யத்³யேவமேததே³வ ப்ரத²மமஸ்து, மைவம் ; அர்த²விஶேஷோபபத்தே: । அர்த²விஶேஷே ஹி ஸமந்வயே ப்ரத³ர்ஶிதே தத்³விரேதா⁴ஶங்காயாம் தந்நிராகரணமுபபத்³யதே । அப்ரத³ர்ஶிதே புந: ஸமந்வயவிஶேஷே, தத்³விரோதா⁴ஶங்கா தந்நிராகரணம் ச நிர்விஷயம் ஸ்யாத் । பா⁴ஷ்யகாரஸ்து தத்ஸித்³த⁴மேவ ஆதி³ஸூத்ரேண ஸாமர்த்²யப³லேந ஸூசிதம் ஸுக²ப்ரதிபத்த்யர்த²ம் வர்ணயதீதி ந தோ³ஷ: ॥
ப³ந்த⁴ஸ்யாத்⁴யாஸாத்மகத்வம் விஷயப்ரயோஜநஸித்³தி⁴ஹேதுரிதி ஸூத்ரகாரோ(அ)ப்யங்கீ³க்ருத்ய தமத்⁴யாஸம் ஸ்வயமேவ வர்ணயிஷ்யதி சேதி³த்யாஹ –
யத்³யேவமிதி ।
ஏததே³வேதி ।
அத்⁴யாஸவிஷயதத்³கு³ணஸாரத்வாதி³த்யாதி³ஸூத்ரமித்யர்த²: ।
அர்த²விஶேஷோபபத்தேரிதி ।
அர்த²விஶேஷே தஸ்மிந் ப்ரமாணே ச ப்ரதிஜ்ஞாதே ஸத்யவிரோதா⁴யாத்⁴யாஸவர்ணநஸ்யோபபத்தேரித்யர்த²: ।
அத்ர அர்த²விஶேஷஸ்ய ப்ரயோஜநவிஶேஷஸ்யோபபத்தேரித்யர்தா²ந்தரப்ரதீதிம் வ்யாவர்த்ய விவக்ஷிதமர்த²ம் த³ர்ஶயதி -
அர்த²விஶேஷே ஹி ஸமந்வய இதி ।
அஸ்ய அயமர்த²: । ப்ரத²மஸூத்ரேண ப்³ரஹ்மஜ்ஞாநாய விசார: கர்தவ்ய இத்யர்த²விஶேஷே ப்³ரஹ்மணி விசார்யத்வேந ப்ரதிஜ்ஞாநே ப்³ரஹ்ம கிம் லக்ஷணகமித்யாகாங்க்ஷாயாம் ‘ஜந்மாத்³யஸ்ய யத’ப்³ர0ஸூ0 1.1.2 இதி ஸூத்ரேண ப்³ரஹ்மலக்ஷணே ப்ரதிபாதி³தே ஏவம்ரூபே ப்³ரஹ்மணி கிம் ப்ரமாணமித்யாகாங்க்ஷாயாம் ‘தத்து ஸமந்வயாத்’ப்³ர0ஸூ0 1.1.4. இத்யாதி³ஸூத்ரைர்வேதா³ந்தவாக்யேஷு ப்ரமாணத்வேநோபந்யஸ்தேஷு பஶ்சாத்³வேதா³ந்தாநாம் ப்ரத்யக்ஷாதி³விரோதா⁴ஶங்காயாம் தந்நிராஸாய ஸூத்ரகாரேண விரோத⁴லக்ஷணே அத்⁴யாஸஸூத்ரம் ப்ரணேதவ்யமிதி ।
பா⁴ஷ்யகாரவத் அர்த²விஶேஷப்ரதிஜ்ஞாம் தத்ர ப்ரமாணோபந்யாஸம் ச விநா விரோத⁴ஶங்காநிராஸார்த²ம் ஸூத்ரகாரேணாப்யத்⁴யாஸஸாத⁴நமஸ்த்வித்யாஶங்க்ய பா⁴ஷ்யகாரஸ்ய ஸூத்ரகாரோ(அ)ர்த²விஶேஷம் ப்ரதிஜ்ஞாய தத்ர ப்ரமாணமவாதீ³த் । ததஸ்தத்ரவிரோத⁴ஶங்காபரிஹாராய பா⁴ஷ்யகாரஸ்ய அத்⁴யாஸஸாத⁴நம் ஸம்ப⁴வதி । தத்³வத் ஸூத்ரகாரஸ்யாந்யேந கேநசித³ர்த²விஶேஷே ப்ரமாணவிஶேஷோபந்யாஸாபா⁴வாத் அர்த²விஶேஷம் ஸ்வயமேவ ப்ரதிஜ்ஞாய தஸ்மிந் ப்ரமாணமுபந்யஸ்ய பஶ்சாத் ப்ரமாணாந்தரவிரோத⁴: பரிஹர்தவ்ய இத்யாஹ -
ப்ரத³ர்ஶித இதி ।
ப்ரத²மஸூத்ரவ்யாக்²யாநகாலே பா⁴ஷ்யகாரஸ்யாத்⁴யாஸோபபாத³நம் நிர்மூலம் ஸ்யாத் । ப்ரத²மஸூத்ரேணாத்⁴யாஸஸ்யாநுபாத்தத்வாத் உத்தரவ்யாக்²யாநமித³மிதி சாயுக்தம் । தஸ்ய பஶ்சாத்³பா⁴வித்வமித்யாஶங்க்யாஹ -
பா⁴ஷ்யகாரஸ்து தத்ஸித்³த⁴மிதி ।
உத்தரஸூத்ரஸித்³த⁴மித்யர்த²: ।
ஸூத்ரஸித்³த⁴த்வாத் தத்³வர்ணநம் ஸமூலம் ப⁴வது, அத்ர வர்ணநமமூலமித்யாஶங்க்ய ப்ரத²மஸூத்ரேணாபி ஸூசிதமித்யாஹ -
ஆதி³ஸூத்ரேண ஸூசிதமிதி ।
ஆதி³ஸூத்ரஸ்யார்த²த்வேநாத்⁴யாஸோ ந த்³ருஶ்யத இத்யாஶங்க்யாஹ -
ஸாமர்த்²ய இதி ।
ஸாமர்த்²யேநாபி ஸூசிதே விஷயப்ரயோஜநே நாத்⁴யாஸ இத்யாஶங்க்யாஹ –
ப³லேநேதி ।
ஸூத்ரகாரேணாத்⁴யாஸஸ்ய ஸூத்ரிதத்வவத் தத்³வ்யாக்²யாத்ரா பா⁴ஷ்யகாரேணாபி ஸூத்ரிதத்வமேவ ப⁴விஷ்யதி கிமநேந வர்ணநேந இத்யாஶங்க்ய, பா⁴ஷ்யகாரத்வாச்ச்²ரோத்ருப்ரவ்ருத்த்யர்த²ம் வர்ணநீயமேவேத்யாஹ -
பா⁴ஷ்யகாரஸ்து வர்ணயதீதிவர்ணதி இதி ।