ವ್ಯತಿಹಾರೋ ವಿಶಿಂಷಂತಿ ಹೀತರವತ್ ।
ಉತ್ಕೃಷ್ಟಸ್ಯ ನಿಕೃಷ್ಟರೂಪಾಪತ್ತೇರ್ನೋಭಯತ್ರೋಭಯರೂಪಾನುಚಿಂತನಮ್ । ಅಪಿ ತು ನಿಕೃಷ್ಟೇ ಜೀವ ಉತ್ಕೃಷ್ಟರೂಪಾಭೇದಚಿಂತನಮ್ । ಏವಂ ಹಿ ನಿಕೃಷ್ಟ ಉತ್ಕೃಷ್ಟೋ ಭವತೀತಿ ಪ್ರಾಪ್ತಮ್ । ಏವಂ ಪ್ರಾಪ್ತ ಉಚ್ಯತೇ ಇತರೇತರಾನುವಾದೇನೇತರೇತರರೂಪವಿಧಾನಾದುಭಯತ್ರಾಭಯಚಿಂತನಂ ವಿಧೀಯತೇ । ಇತರಥಾ ತು ಯೋಽಹಂ ಸೋಽಸಾವಿತ್ಯೇತಾವದೇವೋಚ್ಯೇತ । ಜೀವಾತ್ಮಾನಮನೂದ್ಯೇಶ್ವರತ್ವಮಸ್ಯ ವಿಧೀಯೇತ । ನ ತ್ವೀಶ್ವರಸ್ಯ ಜೀವಾತ್ಮತ್ವಂ ಯೋಽಸೌ ಸೋಽಹಮಿತಿ । ಯಥಾ ತತ್ತ್ವಮಸೀತ್ಯತ್ರ । ತಸ್ಮಾದುಭಯರೂಪಮುಭಯತ್ರಾಧ್ಯಾನಾಯೋಪದಿಶ್ಯತೇ । ನನ್ವೇವಮುತ್ಕೃಷ್ಟಸ್ಯ ನಿಕೃಷ್ಟತ್ವಪ್ರಸಂಗ ಇತ್ಯುಕ್ತಂ ತತ್ಕಿಮಿದಾನೀಂ ಸಗುಣೇ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯುಪಾಸ್ಯಮಾನೇಽಸ್ಯ ವಸ್ತುತೋ ನಿರ್ಗುಣಸ್ಯ ನಿಕೃಷ್ಟತಾ ಭವತಿ । ಕಸ್ಮೈಚಿತ್ಫಲಾಯ ತಥಾ ಧ್ಯಾನಮಾತ್ರಂ ವಿಧೀಯತೇ ನ ತ್ವಸ್ಯ ನಿಕೃಷ್ಟತಾಮಾಪಾದಯತೀತಿ ಚೇದಿಹಾಪಿ ವ್ಯತಿಹಾರಾನುಚಿಂತನಮಾತ್ರಮುಪದಿಶ್ಯತೇ ಫಲಾಯ ನ ತು ನಿಕೃಷ್ಟತಾ ಭವತ್ಯುತ್ಕೃಷ್ಟಸ್ಯ । ಅನ್ವಾಚಯಶಿಷ್ಟಂ ತು ತಾದಾತ್ಮ್ಯದಾರ್ಢ್ಯಂ ಭವನ್ನೋಪೇಕ್ಷಾಮಹೇ । ಸತ್ಯಕಾಮಾದಿಗುಣೋಪದೇಶೈವ ತದ್ಗುಣೇಶ್ವರಸಿದ್ಧಿರಿತಿ ಸಿದ್ಧಮುಭಯತ್ರೋಭಯಾತ್ಮತ್ವಾಧ್ಯಾನಮಿತಿ ॥ ೩೭ ॥
ವ್ಯತಿಹಾರೋ ವಿಶಿಂಷಂತಿ ಹೀತರವತ್ ॥೩೭॥
ಪೂರ್ವತ್ರ ವಿದ್ಯೈಕ್ಯೇಽಪ್ಯಭ್ಯಾಸ ಆದರಾರ್ಥ ಇತ್ಯುಕ್ತೇ ಅಯಮಪಿ ತಥೇತ್ಯಭಿಸಂಧಾಯ ಪೂರ್ವಪಕ್ಷಮಾಹ –
ಉತ್ಕೃಷ್ಟಸ್ಯೇತಿ ।
ನನು ವಚನವಶಾದುಭಯತ್ರೋಭಯಚಿಂತನಾಶ್ರಯಣೇ ಏಕತ್ವದೃಢೀಕಾರಃ ಪೂರ್ವಪಕ್ಷಾಭಿಮತಸ್ತ್ವಯಾಽಪೀಷ್ಟಃ ಸ್ಯಾದತ ಆಹ –
ಅನ್ವಾಚಯಶಿಷ್ಟಮಿತಿ ।
ಪಶ್ಚಾತ್ಪ್ರತೀತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಜೀವತಾದಾತ್ಮ್ಯಸ್ಯಾನೇನ ಪ್ರಕರಣೇನಾನುಚಿಂತ್ಯಮಾನತ್ವಾದಿತಿ ಭಾಷ್ಯಮ್ । ತಸ್ಯಾರ್ಥಃ - ಜೀವತಾದಾತ್ಮ್ಯಸ್ಯೇಶ್ವರೇ ಶಾಸ್ತ್ರಾದಾರೋಪ್ಯೋಪಾಸ್ಯತ್ವಾನ್ನೇಶ್ವರಸ್ಯೋತ್ಕರ್ಷನಿವೃತ್ತಿರಿತಿ ॥೩೭॥