தயா(அ)(அ)தி³த்யாதே³ரந்யத்ராவிஶேஷோக்தேரஸ்து ஸங்கோச இதி பா³லாகிப்⁴ரமாபோஹார்த²த்வாதி³த்யர்த²:।
கத²ம் தர்ஹி ப்³ரஹ்மபரே வாக்யே ஜீவவாசீ புருஷஶப்³த³: ப்ராணஶப்³த³ஶ்சாத ஆஹ –
ஜீவேதி।
ப்ராணயதீதி யோகா³த்³விஶ்வஸத்தாஸ்பத³ம் ப்³ரஹ்ம ப்ராணஶப்³தோ³ வக்தி। ஜீவவாசீ து புருஷஶப்³தோ³ ஜீவஸுப்திஸ்தா²நபூ⁴தப்³ரஹ்மலக்ஷணார்த²ம் இத்யர்த²:। ப்³ரஹ்மபா⁴வாபேக்ஷயா ப்³ரஹ்மஶப்³தே³ந ஜீவோபலக்ஷணே ப்³ரஹ்மஶப்³தோ³பக்ரமோ ம்ருஷாவாதி³பா³லாக்யபவாதோ³ விஶ்வகர்த்ருத்வம் சாஸமஞ்ஜஸமித்யர்த²:।
ப்ரத்யக்ஷத்வாஜ்ஜீவஸ்ய ந ப்ரதிபாத்³யதா(அ)பீத்யாஹ –
ந சாநதி⁴க³தேதி ।
ஸ்வரஸ: ஸ்வபா⁴வ:। ப்³ரஹ்மணா லோகாநதி⁴க³தேநாதி⁴க³தஜீவோபலக்ஷணம் சாநுபபந்நமித்யர்த²:।
நநு கிம் ஜீவஸ்ய ப்³ரஹ்மோபலக்ஷகத்வேந ப்ரஸித்³தா⁴வபி ஜீவப்ராணாவநூத்³ய நாமாதி³வது³பாஸ்திர்விதீ⁴யதாம்? இதி ஶங்காம் நிராகுர்வந் ஜீவமுக்²யேதி ஸூத்ரம் (ப்³ர.அ.1.பா.1.ஸூ.31) வ்யாசஷ்டே –
ந ச ஸம்ப⁴வத்யேகவாக்யத்வ இத்யாதி³நா ।
ஏவம் ப்ரஸங்கா³க³தம் ஜீவமுக்²யேதி ஸூத்ரம் வ்யாக்²யாயாதி⁴கரணாத்³யஸூத்ரவ்யாக்²யாமேவாநுஸரதி –
ஸ்யாதே³ததி³த்யாதி³நா ।
பூர்வத்ர யஸ்ய சைதத்கர்மேத்யேதச்ச²ப்³தே³ந நாதி³த்யாதி³புருஷாணாம் பராமர்ஶ ஏதேஷாம் புருஷாணாம் கர்தேத்யநேந புநருக்திரித்யுக்தம்।
தத்ர பூர்வவாதி³ந: புநருக்திபரிஹாரமாஶங்க்ய பா⁴ஷ்யவ்யாக்²யயா பரிஹரதி –
நிர்தி³ஶ்யந்தாமித்யாதி³நா ।
க்ருதிரநிர்தி³ஷ்டேதி ।
யத்³யபி கர்தேதி க்ருதரபி பா⁴தி:, ததா²பி ப்ராதா⁴ந்யேநார்நிர்தி³ஷ்டேத்யர்த²:। கார்யோத்பத்தி: கர்தவ்யாபாரஸ்ய ஸாத்⁴யதயா ப²லம்।
பா⁴ஷ்யே உபாத்தத்வம் நாபி⁴தே⁴யத்வம், கிம் த்வநுபபத்திக³ம்யத்வம், ததே³வம் த³ர்ஶயதி –
ந ஹீதி ।
ஶப்³தோ³க்தபுருஷாணாம் ஏதச்ச²ப்³தா³பராமர்ஶேந அர்த²ஸந்நிதி⁴நா ஜக³ந்மாத்ரபராமர்ஶே ஸ்வேநைவ க்ருதப்ரதிவசநமபி பௌநருக்தயசோத்³யம்।
பா⁴ஷ்யே க்ரமப்ராப்தம் வ்யாசஷ்டே –
நநு யதீ³தி ।
இதா³நீமந்யார்த²ம் து ஜைமிநி (ப்³ர.அ.1.பா.4.18) ரிதி ஸூத்ரஸ்த²பா⁴ஷ்யாணி வ்யாசஷ்டே –
நநு ப்ராண ஏவேத்யாதி³நா ।
ப்ராணஶப்³தோ³ ஹிரண்யக³ர்ப⁴ம் வக்தி, குதோ ப்³ரஹ்மப்ரதீதிரிதி ஶங்கார்த²:। ஆத்மஶப்³தா³த்³க³ம்யத இதி பரிஹார:।
