ಅಧ್ಯಾಸಸ್ಯ ಕಾರಣಾತ್ಮನಾ ನೈಸರ್ಗಿಕತ್ವಮ್ , ಕಾರ್ಯವ್ಯಕ್ತಿರೂಪೇಣಕಾರ್ಯವ್ಯಕ್ತಿರೂಪೇ ಇತಿ ನೈಮಿತ್ತಿಕತ್ವಮುಕ್ತಮ್ । ಅಜ್ಞಾನಅಜ್ಞಾನಂ ನೈಮಿತ್ತಿಕೇತಿನಿಮಿತ್ತಕಕಾರ್ಯವ್ಯಕ್ತಿರೂಪೇಣೈವ ನೈಸರ್ಗಿಕತ್ವಮುಕ್ತಂ ಮತ್ವಾ ಚೋದಯತಿ -

ಕಥಂ ಪುನರಿತಿ ।

ಅಧ್ಯಾಸಸ್ಯ ಕಾರಣಾತ್ಮನಾ ನೈಸರ್ಗಿಕತ್ವಮುಕ್ತಂ ಕಾರಣತ್ವಯೋಗ್ಯಭಾವರೂಪಾಜ್ಞಾನಸಿದ್ಧೌ ಸಿದ್ಧ್ಯತೀತಿ ಮತ್ವಾ ಆತ್ಮನಿ ಭಾವರೂಪಮಜ್ಞಾನಂ ಸಾಧಯತಿ -

ಅವಶ್ಯಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಅತ್ರ ಶಕ್ತಿಶಬ್ದೇನ ಭಾವತ್ವಂ ವಿವಕ್ಷತಿ ।

ಅವಿದ್ಯಾಶಕ್ತಿರಿತ್ಯಭ್ಯುಪಗಂತವ್ಯಾ,

ಭಾವರೂಪೇತ್ಯಭ್ಯುಪಗಂತವ್ಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಭಾವರೂಪತ್ವೇ ಅನುಮಾನಮಸ್ತೀತಿ ಮತ್ವಾಹ -

ಅವಶ್ಯಮಿತಿ ।

ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮಸ್ತೀತ್ಯಾಹ -

ಏಷೇತಿ ।

ಬಾಹ್ಯಾಧ್ಯಾತ್ಮಿಕೇಷು ವಸ್ತುಷ್ವಿತಿ ।

ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕಾಂತಃಕರಣದೇಹಾದ್ಯಾಶ್ರಯತ್ವೇನ ಬಾಹ್ಯಘಟಾದಿವಿಷಯತ್ವೇನ ಚ ಪ್ರತೀಯಮಾನೇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ನಿರೂಪ್ಯಮಾಣೇ ದೇಹಘಟಾದ್ಯವಚ್ಛಿನ್ನಸತ್ವಮಾಶ್ರಯವಿಷಯಾವಿತ್ಯಾಹ -

ತತ್ಸ್ವರೂಪೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ತತ್ಸ್ವರೂಪಾನುಬಂಧಿನೀತ್ಯುಕ್ತೇ ಅಜ್ಞಾನಕಾರ್ಯಘಟದೇಹಾದೀನಾಮಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವರೂಪಮ್ । ಅತೋಽಜ್ಞಾನಾನುಬಂಧ್ಯಜ್ಞಾನಮಿತ್ಯುಕ್ತಂ ಸ್ಯಾತ್ , ತದಪಾಕರೋತಿ -

ಸತ್ತೇತಿ ।

ಜಡವಿಶಿಷ್ಟಸತ್ತಾಂ ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ -

ಮಾತ್ರೇತಿ ।

ಪ್ರಮಾಣಜ್ಞಾನಂ ಕಸ್ಯಚಿದ್ಭಾವಸ್ಯ ನಿವರ್ತಕಮ್ , ಅಪ್ರಕಾಶಿತಾರ್ಥಪ್ರಕಾಶಕತ್ವಾತ್ , ಭಾವರೂಪತಮೋನಿವರ್ತಕಪ್ರದೀಪವದಿತ್ಯನುಮಾನಮತ್ರಾಭಿಪ್ರೇತಮ್ । ಅಹಮಜ್ಞೋ ಮಾಮನ್ಯಂ ಚ ನ ಜಾನಾಮೀತಿ ಅಪರೋಕ್ಷಾನುಭವೋಽತ್ರ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮಭಿಪ್ರೇತಂ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಮ್ ।

