ಏತೇನ ಸರ್ವೇ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಾಃ॥೨೮॥ ಅಸ್ವಾತಿದೇಶಸ್ಯ ಜನ್ಮಾದಿಸೂತ್ರೇಣಾಕ್ಷೇಪಸಂಗತಿಃ ದರ್ಶಯನ್ ಅಧ್ಯಾಯಸಂಗತಿಮಾಹ –

ಸ್ಯಾದೇತದಿತಿ ।

ಬ್ರಹ್ಮೋರರೀಕೃತ್ಯ ಕಾರಣಾಂತರಪ್ರತ್ಯವಸ್ಥಾನಾತ್ ಪಾದಸಂಗತಿಃ। ಉಪಪ್ಲವಮಾನತ್ವಾತ್ ಬುದ್ಧೌ ಪ್ರತಿಭಾಸಮಾನತ್ವಾತ್। ಜಗತಃ ಪ್ರಕೃತಿರ್ಬ್ರಹ್ಮ ಯದಿ ಸ್ಯಾನ್ಮೃನ್ನಿದರ್ಶನಾತ್। ಅಣ್ವಾದಯೋಽಪಿ ಕಿಂ ನ ಸ್ಯುರ್ವಟಧಾನಾನಿದರ್ಶನಾತ್॥ ಇತ್ಯವಾಂತರಸಂಗತ್ಯಧಿಕಶಂಕೇ। ನ್ಯಗ್ರೋಧಫಲಮಾಹರೇತಿ ಭಿಂಧೀತಿ ಕಿಮತ್ರ ಪಶ್ಯಸೀತಿ ಅಣ್ವ್ಯ ಇಮಾ ಧಾನಾ ಇತಿ ಆಸಾಮೇಕಾಂ ಭಿಂಧೀತಿ ಕಿಮತ್ರ ಪಶ್ಯಸೀತಿ ನ ಕಿಂಚನ ಭಗವ ಇತಿ ಏತಸ್ಯ ಸೋಮ್ಯೈಯೋಽಣಿಮ್ನ ಏವಂ ಮಹಾನ್ನ್ಯಾಗ್ರೋಧಸ್ತಿಷ್ಠತೀತಿ ಜಗತಃ ಪ್ರಾಗವಸ್ಥಾಯಾ ದೃಷ್ಟಾಂತಃ ಶ್ರೂಯತೇ। ಅತ್ರ ನ ಕಿಂಚನೇತಿ ಶೂನ್ಯಸ್ವಭಾವವಾದಾವಣಿಮ್ನ ಇತ್ಯದೃಶ್ಯಮಾನಾಣುನಿರ್ದೇಶಾದಣುವಾದಶ್ಚ ಭಾಂತಿ ದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಿಕಾ ಇತಿ। ಸಿದ್ಧಾಂತಸ್ತು - ಮೃದಾದಯೋ ಹಿ ದೃಷ್ಟಾಂತಾಃ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಮಸುರುಂಧತೇ। ಧಾನಾಸ್ತಾಮುಪರುಂಧಾನಾ ಭಕ್ತಿಮಾರ್ಗಂ ಪ್ರಪೇದಿರೇ॥ ಇಹ ಖಲ್ವೇಕವಿಜ್ಞಾನಾತ್ಸರ್ವವಿಜ್ಞಾನಪ್ರತಿಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರಧಾನಂ ನಾಸದಾರಿಪಕ್ಷೇಷು ಕಲ್ಪತೇ, ಅತೋ ನ ಕಿಂಚನೇತ್ಯನಭಿವ್ಯಕ್ತಿರಣಿಮ್ನ ಇತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮತಾ ಚೋಕ್ತೇತಿ।

ಅಧ್ಯಾಯಾರ್ಥಂ ಸಂಕಲಯತಿ –

ಪ್ರತಿಜ್ಞೇತಿ ।

ಪ್ರಥಮ ಸೂತ್ರೇ ವಿಚಾರಪ್ರತಿಜ್ಞಾ। ಲಕ್ಷಣಂ ದ್ವಿತೀಯೇ। ಲಕ್ಷ್ಯಮಾಣೇ ಸಮನ್ವಯಃ ಚತುರ್ಥೇ। ಸ ಚ ತತ್ರೈವೇತಿ ಶಿಷ್ಟಾಯಾಂ ತ್ರಿಪಾದ್ಯಾಮ್, ನಾನ್ಯತ್ರೇತಿ ಚತುರ್ಥಪಾದೇ। ಇತ್ಯೇತತ್ಸರ್ವಮತ್ರಾಧ್ಯಾಯೇ ಸಾಧಿತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ। ಇತ್ಯಷ್ಟಮಂ ಸರ್ವವ್ಯಾಖ್ಯಾನಾಧಿಕರಣಮ್॥

ಇತಿ ಶ್ರೀಮತ್ಪರಮಹಂಸಪರಿವ್ರಾಜಕಾಚಾರ್ಯ-ಶ್ರೀಮದನುಭವಾನಂದಪೂಜ್ಯಪಾದಶಿಷ್ಯ-ಭಗವದಮಲಾನಂದವಿರಚಿತೇ ವೇದಾಂತಕಲ್ಪತರೌ ಪ್ರಥಮಾಧ್ಯಾಯಸ್ಯ ಚತುರ್ಥಃ ಪಾದಃ ಸಮಾಪ್ತಃ॥