భామతీవ్యాఖ్యా
వేదాన్తకల్పతరుః
 

విచిత్రశక్తిత్వముక్తం బ్రహ్మణ, తత్ర శ్రుత్యుపన్యాసపరం సూత్రమ్

సర్వోపేతా చ తద్దర్శనాత్ ॥ ౩౦ ॥

ఎతదాక్షేపసమాధానపరం సూత్రమ్

వికరణత్వాన్నేతి చేత్తదుక్తమ్ ।

కులాలాదిభ్యస్తావద్బాహ్యకరణాపేక్షేభ్యో దేవాదీనాం బాహ్యానపేక్షాణామాన్తరకరణాపేక్షసృష్ఠీనాం ప్రమాణేన దృష్టో యథా విశేషో నాపహ్నోతుం శక్యః, యథా తు జాగ్రత్సృష్టేర్బాహ్యకరణాపేక్షాయాస్తదనపేక్షాన్తరకరణమాత్రసాధ్యా దృష్టా స్వప్నే రథాదిసృష్టిరశక్యాపహ్నోతుమ్ , ఎవం సర్వశక్తేః పరస్యా దేవతాయా ఆన్తరకరణానపేక్షాయా జగత్సర్జనం శ్రూయమాణం న సామాన్యతో దృష్టమాత్రేణాపహ్నవమర్హతీతి ॥ ౩౧ ॥

సర్వోపేతా చ తద్దర్శనాత్॥౩౦॥ మాయాశక్తిమద్బ్రహ్మణః జగత్సర్వం వదతః సమన్వయస్యాశరీరస్య న మాయేతి న్యాయేన విరోధసందేహే సంగతిమాహ –

విచిత్రేతి ।

అన్తర్యామ్యధికరణే (బ్ర.అ.౧.పా.౩.సూ.౧౮) త్వవిద్యోపార్జితత్వసమ్బన్ధే జగద్బ్రహ్మణోః సిద్ధే శరీరరహితస్యాపి నియన్తృత్వసమ్భవ ఉక్తః , ఇహ త్వశరీరస్యావిద్యైవాక్షిప్యత ఇతి భేదః॥౩౦॥

తదుక్తమిత్యేతద్దేవాదివదపీతి (బ్ర.అ.౨.పా.౧.సూ.౨౮) సూత్రోక్తిపరత్వేన వ్యాచష్టే –

కులాలాదిభ్య ఇతి ।

ఆత్మని చైవ (బ్ర.అ.౨.పా.౧.సూ.౨౫) మితి సూత్రోక్తిపరత్వేనాపి వ్యాచష్టే –

యథా త్వితి ।

శక్తిమన్తో దేవాదయో యద్యపి శరీరిణః , తథాపి బాహ్యసాధనానపేక్షాః । యది తు తత్ర దృష్టం శరీరిత్వం శక్తిమత్త్వేన బ్రహ్మణ్యాపాద్యతే , తర్హి కర్తృత్వేన కులాలాదిషు దృష్టం బాహ్యసాధనాపేక్షత్వం దేవాదిష్వప్యాపాద్యేతేతి ప్రతిబన్ధ్యా ప్రమేయసంభావనోక్తా । శ్రూయమాణమ్ ఇతి ప్రమాణముక్తమ్॥౩౧॥

ఇతి దశమం సర్వోపేతాధికరణమ్॥