ಭಾವತ್ವೇ ಅರ್ಥಾಪತ್ತಿಮಾಹ -

ಅನ್ಯಥೇತಿ ।

ಮಿಥ್ಯಾರ್ಥಾದವಭಾಸಾನುಪಪತ್ತೇರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಘಟಾದಿಷು ನಾಜ್ಞಾನಮಾವರಣಮ್, ಪ್ರಕಾಶಪ್ರಾಪ್ತ್ಯಭಾವಾತ್ । ತತ್ರ ಕಥಂ ಬಾಹ್ಯವಸ್ತುಷ್ವಿತಿ ತದ್ವಿಷಯತ್ವಂ ಭಣ್ಯತ ಇತಿ । ಶಂಕಾಯಾಮಾವರಣಾಭಾವಮಂಗೀಕರೋತಿ -

ಸಾ ಚೇತಿ ।

ಚೈತನ್ಯಪ್ರಕಾಶೇನ ಜಡಾನಾಂ ನಿತ್ಯವದನ್ವಯಾದೇವ ಪ್ರಕಾಶಪ್ರಾಪ್ತೌ ಸತ್ಯಾಮಾವರಣಾಭಾವೇ ಕಥಮನವಭಾಸ ಇತಿ ತತ್ರಾಹ -

ಪ್ರಮಾಣವೈಕಲ್ಯಾದಿತಿ ।

ಜಡಪ್ರಮಾಣಸ್ಯ ಚೈತನ್ಯಸ್ಯ ಆವರಣಾಜ್ಜಡಾನಾಮನವಭಾಸಸಿದ್ಧೇರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಅಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಜಡಾಖ್ಯವಿಷಯಾಚ್ಛಾದಕತ್ವೇ ಪ್ರಮಾಣಾಚ್ಛಾದಕತ್ವಮೇವಾಭ್ಯುಪೇಯಮ್ ಅನವಭಾಸನಿರ್ವಾಹಾಯೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಬಹೂನಾಂ ವಿಷಯಾಣಾಂ ಬಹ್ವಜ್ಞಾನೈಃ ಬಹ್ವಾವರಣಕಲ್ಪನಾದ್ವರಮೇಕಚೈತನ್ಯಲಕ್ಷಣಪ್ರಮಾಣಸ್ಯೈಕಾಜ್ಞಾನೇನೈಕಾವರಣಕಲ್ಪನಮಿತ್ಯಾಹ -

ಪ್ರಮಾಣವೈಕಲ್ಯಾದೇವೇತ್ಯೇವಕಾರೇಣ ।

ಕಿಂಚ ಶುಕ್ತ್ಯಜ್ಞಾನೇ ಸಂಸ್ಥಿತೇಽಪಿ ಶುಕ್ತಿತ್ವಾವಭಾಸಾದ್ ಬಾಹ್ಯವಸ್ತುಷ್ವನಾವರಕಮಿತ್ಯಾಹ -

ರಜತಪ್ರತಿಭಾಸಾದಿತಿ ।

ಇದಾನೀಂ ರಜತಪ್ರತಿಭಾಸಾತ್ ತತ್ಕಾರಣತ್ವೇನ ಪ್ರಾಕ್ತಸ್ಯಾಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಸತ್ಯಾಮೇವ ತಸ್ಯ ಭಾವವದೂರ್ಧ್ವಂ ಚ ರಜತಪ್ರತಿಭಾಸಾತ್ ತತ್ಕಾರಣತ್ವೇನ ಸ್ಯಾತ್ , ಸತ್ಯಾಮಪ್ಯವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಶುಕ್ತಿಸ್ವರೂಪದರ್ಶನಾದಿತಿ ಯೋಜನಾ ।

ಕಂ ಚ ತರ್ಹ್ಯತಿಶಯಮಜ್ಞಾನಜನ್ಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಬಾಹ್ಯವಸ್ತುಷ್ವಿತಿ ಅನಾತ್ಮವಿಷಯಮಜ್ಞಾನಂ ದರ್ಶಿತಮಿತಿ ತತ್ರಾಹ -

