ఆనన్దాదయః ప్రధానస్య ।
గుణవదుపాసనావిధానస్య వాస్తవగుణవ్యాఖ్యానాద్వివేకార్థమిదమధికరణమ్ । యథైకస్య బ్రహ్మణః । సంయద్వామత్వాదయః సత్యకామాదయశ్చ గుణా న సఙ్కీర్యేరన్ । ఎవమానన్దవిజ్ఞానత్వాదయో విభుత్వనిత్యత్వాదిభిర్గుణైః ప్రదేశాన్తరోక్తైర్న సఙ్కీర్యేరన్ । తత్సఙ్కరే వా సంయద్వామత్వాదయోఽపి సత్యకామాదిభిః సఙ్కీర్యేరన్ । నహి బ్రహ్మణో ధర్మిణః సత్త్వే కశ్చిద్విశేష ఇతి పూర్వః పక్షః । రాద్ధాన్తస్తు వాస్తవవిధేయయోర్వస్తుధర్మతయా చానుష్ఠేయతయా చావ్యవస్థావ్యవస్థే వ్యవతిష్ఠేతే । వస్తుధర్మో హి యావద్వస్తు వ్యవతిష్ఠతే । నాసావేకత్రోక్తోఽన్యత్రానుక్తో నాస్తీతి శక్యం వక్తుమ్ । విధేయస్తు పురుషప్రయత్నతన్త్రః పురుషప్రయత్నశ్చ యత్ర యావద్గుణవిశిష్టే బ్రహ్మణి చోదితః స తావత్యేవావతిష్ఠతే నావిహితమపి గుణం గోచరీకర్తుమర్హతి । తస్య విధితన్త్రత్వాద్విధేశ్చ వ్యవస్థానాత్ । తస్మాదానన్దవిజ్ఞానాదయో బ్రహ్మతత్త్వాత్మతయోక్తా యత్ర యత్ర బ్రహ్మ శ్రూయతే తత్ర తత్రానుక్తా అపి లభ్యన్తే । సంయద్వామాదయశ్చోపాసనాప్రయత్నవిధివిషయా యథావిధ్యవతిష్ఠన్తే న తు యథావస్త్వితి సిద్ధమ్ । ప్రియశిరస్త్వాదీనాం తూపాస్యత్వమారోప్య న్యాయో దర్శితః । తస్య ( ? )తు సంయద్వామాదిరుక్తః । మోదనమాత్రం మోదః । ప్రమోదః ప్రకృష్టో మోదస్తావిమౌ పరస్పరాపేక్షావుపచయాపచయౌ ॥ ౧౧ ॥
ప్రియశిరస్త్వాద్యప్రాప్తిరుపచయాపచయౌ హి భేదే ॥ ౧౨ ॥
ఇతరే త్వర్థసామాన్యాత్ ॥ ౧౩ ॥
ఆనన్దాదయః ప్రధానస్య ॥౧౧॥ ప్రాణస్య సవిశేషత్వాద్యుక్తః శాఖాన్తరీయవసిష్ఠత్వాద్యుపసంహారః , బ్రహ్మణస్తు నిర్విశేషత్వాత్ స్వశాఖాగతధర్మైరేవ ప్రమితిసిద్ధేర్నానన్దాద్యుపసంహార ఇతి ప్రత్యవస్థానాత్సఙ్గతిః । నను వేద్యబ్రహ్మైక్యాద్ గుణోపసంహార ఉత్సర్గప్రాప్తః ।
న చాత్రాపవాదకమేవంశబ్దవత్ కించిదుపలభ్యతే తత్కిమర్థమధికరణమారభ్యతే ? అత ఆహ –
గుణవిధానస్యేతి ।
యద్యానన్దాదయో బ్రహ్మైక్యాత్సర్వశాఖాసూపసంహ్రియేరన్ , తర్హి సంయద్వామత్వాదయః కిమితి నోపసంహృతా ఇతి ప్రతిబన్ద్యాశఙ్కాయాం సంయద్వామత్వాదయ ఉపాసనార్థం విధేయా విధిప్రయుక్తాపూర్వస్య చానిర్జ్ఞాతపరిమాణత్వాదపూర్వప్రయుక్తధర్మాణాం యథావిధి వ్యవస్థా , సత్యజ్ఞానాదయస్తు వస్తుతత్త్వప్రమిత్యర్థా ఇతి యత్ర యత్ర వస్తుతత్త్వప్రతిపత్తిస్తత్ర తత్ర నేతవ్యా ఇతి విశేషప్రదర్శనేన ప్రతిబన్దీం పరిహర్తుమయమారమ్భ ఇత్యర్థః । శిష్టం స్పష్టార్థమ్ । యత్తు - నిర్విశేషే పదాన్తరవైయర్థ్యాదనుపసంహారః – ఇతి , తత్రోచ్యతే ; సత్యజ్ఞానానన్దానన్తాత్మత్వపదార్థా ఇతరేతరం విశేషణవిశేష్యభూతా విరుద్ధానృతజడదుఃఖపరిచ్ఛేదానాత్మతాభ్రాన్తీర్వ్యావర్తయన్తః సత్తాదిపరాపరసామాన్యాధారభూతామేకామానన్దవ్యక్తిం లక్షయన్తి సద్ ద్రవ్యం కుమ్భ ఇతి పదానీవ కుమ్భవ్యక్తిమ్ । ఎతాదృశబ్రహ్మసిద్ధిశ్చ నైకస్మాత్పదాత్తన్మాత్రప్రయోగే విరోధాభావాల్లక్షణాయా అనుత్థానాత్ప్రయోక్తవ్యే చ పదాన్తరే యావన్త్యో భ్రాన్తయః సంభావ్యన్తే , తన్నిరసనసమర్థపదవృన్దం ప్రయోక్తవ్యమితి సమారోపితభ్రమనిరసనసమర్థం పదార్థవృన్దం సర్వత్రోపసంహర్తవ్యమితి ॥౧౧॥౧౨॥౧౩॥