ஏதேந யோக³: ப்ரத்யுக்த: ।
நாநேந யோக³ஶாஸ்த்ரஸ்ய ஹைரண்யக³ர்ப⁴பாதஞ்ஜலாதே³: ஸர்வதா² ப்ராமாண்யம் நிராக்ரியதே, கிந்து ஜக³து³பாதா³நஸ்வதந்த்ரப்ரதா⁴நதத்³விகாரமஹத³ஹங்காரபஞ்சதந்மாத்ரகோ³சரம் ப்ராமாண்யம் நாஸ்தீத்யுச்யதே । ந சைதாவதைஷாமப்ராமாண்யம் ப⁴விதுமர்ஹதி । யத்பராணி ஹி தாநி தத்ராப்ராமாண்யே(அ)ப்ராமாண்யமஶ்ருவீரந் । ந சைதாநி ப்ரதா⁴நாதி³ஸத்³பா⁴வபராணி । கிந்து யோக³ஸ்வரூபதத்ஸாத⁴நதத³வாந்தரப²லவிபூ⁴திதத்பரமப²லகைவல்யவ்யுத்பாத³நபராணி । தச்ச கிஞ்சிந்நிமித்தீக்ருத்ய வ்யுத்பாத்³யமிதி ப்ரதா⁴நம் ஸவிகாரம் நிமித்தீக்ருதம், புராணேஷ்விவ ஸர்க³ப்ரதிஸர்க³வம்ஶமந்வந்தரவம்ஶாநுசரிதம் தத்ப்ரதிபாத³நபரேஷு, ந து தத்³விவக்ஷிதம் । அந்யபராத³பி சாந்யநிமித்தம் தத்ப்ரதீயமாநமப்⁴யுபேயேத, யதி³ ந மாநாந்தரேண விருத்⁴யேத । அஸ்தி து வேதா³ந்தஶ்ருதிபி⁴ரஸ்ய விரோத⁴ இத்யுக்தம் । தஸ்மாத்ப்ரமாணபூ⁴தாத³பி யோக³ஶாஸ்த்ராந்ந ப்ரதா⁴நாதி³ஸித்³தி⁴: । அத ஏவ யோக³ஶாஸ்த்ரம் வ்யுத்பாத³யிதாஹ ஸ்ம ப⁴க³வாந் வார்ஷக³ண்ய: “கு³ணாநாம் பரமம் ரூபம் ந த்³ருஷ்டிபத²ம்ருச்ச²தி । யத்து த்³ருஷ்டிபத²ப்ராப்தம் தந்மாயைவ ஸுதுச்ச²கம் ॥' இதி । யோக³ம் வ்யுத்பிபாத³யிஷதா நிமித்தமாத்ரேணேஹ கு³ணா உக்தா:, ந து பா⁴வத:, தேஷாமதாத்த்விகத்வாதி³த்யர்த²: । அலோகஸித்³தா⁴நாமபி ப்ரதா⁴நாதீ³நாமநாதி³பூர்வபக்ஷந்யாயாபா⁴ஸோத்ப்ரேக்ஷிதாநாமநுவாத்³யத்வமுபபந்நம் । தத³நேநாபி⁴ஸந்தி⁴நாஹ
ஏதேந ஸாங்க்²யஸ்ம்ருதிப்ரத்யாக்²யாநேந யோக³ஸ்ம்ருதிரபிப்ரதா⁴நாதி³விஷயதயாப்ரத்யாக்²யாதா த்³ரஷ்டவ்யேதி ।
அதி⁴கரணாந்தராரம்ப⁴மாக்ஷிபதி
நந்வேவம் ஸதி ஸமாநந்யாயத்வாதி³தி ।
ஸமாத⁴த்தே
அஸ்த்யத்ராப்⁴யதி⁴காஶங்கா ।
மா நாம ஸாங்க்²யஶாஸ்த்ராத்ப்ரதா⁴நஸத்தா விஜ்ஞாயி । யோக³ஶாஸ்த்ராத்து ப்ரதா⁴நாதி³ஸத்தா விஜ்ஞாபயிஷ்யதே ப³ஹுலம் ஹி யோக³ஶாஸ்த்ராணாம் வேதே³ந ஸஹ ஸம்வாதோ³ த்³ருஶ்யதே । உபநிஷது³பாயஸ்ய ச தத்த்வஜ்ஞாநஸ்ய யோகா³பேக்ஷாஸ்தி । ந ஜாது யோக³ஶாஸ்த்ரவிஹிதம் யமநியமாதி³ப³ஹிரங்க³முபாயமபஹாயாந்தரங்க³ம் ச தா⁴ரணாதி³கமந்தரேணௌபநிஷதா³த்மதத்த்வஸாக்ஷாத்கார உதே³துமர்ஹதி । தஸ்மாதௌ³பநிஷதே³ந தத்த்வஜ்ஞாநேநாபக்ஷணாத்ஸம்வாத³பா³ஹுல்யாச்ச வேதே³நாஷ்டகாதி³ஸ்ம்ருதிவத்³யோக³ஸ்ம்ருதி: ப்ரமாணம் । ததஶ்ச