ಅಂತರಾವಿಜ್ಞಾನಮನಸೀ ಕ್ರಮೇಣ ತಲ್ಲಿಂಗಾದಿತಿ ಚೇನ್ನಾವಿಶೇಷಾತ್ ।
ತದೇವಂ ಭಾವನೋಪಯೋಗಿನೌ ಭೂತಾನಾಮುತ್ಪತ್ತಿಪ್ರಲಯೌ ವಿಚಾರ್ಯ ಬುದ್ಧೀಂದ್ರಿಯಮನಸಾಂ ಕ್ರಮಂ ವಿಚಾರಯತಿ । ಅತ್ರ ಚ ವಿಜ್ಞಾಯತೇಽನೇನೇತಿ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತ್ಯಾ ವಿಜ್ಞಾನಶಬ್ದೇನೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಚ ಬುದ್ಧಿಂ ಚ ಬ್ರೂತೇ । ತತ್ರೈತೇಷಾಂ ಕ್ರಮಾಪೇಕ್ಷಾಯಾಮಾತ್ಮಾನಂ ಚ ಭೂತಾನಿ ಚಾಂತರಾ ಸಮಾಮ್ನಾನಾತ್ತೇನೈವ ಪಾಠೇನ ಕ್ರಮೋ ನಿಯಮ್ಯತೇ । ತಸ್ಮಾತ್ಪೂರ್ವೋತ್ಪತ್ತಿಕ್ರಮಭಂಗಪ್ರಸಂಗಃ । ಯತ ಆತ್ಮನಃ ಕರಣಾನಿ ಕರಣೇಭ್ಯಶ್ಚ ಭೂತಾನೀತಿ ಪ್ರತೀಯತೇ, ತಸ್ಮಾದಾತ್ಮನ ಆಕಾಶ ಇತಿ ಭಜ್ಯತೇ । ಅನ್ನಮಯಮಿತಿ ಚ ಮಯಡಾನಂದಮಯ ಇತಿವತ್ನ ವಿಕಾರಾರ್ಥ ಇತಿ ಪ್ರಾಪ್ತೇಽಭಿಧೀಯತೇ ವಿಭಕ್ತತ್ವಾತ್ತಾವನ್ಮನಃಪ್ರಭೃತೀನಾಂ ಕಾರಣಾಪೇಕ್ಷಾಯಾಮನ್ನಮಯಂ ಮನ ಇತ್ಯಾದಿಲಿಂಗಶ್ರವಣಾದಪೇಕ್ಷಿತಾರ್ಥಕಥನಾಯ ವಿಕಾರಾರ್ಥತ್ವಮೇವ ಮಯಟೋ ಯುಕ್ತಮ್ , ಇತರಥಾ ತ್ವನಪೇಕ್ಷಿತಮುಕ್ತಂ ಭವೇತ್ । ನಚ ತದಪಿ ಘಟತೇ । ನಹ್ಯನ್ನಮಯೋ ಯಜ್ಞ ಇತಿವದನ್ನಪ್ರಾಚುರ್ಯಂ ಮನಸಃ ಸಂಭವತಿ । ಏವಂ ಚೋದ್ಭೂತವಿಕಾರಾ ಮನ ಆದಯೋ ಭೂತಾನಾಂ ಪರಸ್ತಾದುತ್ಪದ್ಯಂತ ಇತಿ ಯುಕ್ತಮ್ । ಪ್ರೌಢವಾದಿತಯಾಭ್ಯುಪೇತ್ಯಾಹ
ಅಥ ತ್ವಭೌತಿಕಾನೀತಿ ।
ಭವತ್ವಾತ್ಮನ ಏವ ಕರಣಾನಾಮುತ್ಪತ್ತಿಃ, ನ ಖಲ್ವೇತಾವತಾ ಭೂತೈರಾತ್ಮನೋ ನೋತ್ಪತ್ತವ್ಯಮ್ । ತಥಾಚ ನೋಕ್ತಕ್ರಮಭಂಗಪ್ರಸಂಗಃ । ವಿಶಿಷ್ಯತೇ ಭಿದ್ಯತೇ । ಭಜ್ಯತ ಇತಿ ಯಾವತ್ ॥ ೧೫ ॥
ಅಂತರಾ ವಿಜ್ಞಾನಮನಸೀ ಕ್ರಮೇಣ ತಲ್ಲಿಂಗಾದಿತಿ ಚೇನ್ನಾವಿಶೇಷಾತ್॥೧೫॥ ಸಂಗತಿಮಾಹ –
ತದೇವಮಿತಿ ।
ಭಾವನೋಪಯೋಗಿನಾವಿತಿ ।
ಪೂರ್ವಾಧಿಕರಣಾನಾಂ ಪ್ರಯೋಜನೋಕ್ತಿಃ । ಭೂತೋತ್ಪತ್ತಿಲಯಶೀಲನಂ ಹ್ಯದ್ವೈತಬ್ರಹ್ಮಧ್ಯಾನೋಪಯೋಗೀತಿ ಬುದ್ಧ್ಯಾದ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಕ್ರಮವಿಚಾರೋಽಪಿ ತತ್ಫಲ ಏವ ।