ಅತಸ್ತತ್ರೇತಿ ।

ಶುಕ್ತ್ಯಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಘಟಾಚ್ಛಾದಕತ್ವಾಭಾವೇ ತಸ್ಮಿನ್ ರೂಪಾಂತರಾವಭಾಸಹೇತುರ್ನಭವತಿ ತದ್ವಚ್ಛುಕ್ತಾವಪಿ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಘಟಾವಚ್ಛಿನ್ನಚೈತನ್ಯಗತತ್ವಾಭಾವಾತ್ ತತ್ರ ವಿಪರ್ಯಯಹೇತುತ್ವಾಭಾವಃ, ಶುಕ್ತೌ ತು ಹೇತುರೇವೇತ್ಯೇವಕಾರೇಣಾಹ ।

ತರ್ಹಿ ವಿಪರ್ಯಯಹೇತುತ್ವೇ ಚೈತನ್ಯ ಇವ ಆಚ್ಛಾದಕತ್ವಮಪಿ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಶಂಕ್ಯ ಸತ್ಯಮ್, ಶುಕ್ತೀದಮಂಶಾವಚ್ಛಿನ್ನಚೈತನ್ಯೇನ ರೂಪ್ಯಾದಿವಿಪರ್ಯಯಸ್ಯ ಮುಖ್ಯಸಂಬಂಧಃ ಇದಮಂಶೇನ ಸಂಬಂಧಾಭಾಸ ಏವೇತ್ಯಾಹ -

ಕೇವಲಮಿತಿ ।

ಆತ್ಮನ್ಯಪ್ಯಜ್ಞಾನನಿಮಿತ್ತಮಾವರಣಂ ದುರ್ನಿರೂಪಮಿತಿ ತತ್ರಾಹ -

ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮನಿ ತ್ವಿತಿ ।

ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮನ್ಯನವಭಾಸೋಽವಿದ್ಯಾಶಕ್ತಿಪ್ರತಿಬಂಧಾದಿತ್ಯುಕ್ತೇ ಪ್ರಾಭಾಕರಾದ್ಯಭಿಮತಾತ್ಮನಿ ಸರ್ವಗತತ್ವಾದ್ಯನವಭಾಸೋಽವಿದ್ಯಾಶಕ್ತಿಪ್ರತಿಬಂಧಾಭಾವೇಽಪಿ ದೃಶ್ಯತ ಇತ್ಯಾಶಂಕಾಂ ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ -

ಚಿತಿಸ್ವಭಾವತ್ವಾದಿತಿ ।

ಸಾಂಖ್ಯಾಭಿಮತಾತ್ಮನಿ ಭಾವರೂಪಾವಿದ್ಯಾಪ್ರತಿಬಂಧಾಭಾವೇಽಪಿ ಅನವಭಾಸೋಽಸ್ತೀತಿ ತದ್ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ -

ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಇತಿ ।

ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮನ್ಯನವಭಾಸೋ ನಾಸ್ತೀತಿ, ನೇತ್ಯಾಹ -

ಬ್ರಹ್ಮಸ್ವರೂಪೇತಿ ।

ಆತ್ಮನೋಽನ್ಯಸ್ಮಿನ್ನಧ್ಯಸ್ತತ್ವಾದಧಿಷ್ಠಾನಸ್ಯಾವೃತತ್ವೇನ, ಬ್ರಹ್ಮರೂಪಾನವಭಾಸಃ, ನ ಸ್ವಗತೇನಾವರಣೇನೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಆತ್ಮನೋಽಧಿಷ್ಠಾನಾಂತರಾಭಾವಾತ್ ತದಾವರಣೇನ ಆತ್ಮನೋ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪಾನವಭಾಸಾಸಂಭವ ಇತ್ಯಾಹ -

ಅನನ್ಯನಿಮಿತ್ತತ್ವಾದಿತಿ ।

ತದ್ಗತೇನಾನವಭಾಸ ಇತ್ಯುಕ್ತೇ ಅಹಂಕಾರಾದಿವಿಪರ್ಯಾಸೇನ ಅನವಭಾಸ ಇತಿ ಸ್ಯಾತ್ , ತದ್ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ -

ನಿಸರ್ಗಸಿದ್ಧೇತಿ ।

ಪರಿಣಾಮಬ್ರಹ್ಮವಾದ್ಯಭಿಮತಸತ್ಯಾನಾದಿಶಕ್ತಿಂ ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ -

ಅವಿದ್ಯೇತಿ ।

ವಿದ್ಯಾಭಾವಂ ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ -

ಶಕ್ತೀತಿ ।

ಭ್ರಾಂತಿಸಂಸ್ಕಾರಪ್ರತಿಬಂಧಾತ್ ಅನವಭಾಸಂ ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ ಏವಕಾರೇಣ ।

