ಚರಾಚರವ್ಯಪಾಶ್ರಯಸ್ತು ಸ್ಯಾತ್ತದ್ವ್ಯಪದೇಶೋ ಭಾಕ್ತಸ್ತದ್ಭಾವಭಾವಿತ್ವಾತ್ ।
ದೇವದತ್ತಾದಿನಾಮಧೇಯಂ ತಾವಜ್ಜೀವಾತ್ಮನೋ ನ ಶರೀರಸ್ಯ, ತನ್ನಾಮ್ನೇ ಶರೀರಾಯ ಶ್ರಾದ್ಧಾದಿಕರಣಾನುಪಪತ್ತೇಃ । ತನ್ಮೃತೋ ದೇವದತ್ತೋ ಜಾತೋ ದೇವದತ್ತ ಇತಿ ವ್ಯಪದೇಶಸ್ಯ ಮುಖ್ಯತ್ವಂ ಮನ್ವಾನಸ್ಯ ಪೂರ್ವಃ ಪಕ್ಷಃ, ಮುಖ್ಯತ್ವೇ ಶಾಸ್ತ್ರೋಕ್ತಾಮುಷ್ಮಿಕಸ್ವರ್ಗಾದಿಫಲಸಂಬಂಧಾನುಪಪತ್ತೇಃ ಶಾಸ್ತ್ರವಿರೋಧಾಲ್ಲೌಕಿಕವ್ಯಪದೇಶೋ ಭಾಕ್ತೋ ವ್ಯಾಖ್ಯೇಯಃ । ಭಕ್ತಿಶ್ಚ ಶರೀರಸ್ಯೋತ್ಪಾದವಿನಾಶೌ ತತಸ್ತತ್ಸಂಯೋಗ ಇತಿ । ಜಾತಕರ್ಮಾದಿ ಚ ಗರ್ಭಬೀಜಸಮುದ್ಭವಜೀವಪಾಪಪ್ರಕ್ಷಯಾರ್ಥಂ, ನ ತು ಜೀವಜನ್ಮಜಪಾಪಕ್ಷಯಾರ್ಥಮ್ । ಅತ ಏವ ಸ್ಮರಂತಿ “ಏವಮೇನಃ ಶಮಂ ಯಾತಿ ಬೀಜಗರ್ಭಸಮುದ್ಭವಮ್” ಇತಿ । ತಸ್ಮಾನ್ನ ಶರೀರೋತ್ಪತ್ತಿವಿನಾಶಾಭ್ಯಾಂ ಜೀವಜನ್ಮವಿನಾಶಾವಿತಿ ಸಿದ್ಧಮ್ । ಏತಚ್ಚ ಲೌಕಿಕವ್ಯಪದೇಶಸ್ಯಾಭ್ರಾಂತಿಮೂಲತ್ವಮಭ್ಯುಪೇತ್ಯಾಧಿಕರಣಮ್ । ಉಕ್ತಾ ತ್ವಧ್ಯಾಸಭಾಷ್ಯೇಽಸ್ಯ ಭ್ರಾಂತಿಮೂಲತೇತಿ ॥ ೧೬ ॥
ಚರಾಚರವ್ಯಾಪಾಶ್ರಯಸ್ತು ಸ್ಯಾತ್ತದ್ವ್ಯಪದೇಶೋ ಭಾಕ್ತಸ್ತದ್ಭಾವಭಾವಿತ್ವಾತ್॥೧೬॥ ಏವಂ ತಾವತ್ತತ್ಪದವಾಚ್ಯಕಾರಣತ್ವನಿರ್ಣಯಾಯ ಭೂತೋತ್ಪತ್ತಿಶ್ರುತಿವಿರೋಧೋ ನಿರಸ್ತಃ । ಇದಾನೀಮಾಪಾದಸಮಾಪ್ತೇಸ್ತ್ವಂಪದಾರ್ಥಶುಧ್ದ್ಯೈ ಜೀವವಿಷಯಶ್ರುತಿಕಲಹೋ ವಾರಯಿಷ್ಯತೇ । ಯದೀಂದ್ರಿಯೋತ್ಪತ್ತಿರ್ನ ಭೂತೋತ್ಪತ್ತಿಕ್ರಮಮನ್ಯಥಯತಿ , ತರ್ಹಿ ಜೀವೋತ್ಪತ್ತಿಸ್ತಮನ್ಯಥಯೇದಿತಿ ಶಂಕಾಯಾಂ ಸೈವ ನಾಸ್ತಿ , ಕುತಃ ಕಲಹಃ ? ಇತಿ ಪ್ರತಿಪಾದನಾದವಾಂತರಸಂಗತಿಃ । ಇಹ ಜೀವಜನನನಿಧನನಿಮಿತ್ತಶ್ರಾದ್ಧವೈಶ್ವಾನರೀಯೇಷ್ಠ್ಯಾದಿಶಾಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ಚ ಜೀವನಿತ್ಯತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ಚಾವಿರೋಧಃ ಸಾಧ್ಯತೇ । ದೇವದತ್ತಾದಿನಾಮ್ನೋ ದೇಹವಾಚಕತ್ವಾತ್ಕಥಂ ಭಾಷ್ಯೇ ಜಾತೋ ದೇವದತ್ತ ಇತ್ಯಾದಿವ್ಯಪದೇಶಾಜಜೀವಜನ್ಮಶಂಕಾಽತ ಆಹ –
ದೇವದತ್ತಾದೀತಿ ।
ತನ್ಮೃತ ಇತಿ ।
ತದಿತಿ ತಸ್ಮಾದರ್ಥೇ ।
ದೇಹೇನ ಸಹಾತ್ಮನಾಶೇ ಶ್ರಾದ್ಧಾದಿವಿಧಿವೈಯರ್ಥ್ಯಾತ್ ಸ್ಥಾಯ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತಯತಿ –
ಮುಖ್ಯತ್ವ ಇತಿ ।
ಭಕ್ತಿರ್ಗುಣಯೋಗಃ ತತ್ಸಂಯೋಗ ಇತ್ಯನ್ವಯಃ । ಶರೀರೋತ್ಪಾದವಿನಾಶೌ ಸ್ತ ಇತಿ ಶೇಷಃ॥