ಮುಗ್ಧೇಽರ್ಧಸಂಪತ್ತಿಃ ಪರಿಶೇಷಾತ್ ।

ವಿಶೇಷವಿಜ್ಞಾನಾಭಾವಾನ್ಮೂರ್ಚ್ಛಾ ಜಾಗರಸ್ವಪ್ನಾವಸ್ಥಾಭ್ಯಾಂ ಭಿದ್ಯತೇ ಪುನರುತ್ಥಾನಾಚ್ಚ ಮರಣಾವಸ್ಥಾಯಾಃ । ಅತಃ ಸುಷುಪ್ತಿರೇವ ಮೂರ್ಚ್ಛಾ ವಿಶೇಷಜ್ಞಾನಾಭಾವಾವಿಶೇಷಾತ್ । ಚಿರಾನುಚ್ಛ್ವಾಸವೇಪಥುಪ್ರಭೃತಯಸ್ತು ಸುಪ್ತೇರವಾಂತರಪ್ರಭೇದಾಃ । ತದ್ಯಥಾ ಕಶ್ಚಿತ್ಸುಪ್ತೋತ್ಥಿತಃ ಪ್ರಾಹ ಸುಖಮಹಮಸ್ವಾಪ್ಸಂ ಲಘೂನಿ ಮೇ ಗಾತ್ರಾಣಿ ಪ್ರಸನ್ನಂ ಮೇ ಮನ ಇತಿ, ಕಶ್ಚಿತ್ಪುನರ್ದುಃಖಮಸ್ವಾಪ್ಸಂ ಗುರೂಣಿ ಮೇ ಗಾತ್ರಾಣಿ ಭ್ರಮತ್ಯನವಸ್ಥಿತಂ ಮೇ ಮನ ಇತಿ । ನ ಚೈತಾವತಾ ಸುಷುಪ್ತಿರ್ಭಿದ್ಯತೇ । ತಥಾ ವಿಕಾರಾಂತರೇಽಪಿ ಮೂರ್ಚ್ಛಾ ನ ಸುಷುಪ್ತೇರ್ಭಿದ್ಯತೇ । ತಸ್ಮಾಲ್ಲೋಕಪ್ರಸಿದ್ಧ್ಯಭಾವಾನ್ನೇಯಂ ಪಂಚಮ್ಯವಸ್ಥೇತಿ ಪ್ರಾಪ್ತಮ್ । ಏವಂ ಪ್ರಾಪ್ತ ಉಚ್ಯತೇ ಯದ್ಯಪಿ ವಿಶೇಷವಿಜ್ಞಾನೋಪಶಮೇನ ಮೋಹಸುಷುಪ್ತಯೋಃ ಸಾಮ್ಯಂ ತಥಾಪಿ ನೈಕ್ಯಮ್ । ನಹಿ ವಿಶೇಷವಿಜ್ಞಾನಸದ್ಭಾವಸಾಮ್ಯಮಾತ್ರೇಣ ಸ್ವಪ್ನಜಾಗರಯೋರಭೇದಃ । ಬಾಹ್ಯೇಂದ್ರಿಯವ್ಯಾಪಾರಭಾವಾಭಾವಾಭ್ಯಾಂ ತು ಭೇದೇ ತಯೋಃ ಸುಷುಪ್ತಮೋಹಯೋರಪಿ ಪ್ರಯೋಜನಭೇದಾತ್ಕಾರಣಭೇದಾಲ್ಲಕ್ಷಣಭೇದಾಚ್ಚ ಭೇದಃ । ಶ್ರಮಾಪನುತ್ತ್ಯರ್ಥಾ ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಸಂಪತ್ತಿಃ ಸುಷಪ್ತಮ್ । ಶರೀರತ್ಯಾಗಾರ್ಥಾ ತು ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಸಂಪತ್ತಿರ್ಮೋಹಃ । ಯದ್ಯಪಿ ಸತ್ಯಪಿ ಮೋಹೇ ನ ಮರಣಂ ತಥಾಪ್ಯಸತಿ ಮೋಹೇ ನ ಮರಣಮಿತಿ ಮರಣಾರ್ಥೋ ಮೋಹಃ । ಮುಸಲಸಂಪಾತಾದಿನಿಮಿತ್ತತ್ವಾನ್ಮೋಹಸ್ಯ ಶ್ರಮಾದಿನಿಮಿತ್ತತ್ವಾಚ್ಚ ಸುಷುಪ್ತಸ್ಯ ಮುಖನೇತ್ರಾದಿವಿಕಾರಲಕ್ಷಣತ್ವಾನ್ಮೋಹಸ್ಯ ಪ್ರಸನ್ನವದನತ್ವಾದಿಲಕ್ಷಣಭೇದಾಚ್ಚ ಸುಷುಪ್ತಸ್ಯಾಸುಷುಪ್ತಸ್ಯ ತ್ವವಾಂತರಭೇದೇಽಪಿ ನಿಮಿತ್ತಪ್ರಯೋಜನಲಕ್ಷಣಾಭೇದಾದೇಕತ್ವಮ್ । ತಸ್ಮಾತ್ಸುಷುಪ್ತಮೋಹಾವಸ್ಥಯೋರ್ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಸಂಪತ್ತಾವಪಿ ಸುಷುಪ್ತೇ ಯಾದೃಶೀ ಸಂಪತ್ತಿರ್ನ ತಾದೃಶೀ ಮೋಹ ಇತ್ಯರ್ಧಸಂಪತ್ತಿರುಕ್ತಾ । ಸಾಮ್ಯವೈಷಮ್ಯಾಭ್ಯಾಮರ್ಧತ್ವಮ್ । ಯದಾ ನೈತದವಸ್ಥಾಂತರಂ ತದಾ ಭೇದಾತ್ತತ್ಪ್ರವಿಲಯಾಯ ಯತ್ನಾಂತರಮಾಸ್ಥೇಯಮ್ । ಅಭೇದೇ ತು ನ ಯತ್ನಾಂತರಮಿತಿ ಚಿಂತಾಪ್ರಯೋಜನಮ್ ॥ ೧೦ ॥