ಆವರಣವಿಪರ್ಯಾಸಕಾರಣತ್ವಾನುಪಪತ್ತ್ಯಾ ಅಜ್ಞಾನಂ ಭಾವರೂಪತ್ವೇನ ಕಲ್ಪ್ಯಮಿತಿ ಮತ್ವಾಹ -

ಅತಃ ಸೇತಿ ।

ನ ಕೇವಲಮಾವರಣವಿಪರ್ಯಾಸಹೇತುತ್ವಾಯ ಭಾವರೂಪಾಜ್ಞಾನಕಲ್ಪನಾ, ಕಿಂತು ಅಗ್ರಹಣ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನತತ್ಸಂಸ್ಕಾರಕರ್ಮಣಾಂ ಸುಷುಪ್ತಿಪ್ರಲಯಾದೌ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪಾನವಭಾಸಹೇತುತ್ವಾಯೋಗಾತ್ ಸುಷುಪ್ತಾದಾಸುಷುಪ್ತಾದ್ಯನವಭಾಸೇತಿವನವಭಾಸಹೇತುತ್ವಾಯ ವಿಪರ್ಯಾಸಸಂಸ್ಕಾರಾಶ್ರಯತ್ವಾಯ ಚ ಭಾವರೂಪಾಜ್ಞಾನಂ ಕಲ್ಪ್ಯಮಿತ್ಯಾಹ -

ಸುಷುಪ್ತಾದೌ ಚೇತಿ ।

ಅಹಂಕಾರಾದೇರ್ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನವಿಷಯಸ್ಯ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಚ ಸುಷುಪ್ತೌ ಸ್ಥಿತ್ಯಭಾವಾತ್ ತತ್ಸಂಸ್ಕಾರಸ್ಯ ಚ ಭ್ರಾಂತರೂಪ್ಯಸಂಸ್ಕಾರವತ್ ಭ್ರಮಾಧಿಷ್ಠಾನತತ್ತ್ವಾಭ್ರಮಾಧಿಷ್ಠಾನತ್ವೇತಿನವಭಾಸಹೇತುತ್ವಾಯೋಗಾತ್ ಗ್ರಹಣಸ್ಯ ಆತ್ಮನಃ ಸ್ವರೂಪಚೈತನ್ಯತ್ವಾದೇವ ನಿತ್ಯತ್ವಾತ್ ಅಗ್ರಹಣಾಭಾವಾತ್ ಕಾದಾಚಿತ್ಕಗ್ರಹಣಾಭಾವಸ್ಯ ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶಸಂವೇದನೇಽನವಭಾಸಹೇತುತ್ವಾಭಾವಾತ್ ಕರ್ಮಣಾಮಪಿ ಸಂಸ್ಕಾರರೂಪತ್ವಾತ್ ಇತರಸಂಸ್ಕಾರವತ್ ಅನವಭಾಸಹೇತುತ್ವಾಯೋಗಾತ್ ಭಾವರೂಪಾಜ್ಞಾನೇನೈವ ಸುಷುಪ್ತಾದಾವನವಭಾಸ ಇತಿ ಭಾವಃ ।

ವಿಕ್ಷೇಪಸಂಸ್ಕಾರಾತ್ಮನಾ ಆತ್ಮನಿ ಸುಷುಪ್ತಾದೌ ಅಜ್ಞಾನಸ್ಯಾವಸ್ಥಾನೇ ಕಿಂ ಪ್ರಮಾಣಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಪುನರ್ಭ್ರಮರೂಪೇಣೋತ್ಪತ್ತ್ಯಾ ಕಲ್ಪತ ಇತ್ಯಾಹ -

ಪುನರುದ್ಭವತೀತಿ ।

ಅತೋ ನೈಸರ್ಗಿಕೋಽಪೀತ್ಯನೇನ ಕಾರಣರೂಪೇಣೇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ನೈಮಿತ್ತಿಕಕಾರ್ಯರೂಪಮಾಹ -

ಅಹಂಕಾರಮಮಕಾರೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ನ ಪುನರಾಗಂತುಕತ್ವೇನೇತಿ ।

ಆಗಂತುಕಕಾರ್ಯರೂಪೇಣ ನೈಸರ್ಗಿಕತ್ವಂ ನೋಚ್ಯತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।