ப்ரமாணாத்ப்ரதா⁴நாதி³ப்ரதீதேர்நாஶப்³த³த்வம் । நச தத³ப்ரமாணம் ப்ரதா⁴நாதௌ³, ப்ரமாணம் ச யமாதா³விதி யுக்தம் । தத்ராப்ராமாண்யே(அ)ந்யத்ராப்யநாஶ்வாஸாத் । யதா²ஹு: “ப்ரஸரம் ந லப⁴ந்தே ஹி யாவத்க்வசந மர்கடா: । நாபி⁴த்³ரவந்தி தே தாவத்பிஶாசா வா ஸ்வகோ³சரே ॥' இதி । ஸேயம் லப்³த⁴ப்ரஸரா ப்ரதா⁴நாதௌ³ யோகா³ப்ரமாணதாபிஶாசீ ஸர்வத்ரைவ து³ர்வாரா ப⁴வேதி³த்யஸ்யா: ப்ரஸரம் நிஷேத⁴தா ப்ரதா⁴நாத்³யப்⁴யுபேயமிதி நாஶப்³த³ம் ப்ரதா⁴நமிதி ஶங்கார்த²: । ஸா இயமப்யதி⁴காஶங்காதிர்தே³ஶேந நிவர்த்யதே । நிவ்ருத்திஹேதுமாஹ
அர்தை²கதே³ஶஸம்ப்ரதிபத்தாவபீதி ।
யதி³ ப்ரதா⁴நாதி³ஸத்தாபரம் யோக³ஶாஸ்த்ரம் ப⁴வேத் , ப⁴வேத்ப்ரத்யக்ஷவேதா³ந்தஶ்ருதிவிரோதே⁴நாப்ரமாணம் । ததா² ச தத்³விஹிதேஷு யமாதி³ஷ்வப்யநாஶ்வாஸ: ஸ்யாத் । தஸ்மாந்ந ப்ரதா⁴நாதி³பரம் தத் , கிந்து தந்நிமித்தீக்ருத்ய யோக³வ்யுத்பாத³நபரமித்யுக்தம் । ந சாவிஷயே(அ)ப்ராமாண்யம் விஷயே(அ)பி ப்ராமாண்யமுபஹந்தி । நஹி சக்ஷூ ரஸாதா³வப்ரமாணம் ரூபே(அ)ப்யப்ரமாணம் ப⁴விதுமர்ஹதி । தஸ்மாத்³வேதா³ந்தஶ்ருதிவிரோதா⁴த்ப்ராதா⁴நாதி³ரஸ்யாவிஷயோ ந த்வப்ராமாண்யமிதி பரமார்த²: । ஸ்யாதே³தத் । அத்⁴யாத்மவிஷயா: ஸந்தி ஸஹஸ்ரம் ஸ்ம்ருதயோ பௌ³த்³தா⁴ர்ஹதகாபாலிகாதீ³நாம், தா அபி கஸ்மாந்ந நிராக்ரியந்த இத்யத ஆஹ
ஸதீஷ்வபீதி ।
தாஸு க²லு ப³ஹுலம் வேதா³ர்த²விஸம்வாதி³நீஷு ஶிஷ்டாநாத்³ருதாஸு கைஶ்சிதே³வ து புருஷாபஸதை³: பஶுப்ராயைர்ம்லேச்சா²தி³பி⁴: பரிக்³ருஹீதாஸு வேத³மூலத்வாஶங்கைவ நாஸ்தீதி ந நிராக்ருதா:, தத்³விபரீதாஸ்து ஸாங்க்²யயோக³ஸ்ம்ருதய இதி தா: ப்ரதா⁴நாதி³பரதயா வ்யுத³ஸ்யந்த இத்யர்த²: ।
ந ஸாங்க்²யஜ்ஞாநேந வேத³நிரபேக்ஷேணேதி ।
ப்ரதா⁴நாதி³விஷயேணேத்யர்த²: ।
த்³வைதிநோ ஹி தே ஸாங்க்²யா யோகா³ஶ்ச ।
யே ப்ரதா⁴நாதி³பரதயா தச்சா²ஸ்த்ரம் வ்யாசக்ஷத இத்யர்த²: । ஸங்க்²யா ஸம்யக்³பு³த்³தி⁴ர்வைதி³கீ தயா வர்தந்த இதி ஸாங்க்²யா: । ஏவம் யோகோ³ த்⁴யாநமுபாயோபேயயோரபே⁴த³விவக்ஷயா । சித்தவ்ருத்திநிரோதோ⁴ ஹி யோக³ஸ்தஸ்யோபாயோ த்⁴யாநம் ப்ரத்யயைகதாநதா । ஏதச்சோபலக்ஷணம் । அந்யே(அ)பி யமநியமாத³யோ பா³ஹ்யா ஆந்தராஶ்ச தா⁴ரணாத³யோ யோகோ³பாயா த்³ரஷ்டவ்யா: । ஏதேநாப்⁴யுபக³தவேத³ப்ராமாண்யாநாம் கணப⁴க்ஷாக்ஷசரணாதீ³நாம் ஸர்வாணி தர்கஸ்மரணாநீதி யோஜநா । ஸுக³மமந்யத் ॥ 3 ॥