ನನು ಸೂತ್ರೇ ವಿಜ್ಞಾನಶಬ್ದಪ್ರಯೋಗಾತ್ತಸ್ಯ ಚ ಬುದ್ಧಿವೃತ್ತೌ ಪ್ರಸಿದ್ಧೇಃ ಕಥಂ ಬುದ್ಧೀಂದ್ರಿಯಾಣಾಮುತ್ಪತ್ತಿಚಿಂತಾ ? ಅತ ಆಹ –
ಅತ್ರೇತಿ ।
ನಿಶ್ಚಯವತೀ ಬುದ್ಧಿಃ ಸಂಶಯಾದಿಮನ್ಮತನಃ ಇತಿ ತದ್ಭೇದಃ ।
ಚೇದಿತ್ಯಂತಸ್ಯ ಯೋಜನಯಾ ಪೂರ್ವಪಕ್ಷಮಾಹ –
ತತ್ರೈತೇಷಾಮಿತಿ ।
ಆತ್ಮಾನಂ ಭೂತಾನೀತಿ ಚ ದ್ವಿತೀಯೇ ; ‘‘ಅಂತರಾಂತರೇಣ ಯುಕ್ತೇ’’ ಇತಿ ಷಷ್ಠ್ಯರ್ಥೇ ಸಾಮಾಮ್ನಾನಾತ್ । ಏತಸ್ಮಾಜ್ಜಾಯತ ಇತಿ ವಾಕ್ಯೇ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಶ್ರುತಿವಿರೋಧಪರಿಹಾರೇಣ ಚಿಂತಾಂ ಸಂಗಮಯತಿ –
ತಸ್ಮಾತ್ಪೂರ್ವೇತಿ ।
ನನು ಯದಿ ಸಾಕ್ಷಾದಾತ್ಮಕಾರ್ಯಾಣೀಂದ್ರಿಯಾಣಿ , ಕಥಂ ತರ್ಹ್ಯನ್ನಾದಿಮಯತ್ವಂ ಮನ ಆದೀನಾಮಾಮ್ನಾಯತೇಽತ ಆಹ –
ಅನ್ನಮಯಮಿತಿ ಚೇತಿ ।
ಪ್ರಾಚುರ್ಯಾರ್ಥೋ ಮಯದ ಪ್ರಾಚುರ್ಯಂ ಚಾನ್ನಾತ್ಮಕಶರೀರೇಣ ಮನಆದೇರವಚ್ಛೇದಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅನ್ನಮಯಮಿತ್ಯಾದಿಲಿಂಗಶ್ರವಣಾದಿತಿ ।
ಅನ್ನಮಶಿತಂ ತ್ರೇಧಾ ವಿಧೀಯತ ಇತಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತ್ರಿವೃತ್ಕರಣಪರೇ ವಾಕ್ಯೇ ಮನಸೋಽನ್ನಮಯತ್ವೇನ ನಿರ್ದೇಶೋ ಲಿಂಗದರ್ಶನಮಿತಿ ।
ಇತರಥಾ ತ್ವಿತಿ ।
ಪ್ರಾಚುರ್ಯಾರ್ಥತ್ವೇಽನಪೇಕ್ಷಿತಂ ಪ್ರಾಚುರ್ಯಮುಕ್ತಂ ಭವೇದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ನ ಚ ತದಪೀತಿ ।
ಪ್ರಾಚುರ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಅನ್ನಕಾರ್ಯತ್ವಂ ತು ಮನಸೋ ಘಟತೇ ; ಅನ್ನೋಪಯೋಗೇ ಮನೋವಿವೃದ್ಧೇಃ ಶ್ರುತ್ಯೈವ ದರ್ಶಿತತ್ವಾದಿತಿ। ಭೂತಾನಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಆಕಾಶಃ ಪ್ರಥಮಂ ಜಾಯತ ಇತ್ಯುಕ್ತಕ್ರಮಃ॥೧೫॥