ஏதஸ்மாதி³தி வாக்யோதா³ஹ்ருதேரேவ வேதா³ந்தார்த²த்வஸித்³தே⁴ருதரபா⁴ஷ்யவையர்த்²யமாஶங்க்ய ஸர்வவேதா³ந்தாநுக³திஸ்தேந த³ர்ஶ்யத இத்யாஹ –
அபி சேதி ।
ப்⁴ரமஸம்ஸ்காரே ஸத்யபி ப்ரோத்³பூ⁴தப்⁴ரமாபா⁴வாந்முக்தயோபமாநம் ஸுஷுப்தே ரூபஶப்³தே³ந பா⁴ஷ்யே க்ருதமித்யர்த²:।
விப⁴ஜதே ।
உபாதி⁴ஜநிதவிஶேஷேத்யாதி³பா⁴ஷ்யேணேதி ஶேஷ:।
தத்³வ்யாசஷ்டே –
உபாதி⁴பி⁴ரிதி ।
நநு விஜ்ஞாநமித்யேவாஸ்து கிம் விஶேஷேதி விஶேஷணேநாத ஆஹ –
யதி³தி ।
ஏதத்³விஶேஷணா(அ)விஶிஷ்டம் விஜ்ஞாநம் யத்தத³நவச்சி²ந்நம் ஸத்³ரூபம் ப்³ரஹ்மைவ ஸ்யாத்தச்ச நித்யமிதி க்ருத்வா நோபாதி⁴ஜநிதம்। நாபி தேந ப்³ரஹ்மரூபேண ரஹிதமாத்மந: ஸ்வரூபம்। அதோ விஶேஷபதே³ந ப்³ரஹ்ம வ்யவச்சே²த்³யம்।
ராஹித்யாபா⁴வேஹேதுமாஹ –
ப்³ரஹ்மஸ்வபா⁴வஸ்யாப்ரஹாணாதி³தி ।
யதஸ்தத்³ப்⁴ரம்ஶரூபமாக³மநமிதி பா⁴ஷ்யம் வ்யாசக்ஷாண: ஸுஷுப்தௌ ப்³ரஹ்மபா⁴வம் த்³ருடீ⁴கர்தும் தத்³வ்யதிரேகே ஸம்ஸாரமாஹ –
யதா³ த்விதி ।
நநு ஹிதா(அ)ஹிதப²லப்ரதா³ நாம நாட்³யோ த்³வாஸப்ததிஸஹஸ்ராணி தாபி⁴: ப்ரத்யவஸ்ருப்ய புரீததி ஶேத இத்யத்ர புரீதத்³யதா²(அ)(அ)த்மாதா⁴ர உக்த:, ஏவமாகாஶ: கிம் ந ஸ்யாத³த ஆஹ –
யத³பீதி ।
மந்த³தி⁴யாமிதி । ஜீவநிராஸஹேதுப்ரஶ்நோத்தராத⁴: ஸ்தி²தயஷ்டிகா⁴தாதே³: ஸூத்ரே(அ)ர்தா²த்ஸூசநா(அ)ஜ்ஞாநாத் தீ⁴மாந்த்³யம்।
பா⁴ஷ்யோக்தப்ராணாதி³வ்யதிரிக்தோபதே³ஶம் த³ர்ஶயதி –
தௌ ஹேதி ।
மஹத்த்வாத் ஹே ப்³ருஹத் பாண்டு³ரா ஆபோ வாஸஸ்த்வேநாஸ்ய சிந்த்யந்த இதி ததோ²க்த:। ப்ராணஸ்யைவ சந்த்³ராத்மத்வாத்ஸோமராஜத்வம்; அதை²தஸ்ய ப்ராணஸ்யாப: ஶரீரம் ஜ்யோதீரூபமஸௌ சந்த்³ர இதி ஶ்ருதே:॥18॥ ஆபிஷம் ஆபிஷ்யாபிஷ்ய। யத்ர ஸுப்தஸ்தத்ஸ்தா²நம் கிமிதி ப்ரஶ்ந:। யதா³ புருஷ: ஸ்வபிதி அத² ததா³ ப்ராணே ஏகீப⁴வதி ப்ராண: ஸர்வதே³வாநாமாத்மத்வேந மஹத்த்வாத்³ ப்³ரஹ்ம தச்ச ப்³ரஹ்ம த்யதி³தி பரோக்ஷேணாசக்ஷதே பரோக்ஷப்ரியத்வாத்³தே³வாநாம்। அஸ்மாத்³ ப்³ரஹ்மஶப்³தா³த் பூர்வபக்ஷே ப்³ரஹ்மோபக்ரம: ப்ராணே க⁴டித:। ஸர்வேஷாம் ஶ்ரைஷ்ட்²யம் கு³ணோத்கர்ஷம் ஆதி⁴பத்யமைஶ்வர்யம் ஸ்வராஜ்யம் அநந்யாதீ⁴நத்வம்। மநோ மநௌபாதி⁴கோ ஜீவ:। ப்ராணப³ந்த⁴ந: ப்ராணாஶ்ரய:।