ವ್ಯಪದೇಶಮಾತ್ರಮಿತಿ ।

ಅಧ್ಯಾಸಸ್ಯ ಸ್ವಗತವಿಶೇಷಅತ್ರ ರಿಕ್ತಂ ದೃಶ್ಯತೇಭೇದಾತ್ ಭೇದಂ ವಿಶಿಷ್ಟೇಷು ಕ್ರಮವರ್ತಿಪ್ರತಿಪತ್ತಿತಃ ಪೌರ್ವಾಪರ್ಯಂ ಚಾಪೇಕ್ಷ್ಯ ಚೈತನ್ಯಂ ಪುರುಷಸ್ಯ ಇತಿ ಷಷ್ಠೀವದುಪಚಾರಮಾತ್ರಾತ್ , ಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರತ್ಯಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಪೂರ್ವಂ ಸ್ವರೂಪತೋಽಪ್ಯಧ್ಯಸ್ತಸ್ವರೂಪತ್ವಾದಿತ್ಯುಕ್ತಂ ಸ್ವಗ್ರಂಥೇ । ತತ್ರಾಧ್ಯಸ್ತಸ್ವರೂಪತ್ವಂ ಕುತೋಽವಗಮ್ಯತ ಇತ್ಯಾಕಾಂಕ್ಷಾಯಾಂ ತನ್ನಿವೃತ್ತಯೇ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನೋಪಾದಾನತ್ವೇನ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಂ ಭಾಷ್ಯಕಾರೈರುಕ್ತಮಿತಿ ಪರಿಜಿಹೀರ್ಷುರುಪಾದತ್ತೇ -

ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನನಿಮಿತ್ತ ಇತಿ ।

ಮಿಥ್ಯಾರೂಪಜ್ಞಾನನಿಮಿತ್ತ ಇತ್ಯುಕ್ತೇ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನಾತ್ ಸಂಸ್ಕಾರಃ, ತತೋ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನಮಿತಿ ನೈಸರ್ಗಿಕಪದೇನೋಕ್ತತ್ವಾತ್ ತೇನ ಪೌನರುಕ್ತ್ಯಮಾಶಂಕ್ಯ ಮಿಥ್ಯಾರೂಪಜ್ಞಾನನಿಮಿತ್ತ ಇತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ ನ ಭವತಿ । ಕಿಂತು ಮಿಥ್ಯಾರೂಪಾಜ್ಞಾನನಿಮಿತ್ತ ಇತೀಮಮರ್ಥಂ ಸಮಾಸೋಕ್ತ್ಯಾ ವ್ಯಕ್ತೀಕರೋತಿ -

ಮಿಥ್ಯಾ ಚೇತಿ ।

ಮಿಥ್ಯಾಶಬ್ದಸ್ಯ ಅಪಹ್ನವವಾಚಿತ್ವೇನ ಪೂರ್ವತ್ರ ನಿರ್ಣೀತತ್ವಾತ್ ಅಸದ್ರೂಪಾಜ್ಞಾನಂ ಕಾರಣಮಿತ್ಯಾಪತತೀತಿ, ನೇತ್ಯಾಹ -

ಮಿಥ್ಯೇತೀತಿ ।

ಅಜ್ಞಾನಂ ನಾಮ ಜ್ಞಾನಾಭಾವಃ, ತತ್ರ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನಮಿತ್ಯುಕ್ತೇ ಜ್ಞಾನಾಭಾವೋ ಭಾವವಿಲಕ್ಷಣೋಽನಿರ್ವಚನೀಯ ಇತ್ಯುಕ್ತಂ ಸ್ಯಾತ್ , ತದಪಾಕರೋತಿ -

ಅಜ್ಞಾನಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ತತ್ರಾಜ್ಞಾನಮಿತಿ ಜಡಮುಚ್ಯತ ಇತ್ಯುಕ್ತೇ ಸಾಂಖ್ಯಾಭಿಮತಸ್ವತಂತ್ರಜಡಸ್ಯಾಜ್ಞಾನತ್ವಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ವ್ಯುದಸ್ಯತಿ -

ಶಕ್ತಿರಿತಿ ।

ಪರಿಣಾಮಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಾ ಅಂಗೀಕೃತಸತ್ಯಶಕ್ತಿಂ ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ -

ಅವಿದ್ಯೇತಿ ।

ಅವಿದ್ಯೇತ್ಯುಕ್ತೇ ಶೂನ್ಯವಾದ್ಯಭಿಮತಾರ್ಥಾತ್ಪಂಚಮಾಕಾರಾವಿದ್ಯಾಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾಂ ವ್ಯುದಸ್ಯತಿ -

ಶಕ್ತಿರಿತಿ ।

ಪೂರ್ಣಭಾವರೂಪೇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ತರ್ಹಿ ಏವಂಭೂತಸ್ಯಾಜ್ಞಾನಶಬ್ದವಾಚ್ಯತ್ವಂ ಕುತ ಇತಿ, ಜ್ಞಾನವಿರೋಧಿತ್ವಾದಿತ್ಯಾಹ -

ಜ್ಞಾನಪರ್ಯುದಾಸೇನೇತಿ ।

ಸದಸದನಿರ್ವಚನೀಯೇಷ್ವೇಕೈಕಸ್ಮಿನ್ನರ್ಥಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ ತೇಭ್ಯೋ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತಮರ್ಥಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ ವರ್ತತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಪಂಚಮಾಕಾರಾವಿದ್ಯಾ ಶೂನ್ಯವಾದ್ಯಭಿಮತಾ ಕಾಚಿದ್ವಿದ್ಯತ ಇತಿ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಮ್ ।