ಬಂಧಸ್ಯಾಧ್ಯಾಸಾತ್ಮಕತ್ವಂ ವಿಷಯಪ್ರಯೋಜನಸಿದ್ಧಿಹೇತುರಿತಿ ಸೂತ್ರಕಾರೋಽಪ್ಯಂಗೀಕೃತ್ಯ ತಮಧ್ಯಾಸಂ ಸ್ವಯಮೇವ ವರ್ಣಯಿಷ್ಯತಿ ಚೇದಿತ್ಯಾಹ –

ಯದ್ಯೇವಮಿತಿ ।

ಏತದೇವೇತಿ ।

ಅಧ್ಯಾಸವಿಷಯತದ್ಗುಣಸಾರತ್ವಾದಿತ್ಯಾದಿಸೂತ್ರಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಅರ್ಥವಿಶೇಷೋಪಪತ್ತೇರಿತಿ ।

ಅರ್ಥವಿಶೇಷೇ ತಸ್ಮಿನ್ ಪ್ರಮಾಣೇ ಚ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೇ ಸತ್ಯವಿರೋಧಾಯಾಧ್ಯಾಸವರ್ಣನಸ್ಯೋಪಪತ್ತೇರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಅತ್ರ ಅರ್ಥವಿಶೇಷಸ್ಯ ಪ್ರಯೋಜನವಿಶೇಷಸ್ಯೋಪಪತ್ತೇರಿತ್ಯರ್ಥಾಂತರಪ್ರತೀತಿಂ ವ್ಯಾವರ್ತ್ಯ ವಿವಕ್ಷಿತಮರ್ಥಂ ದರ್ಶಯತಿ -

ಅರ್ಥವಿಶೇಷೇ ಹಿ ಸಮನ್ವಯ ಇತಿ ।

ಅಸ್ಯ ಅಯಮರ್ಥಃ । ಪ್ರಥಮಸೂತ್ರೇಣ ಬ್ರಹ್ಮಜ್ಞಾನಾಯ ವಿಚಾರಃ ಕರ್ತವ್ಯ ಇತ್ಯರ್ಥವಿಶೇಷೇ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ವಿಚಾರ್ಯತ್ವೇನ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾನೇ ಬ್ರಹ್ಮ ಕಿಂ ಲಕ್ಷಣಕಮಿತ್ಯಾಕಾಂಕ್ಷಾಯಾಂ ‘ಜನ್ಮಾದ್ಯಸ್ಯ ಯತ’ಬ್ರ೦ಸೂ೦ ೧.೧.೨ ಇತಿ ಸೂತ್ರೇಣ ಬ್ರಹ್ಮಲಕ್ಷಣೇ ಪ್ರತಿಪಾದಿತೇ ಏವಂರೂಪೇ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಕಿಂ ಪ್ರಮಾಣಮಿತ್ಯಾಕಾಂಕ್ಷಾಯಾಂ ‘ತತ್ತು ಸಮನ್ವಯಾತ್’ಬ್ರ೦ಸೂ೦ ೧.೧.೪. ಇತ್ಯಾದಿಸೂತ್ರೈರ್ವೇದಾಂತವಾಕ್ಯೇಷು ಪ್ರಮಾಣತ್ವೇನೋಪನ್ಯಸ್ತೇಷು ಪಶ್ಚಾದ್ವೇದಾಂತಾನಾಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದಿವಿರೋಧಾಶಂಕಾಯಾಂ ತನ್ನಿರಾಸಾಯ ಸೂತ್ರಕಾರೇಣ ವಿರೋಧಲಕ್ಷಣೇ ಅಧ್ಯಾಸಸೂತ್ರಂ ಪ್ರಣೇತವ್ಯಮಿತಿ ।

