బన్ధస్యాధ్యాసాత్మకత్వం విషయప్రయోజనసిద్ధిహేతురితి సూత్రకారోఽప్యఙ్గీకృత్య తమధ్యాసం స్వయమేవ వర్ణయిష్యతి చేదిత్యాహ –

యద్యేవమితి ।

ఎతదేవేతి ।

అధ్యాసవిషయతద్గుణసారత్వాదిత్యాదిసూత్రమిత్యర్థః ।

అర్థవిశేషోపపత్తేరితి ।

అర్థవిశేషే తస్మిన్ ప్రమాణే చ ప్రతిజ్ఞాతే సత్యవిరోధాయాధ్యాసవర్ణనస్యోపపత్తేరిత్యర్థః ।

అత్ర అర్థవిశేషస్య ప్రయోజనవిశేషస్యోపపత్తేరిత్యర్థాన్తరప్రతీతిం వ్యావర్త్య వివక్షితమర్థం దర్శయతి -

అర్థవిశేషే హి సమన్వయ ఇతి ।

అస్య అయమర్థః । ప్రథమసూత్రేణ బ్రహ్మజ్ఞానాయ విచారః కర్తవ్య ఇత్యర్థవిశేషే బ్రహ్మణి విచార్యత్వేన ప్రతిజ్ఞానే బ్రహ్మ కిం లక్షణకమిత్యాకాఙ్క్షాయాం ‘జన్మాద్యస్య యత’బ్ర౦సూ౦ ౧.౧.౨ ఇతి సూత్రేణ బ్రహ్మలక్షణే ప్రతిపాదితే ఎవంరూపే బ్రహ్మణి కిం ప్రమాణమిత్యాకాఙ్క్షాయాం ‘తత్తు సమన్వయాత్’బ్ర౦సూ౦ ౧.౧.౪. ఇత్యాదిసూత్రైర్వేదాన్తవాక్యేషు ప్రమాణత్వేనోపన్యస్తేషు పశ్చాద్వేదాన్తానాం ప్రత్యక్షాదివిరోధాశఙ్కాయాం తన్నిరాసాయ సూత్రకారేణ విరోధలక్షణే అధ్యాససూత్రం ప్రణేతవ్యమితి ।

భాష్యకారవత్ అర్థవిశేషప్రతిజ్ఞాం తత్ర ప్రమాణోపన్యాసం చ వినా విరోధశఙ్కానిరాసార్థం సూత్రకారేణాప్యధ్యాససాధనమస్త్విత్యాశఙ్క్య భాష్యకారస్య సూత్రకారోఽర్థవిశేషం ప్రతిజ్ఞాయ తత్ర ప్రమాణమవాదీత్ । తతస్తత్రవిరోధశఙ్కాపరిహారాయ భాష్యకారస్య అధ్యాససాధనం సమ్భవతి । తద్వత్ సూత్రకారస్యాన్యేన కేనచిదర్థవిశేషే ప్రమాణవిశేషోపన్యాసాభావాత్ అర్థవిశేషం స్వయమేవ ప్రతిజ్ఞాయ తస్మిన్ ప్రమాణముపన్యస్య పశ్చాత్ ప్రమాణాన్తరవిరోధః పరిహర్తవ్య ఇత్యాహ -

ప్రదర్శిత ఇతి ।

ప్రథమసూత్రవ్యాఖ్యానకాలే భాష్యకారస్యాధ్యాసోపపాదనం నిర్మూలం స్యాత్ । ప్రథమసూత్రేణాధ్యాసస్యానుపాత్తత్వాత్ ఉత్తరవ్యాఖ్యానమిదమితి చాయుక్తమ్ । తస్య పశ్చాద్భావిత్వమిత్యాశఙ్క్యాహ -

భాష్యకారస్తు తత్సిద్ధమితి ।

ఉత్తరసూత్రసిద్ధమిత్యర్థః ।

సూత్రసిద్ధత్వాత్ తద్వర్ణనం సమూలం భవతు, అత్ర వర్ణనమమూలమిత్యాశఙ్క్య ప్రథమసూత్రేణాపి సూచితమిత్యాహ -

ఆదిసూత్రేణ సూచితమితి ।

ఆదిసూత్రస్యార్థత్వేనాధ్యాసో న దృశ్యత ఇత్యాశఙ్క్యాహ -

సామర్థ్య ఇతి ।

సామర్థ్యేనాపి సూచితే విషయప్రయోజనే నాధ్యాస ఇత్యాశఙ్క్యాహ –

బలేనేతి ।

సూత్రకారేణాధ్యాసస్య సూత్రితత్వవత్ తద్వ్యాఖ్యాత్రా భాష్యకారేణాపి సూత్రితత్వమేవ భవిష్యతి కిమనేన వర్ణనేన ఇత్యాశఙ్క్య, భాష్యకారత్వాచ్ఛ్రోతృప్రవృత్త్యర్థం వర్ణనీయమేవేత్యాహ -

భాష్యకారస్తు వర్ణయతీతివర్ణతి ఇతి ।