ಅಣುಶ್ಚ॥೧೩॥ ಅಣವಶ್ಚೇತ್ಯತ್ರ ಸಾಂಕ್ಯೋಕ್ತಮಾಹಂಕಾರಿಕತ್ವಕೃತಂ ವ್ಯಾಪಿತ್ವಮಿಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ನಿರಸ್ತಮ್ । ವಾದಿವಿಪ್ರತಿಪತ್ತಿನಿರಾಸೋಽಪಿ ಶ್ರುತಿವಿರೋಧನಿರಾಕರಣಪರೇ ಪಾದೇ ಪ್ರಸಂಗಾತ್ ಸಂಗಚ್ಛತೇ । ಪ್ರಾಣೇಷು ಹಿ ಪ್ರಸ್ತುತೇಷು ತತ್ಪರಿಮಾಣಸ್ಯಾಪಿ ವಾದಿಸಂಮತಸ್ಯ ಬುದ್ಧಿಸ್ಥತ್ವಾತ್ । ಅತ್ರ ತು ಶ್ರುತ್ಯಾವಗತಪ್ರಾಣವ್ಯಾಪಿತ್ವಮಾಧಿದೈವಿಕವಿಷಯಂ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪ್ಯತೇ ಇತಿ ನ ತುಲ್ಯನ್ಯಾಯತಾ । ಅತಏವ ಭಾಷ್ಯಕಾರನಿಬಂಧಕಾರಾಭ್ಯಾಮ್ ಅಣವಶ್ಚೇತ್ಯತ್ರ ನ ಕಾಚನ  ಶ್ರುತಿರುದಾಹೃತಾ । ಅನ್ಯೇ ತ್ವಾಹುಃ - ತಸ್ಯಾತಿದೇಶೋಽಯಮ್ , ಸಮೋಽನೇನ ಸರ್ವೇಣೇತಿ ವ್ಯಾಪಿತ್ವಶ್ರುತೇಶ್ಚಾಧಿಕಾ ಶಂಕಾ ಆಧಿದೈವಿಕವಿಷಯತ್ವೇನ ಚ ತನ್ನಿರಾಸಃ - ಇತಿ। ತನ್ನ ; ಸರ್ವೇಽನಂತಾ ಇತೀಂದ್ರಿಯಾಣಾಮಪಿ ವ್ಯಾಪಿತ್ವಶ್ರವಣಸ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಯಾಶ್ಚ ಸಾಮ್ಯಾತ್ । ಅಪರೇ ಪ್ರತಿಪಾದಯಂತಿ – ತತ್ರ ಚಾತ್ರ ಚೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಚ ವ್ಯಾಪಿತ್ವಪರಿಚ್ಛಿನ್ನತ್ವಶ್ರುತಯ ಉದಾಹರಣಮ್ । ತತ್ರೇಂದ್ರಿಯವ್ಯಾಪ್ತಿಶ್ರುತೀನಾಂ ‘‘ಸ ಯೋ ಹೈತಾನನಂತಾನುಪಾಸ್ತೇ’’ ಇತ್ಯುಪಾಸ್ತಿವಿಷಯತ್ವಾದುಪಾಸ್ತೇಶ್ಚಾರೋಪೇಣಾಪ್ಯುಪಪತ್ತೇರ್ನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಸಾಧಕತ್ವಮಿತ್ಯುಕ್ತಮ್ , ಅತ್ರ ತು ಸಮೋಽನೇನ ಸರ್ವೇಣೇತ್ಯಾದೇಃ ಪ್ರಾಣವ್ಯಾಪ್ತಿಶ್ರವಣಸ್ಯಾಧಿದೇವಿಕವಿಷಯತ್ವಂ ವರ್ಣ್ಯತ - ಇತಿ ತನ್ನ ; ಅತ್ರಾಪಿ ಸಮತ್ವಾತ್ , ಸಾಮ ಪ್ರಾಣ ಇತಿ ವ್ಯುತ್ಪಾದ್ಯ ಯ ಏವಮೇತತ್ ಸಾಮ ವೇದೇತ್ಯುಪಾಸ್ತಿವಿಧಾನಾದ್ , ಹೇತುಭೇದಸ್ಯ ಚಾಧಿಕರಣಾಭೇದಕತ್ವಾದಿತಿ। ಕುಟೋ ಘಟಃ ।

ಯತ್ತ್ವಸ್ಯ ವಿಭುತ್ವಾಮ್ನಾನಮಿತಿ ।

ಸಮ ಏಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ಲೋಕೈರಿತ್ಯೇತದಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಸಮಷ್ಟಿಃ ಸಾಮಾನ್ಯಮ್ । ವ್ಯಷ್ಟಿಃ ವಿಶೇಷಸ್ತದ್ರೂಪೇಣ ।

ಯಸ್ತು ವಿಶೇಷಮಾತ್ರರೂಪಃ ಪ್ರಾಣೋ ನ ತದ್ರೂಪೇಣ ವಿಭುತ್ವಾಮ್ನಾನಮಿತ್ಯಾಹ –

ನ ತ್ವಿತಿ ।

ಆತ್ಮನಿ ಶರೀರೇ ಭವತೀತ್ಯಾಧ್ಯಾತ್ಮಿಕಮ್ । ಪ್ಲುಷಿರ್ಮಶಕಾದಪಿ  ಸೂಕ್ಷ್ಮಶರೀರಃ ಪುತ್ತಿಕಾಖ್ಯೋ ಜಂತುವಿಶೇಷಃ । ತದಾಶ್ರಯಾ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕಪ್ರಾಣಾಶ್ರಯಾಃ॥೧೩॥

ಇತಿ ಷಷ್ಠಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಣುತ್ವಾಧಿಕರಣಮ್॥