ஏதேந யோக³: ப்ரத்யுக்த:॥3॥ ஏஷாம் ஹிரண்யக³ர்பா⁴தி³ஶாஸ்த்ராணாம் । யோக³ஸ்வரூபம் சித்தவ்ருத்திநிரோத⁴ஸ்தத்ஸாத⁴நம் யமாதி³ தத³வாந்தரப²லம் விபூ⁴திரணிமாதி³: ।
கிம்சிந்நிமித்தீக்ருத்யேதி ।
சித்தநிரோதோ⁴ ஹி க்வசிதா³லம்ப³நே நிவேஶாத்³ப⁴வதி । புருஷே ச ஸூக்ஷ்மே த்³ராட்³நிவேஶாஸம்ப⁴வாத்ப்ரதா⁴நாதி³ சித்தாலம்ப³நத்வேந வ்யுத்பாத்³யத இத்யர்த²: । ப்ரதிஸர்க³: ப்ரலய: । வம்ஶாநுசரிதம் தத்கர்ம ।
தத்ப்ரதிபாத³நேதி ।
தச்ச²ப்³தே³ந கைவல்யாதி³பராமர்ஶ: ।
தே³வதாதி⁴கரணந்யாயேந (ப்³ர.அ.1.பா.2.ஸூ.24 –33) ப்ரதா⁴நாதௌ³ ப்ராமாண்யமாஶங்க்யாஹ –
அந்யபராத³பீதி ।
யத ஏவ ப்ரதா⁴நாதே³ரவிவக்ஷா(அ)த ஏவ கு³ணாநாம் ஸத்த்வாதீ³நாம் பரமம் ரூபமதி⁴ஷ்டா²நமாத்மா , த்³ருஷ்டிபத²ப்ராப்தம் த்³ருஶ்யம் ப்ரதா⁴நாதி³ , மாயைவ மித்²யா । தத்ஸுதுச்ச²கம் ஸுஷ்டு² துச்ச²கமிதி।
ப்ரதா⁴நாதா³வதாத்பர்யே யோக³ஶாஸ்த்ரஸ்யாநுவாத³கத்வம் வக்தவ்யம் , தத்கத²ம் ? ப்ராப்த்யபா⁴வாதி³த்யத ஆஹ –
அலோகஸித்³தா⁴நாமிதி ।
வைதி³கலிங்கா³நாம் ந்யாயாபா⁴ஸஸித்³தா⁴நாம் அநுவாத்³யத்வமித்யர்த²: ।
அஷ்டகாதி³ஸ்ம்ருதிவதி³தி ।
அஷ்டகா: கர்தவ்யா: , தடாகம் க²நிதவ்யமித்யாதி³ஸ்ம்ருதயோ ந ப்ரமாணம் ; த⁴ர்மஸ்ய வேதை³கப்ரமாணத்வாத³ஷ்டகாதி³ஶ்ரேய:ஸாத⁴நத்வே வேதா³நுபலம்பா⁴த் ஸ்ம்ருதேஶ்ச ப்⁴ராந்த்யாபி ஸம்ப⁴வாதி³தி ப்ராப்தே ராத்³தா⁴ந்திதம் । வேதா³ர்தா²நுஷ்டா²த்ரூணாமேவ ஸ்ம்ருதிஷு ஸநிப³ந்த⁴நாஸு கர்த்ருத்வாத்³ மூலபூ⁴தவேத³மநுமாபயந்த்ய: ஸ்ம்ருதய: ப்ரமாணமிதி।
‘’தத்காரணம் ஸாம்க்²யயோகா³பி⁴பந்நம்’’ இதி ஶ்ருதௌ ஸாம்க்²யயோக³ஶப்³தா³ப்⁴யாம் ஜ்ஞாநத்⁴யாநே நிர்தி³ஷ்டே இத்யுக்தம் பா⁴ஷ்யே , தது³பபாத³யதி –
ஸம்க்²யேதி ।
கத²ம் சித்தவ்ருத்திநிரோத⁴வாசியோக³ஶப்³தே³ந சிந்தாரூபம் த்⁴யாநமுச்யதே ? தத்ராஹ –
உபாயேதி ।
ஶரீரக்³ரீவாஶிராம்ஸி த்ரீண்யுந்நதாநி யஸ்மிம்ஸ்தத்ததா² ஏதாம் ப்³ரஹ்மவிஷயாம் வித்³யாம் யோக³ப்ரகாரம் ச ம்ருத்யோர்லப்³த்⁴வா நசிகேதா ப்³ரஹ்ம ப்ராப்தோ(அ)பூ⁴த் । ‘ஏகோ ப³ஹூநாம் யோ வித³தா⁴தி காமாநி’த்யுபக்ரம்ய ஶ்ருதம் தத்காரணம் இதி தேஷாம் காமாநாம் காரணம் ஜ்ஞாநிபி⁴ர்த்⁴யாநிபி⁴ஶ்ச ப்ராப்தம் தே³வம் ஜ்ஞாத்வா முச்யதே ॥3॥