ಭಾಷ್ಯಕಾರವತ್ ಅರ್ಥವಿಶೇಷಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ತತ್ರ ಪ್ರಮಾಣೋಪನ್ಯಾಸಂ ಚ ವಿನಾ ವಿರೋಧಶಂಕಾನಿರಾಸಾರ್ಥಂ ಸೂತ್ರಕಾರೇಣಾಪ್ಯಧ್ಯಾಸಸಾಧನಮಸ್ತ್ವಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಭಾಷ್ಯಕಾರಸ್ಯ ಸೂತ್ರಕಾರೋಽರ್ಥವಿಶೇಷಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ತತ್ರ ಪ್ರಮಾಣಮವಾದೀತ್ । ತತಸ್ತತ್ರವಿರೋಧಶಂಕಾಪರಿಹಾರಾಯ ಭಾಷ್ಯಕಾರಸ್ಯ ಅಧ್ಯಾಸಸಾಧನಂ ಸಂಭವತಿ । ತದ್ವತ್ ಸೂತ್ರಕಾರಸ್ಯಾನ್ಯೇನ ಕೇನಚಿದರ್ಥವಿಶೇಷೇ ಪ್ರಮಾಣವಿಶೇಷೋಪನ್ಯಾಸಾಭಾವಾತ್ ಅರ್ಥವಿಶೇಷಂ ಸ್ವಯಮೇವ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ತಸ್ಮಿನ್ ಪ್ರಮಾಣಮುಪನ್ಯಸ್ಯ ಪಶ್ಚಾತ್ ಪ್ರಮಾಣಾಂತರವಿರೋಧಃ ಪರಿಹರ್ತವ್ಯ ಇತ್ಯಾಹ -

ಪ್ರದರ್ಶಿತ ಇತಿ ।

ಪ್ರಥಮಸೂತ್ರವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾಲೇ ಭಾಷ್ಯಕಾರಸ್ಯಾಧ್ಯಾಸೋಪಪಾದನಂ ನಿರ್ಮೂಲಂ ಸ್ಯಾತ್ । ಪ್ರಥಮಸೂತ್ರೇಣಾಧ್ಯಾಸಸ್ಯಾನುಪಾತ್ತತ್ವಾತ್ ಉತ್ತರವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮಿದಮಿತಿ ಚಾಯುಕ್ತಮ್ । ತಸ್ಯ ಪಶ್ಚಾದ್ಭಾವಿತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -

ಭಾಷ್ಯಕಾರಸ್ತು ತತ್ಸಿದ್ಧಮಿತಿ ।

ಉತ್ತರಸೂತ್ರಸಿದ್ಧಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಸೂತ್ರಸಿದ್ಧತ್ವಾತ್ ತದ್ವರ್ಣನಂ ಸಮೂಲಂ ಭವತು, ಅತ್ರ ವರ್ಣನಮಮೂಲಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಪ್ರಥಮಸೂತ್ರೇಣಾಪಿ ಸೂಚಿತಮಿತ್ಯಾಹ -

ಆದಿಸೂತ್ರೇಣ ಸೂಚಿತಮಿತಿ ।

ಆದಿಸೂತ್ರಸ್ಯಾರ್ಥತ್ವೇನಾಧ್ಯಾಸೋ ನ ದೃಶ್ಯತ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -

ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇತಿ ।

ಸಾಮರ್ಥ್ಯೇನಾಪಿ ಸೂಚಿತೇ ವಿಷಯಪ್ರಯೋಜನೇ ನಾಧ್ಯಾಸ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ –

ಬಲೇನೇತಿ ।

ಸೂತ್ರಕಾರೇಣಾಧ್ಯಾಸಸ್ಯ ಸೂತ್ರಿತತ್ವವತ್ ತದ್ವ್ಯಾಖ್ಯಾತ್ರಾ ಭಾಷ್ಯಕಾರೇಣಾಪಿ ಸೂತ್ರಿತತ್ವಮೇವ ಭವಿಷ್ಯತಿ ಕಿಮನೇನ ವರ್ಣನೇನ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಭಾಷ್ಯಕಾರತ್ವಾಚ್ಛ್ರೋತೃಪ್ರವೃತ್ತ್ಯರ್ಥಂ ವರ್ಣನೀಯಮೇವೇತ್ಯಾಹ -

ಭಾಷ್ಯಕಾರಸ್ತು ವರ್ಣಯತೀತಿವರ್ಣತಿ ಇತಿ ।