భామతీవ్యాఖ్యా
వేదాన్తకల్పతరుః
 

సర్వధర్మోపపత్తేశ్చ ।

అత్ర

సర్వజ్ఞమితి ।

దృశ్యతే సర్వస్య చేతనాధిష్ఠితస్యైవ లోకే ప్రవృత్తిరితి లోకానుసారో దర్శితః ।

సర్వశక్తీతి ।

సర్వస్య జగత ఉపాదానకారణం నిమిత్తకారణం చేత్యుపపాదితమ్ ।

మహామాయమితి ।

సర్వానుపపత్తిశఙ్కా పరాస్తా । తస్మాజ్జగత్కారణం బ్రహ్మేతి సిద్ధమ్ ॥ ౩౭ ॥

ఇతి శ్రీవాచస్పతిమిశ్రవిరచితే భగవత్పాదశారీరికభాష్యవిభాగే భామత్యాం ద్వితీయస్యాధ్యాయస్య ప్రథమః పాదః ॥ ౧ ॥

సర్వధర్మోపపత్తేశ్చ॥౩౭॥ నిర్గుణబ్రహ్మణో జగదుపాదానత్వవాదిసమన్వయస్య యన్నిర్గుణం న తదుపాదానం గన్ధ ఇవేతి న్యాయవిరోధసందేహే భవతు విషమస్రష్టృత్వం పక్షపాతేనావ్యాప్తమనేకాన్తమ్ । సాధ్యేన తు సగుణత్వే ఉపాదానత్వమితి ప్రాప్తే వివర్తాధిష్ఠానత్వమిహోపాదానత్వమ్ । తచ్చ నిర్గుణేఽప్యవిరుద్ధమ్ ; జాత్యాదావనిత్యత్వాద్యారోపోపలబ్ధేరితి సిద్ధాన్తః । భాష్యకారేణ సౌత్రీం సర్వధర్మోపపత్తిం వ్యాకుర్వతా సర్వజ్ఞత్వాదయః కారణధర్మా బ్రహ్మణ్యుపపద్యన్త ఇత్యుక్తమ్ , తదయుక్తమివ ; న హ్యేతే లోకే కస్యచిత్కారణస్య ధర్మా దృశ్యన్తే , అత ఆహ –

అత్రేతి ।

జడప్రేరకత్వం కులాలాదౌ దృష్ఠం , బ్రహ్మణ్యపి నియన్తరి తేన భావ్యమ్ । తస్య సర్వప్రేరకత్వస్య శ్రుతిసిద్ధత్వాదర్థాత్సర్వజ్ఞత్వసిద్ధిః । ఎవం సర్వశక్తిత్వాదౌ యోజ్యమ్ । సర్వశక్తిత్వేనోపాదానకారణత్వముపపాదితమ్ । సర్వజ్ఞత్వేన నిమిత్తకారణం చేత్యుపపాదితమిత్యర్థః । మహామాయావిషయీకృతత్వేన నిర్గుణత్వాదిప్రయుక్తసర్వానుపపత్తిశఙ్కాఽపాస్తేత్యర్థః॥౩౭॥

ఇతి త్రయోదశం సర్వధర్మోపపత్త్యధికరణమ్॥