நநு ந ஶுக்திகா ப்ரதிபா⁴ஸதே, ரஜதமேவ ப்ரதிபா⁴ஸதே, தேந ஶுக்திகேதி, ரஜதவதி³தி சோப⁴யம் நோபபத்³யதே, உச்யதே — ஶுக்திகாக்³ரஹணமுபரிதநஸம்யக்³ஜ்ஞாநஸித்³த⁴ம் பரமார்த²த: ஶுக்திகாத்வமபேக்ஷ்ய, வதிக்³ரஹணம் து ஸம்ப்ரயுக்தஸ்யாரஜதஸ்வரூபஸ்ய மித்²யாரஜதஸம்பே⁴த³ இவாவபா⁴ஸநமங்கீ³க்ருத்ய । மித்²யாத்வமபி ரஜதஸ்ய ஆக³ந்துகதோ³ஷநிமித்தத்வாத³நந்தரபா³த⁴த³ர்ஶநாச்ச கத்²யதே, ந புந: பரமார்தா²பி⁴மதாத் ரஜதாத³ந்யத்வமாஶ்ரித்ய । தத்ர அஸம்ப்ரயுக்தத்வாத்³ரஜதஸ்ய நேத³ந்தாவபா⁴ஸஸ்தத்³க³த:, கிந்து ஸம்ப்ரயுக்தக³த ஏவ । அபரோக்ஷாவபா⁴ஸஸ்து ஸம்ஸ்காரஜந்மநோ(அ)பி ரஜதோல்லேக²ஸ்ய தோ³ஷப³லாதி³ந்த்³ரியஜஜ்ஞாநாந்தர்பா⁴வாச்சேதித்³ரஷ்டவ்யம் । தத்ர ஶுக்திகோதா³ஹரணேந ஸம்ப்ரயுக்தஸ்யாநாத்மா ரஜதமிதி த³ர்ஶிதம் । நிரஞ்ஜநஸ்ய சைதந்யஸ்ய அஸ்மத³ர்தே² அநித³மம்ஶஸ்ய அநாத்மா தத³வபா⁴ஸ்யத்வேந யுஷ்மத³ர்த²லக்ஷணாபந்ந: அஹங்கார: அத்⁴யஸ்த: இதி ப்ரத³ர்ஶநார்த²ம் த்³விசந்த்³ரோதா³ஹரணேந ஜீவேஶ்வரயோ: ஜீவாநாம் சாநாத்மரூபோ பே⁴தா³வபா⁴ஸ: இதி த³ர்ஶிதம் । நநு ப³ஹிரர்தே² காரணதோ³ஷோ(அ)ர்த²க³த: ஸாத்³ருஶ்யாதி³: இந்த்³ரியக³தஶ்ச திமிராதி³ருபலப்⁴யதே, தந்நிமித்தஶ்சார்த²ஸ்ய ஸாம்ஶத்வாத³ம்ஶாந்தராவக்³ரஹே(அ)பி அம்ஶாந்தரப்ரதிப³ந்தோ⁴ யுஜ்யேத, ந த்விஹ காரணாந்தராயத்தா ஸித்³தி⁴:, யேந தத்³தோ³ஷாத³நவபா⁴ஸோ(அ)பி ஸ்யாத் , நிரம்ஶஸ்ய சைதந்யஸ்ய ஸ்வயஞ்ஜ்யோதிஷஸ்தத³யோகா³த் । நநு ப்³ரஹ்மஸ்வரூபமநவபா⁴ஸமாநமஸ்த்யேவ, ந தத³நவபா⁴ஸநாஜ்ஜீவே(அ)நவபா⁴ஸவிபர்யாஸௌ ப⁴வத: । ந ஹி ஶுக்தேரக்³ரஹணாத் ஸ்தா²ணாவக்³ரஹணம் விபர்யாஸோ வா । நநு ந ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யோ ஜீவ:, ‘அநேந ஜீவேநாத்மநா’ (சா². உ. 6-3-2) இதி ஶ்ருதே:, அத: தத³க்³ரஹணமாத்மந ஏவ தத் , ஏவம் தர்ஹி ஸுதராமவித்³யாயாஸ்தத்ராஸம்ப⁴வ: ; தஸ்ய வித்³யாத்மகத்வாத் , ‘தஸ்ய பா⁴ஸா ஸர்வமித³ம் விபா⁴தி’ (க. உ. 2-2-15) இதி தச்சைதந்யேநைவ ஸர்வஸ்ய பா⁴ஸமாநத்வாத் , உச்யதே — வித்³யத ஏவ அத்ராப்யக்³ரஹணாவித்³யாத்மகோ தோ³ஷ: ப்ரகாஶஸ்யாச்சா²த³க: । கத²ம் க³ம்யதே ? ஶ்ருதே: தத³ர்தா²பத்தேஶ்ச । ஶ்ருதிஸ்தாவத் — ‘அந்ருதேந ஹி ப்ரத்யூடா⁴:’ ‘அநீஶயா ஶோசதி முஹ்யமாந:’ இத்யேவமாத்³யா । தத³ர்தா²பத்திரபி வித்³யைவ ஸர்வத்ர ஶ்ருதிஷு ப்³ரஹ்மவிஷயா மோக்ஷாய நிவேத்³யதே, தேநார்தா²தி³த³மவக³ம்யதே ஜீவஸ்ய ப்³ரஹ்மஸ்வரூபதாநவக³மோ(அ)வித்³யாத்மகோ ப³ந்தோ⁴ நிஸர்க³த ஏவாஸ்தீதி ॥
ய: ஶுக்தௌ ரஜதம் ப்⁴ரமதி தஸ்ய ரஜதமேவேத்யவபா⁴ஸநாத் ரஜதவதி³த்யநவபா⁴ஸாச்சு²க்திகாநவபா⁴ஸநாச்ச ப்⁴ராந்த்ய: இதிப்⁴ராந்த்யா: - ஶுக்திகா ரஜதவத³த்ர பா⁴ஸத இதி நாநுப⁴வந்தி, தத்ர கத²ம் லோகாநுப⁴வ இதி சோத³யதி -
நநு ந ஶுக்தி: ப்ரதிபா⁴ஸதே இதி ।
ப்⁴ராந்தஸ்யேதி பா⁴வ: ।
யத்³யபி ப்⁴ராந்திஸமயே நாநுப⁴வதி ஶுக்திகாஜ்ஞாநோத³யே தத்ஸித்³தி⁴: । ஶுக்திகாமுபாதா³ய ஶுக்திகாரஜதமவபா⁴ஸத இதி லக்ஷணமநுப⁴வதி । ஶுக்திஜ்ஞாநஸாமர்த்²யேந நேத³ம் ரஜதமிதி ஜ்ஞாநவிஷயதயா வா ஸித்³த⁴மித்²யாரஜதேந ஸத்யஶுக்திஸம்பே⁴தா³வபா⁴ஸாக்²யலக்ஷ்யரஜதவதி³த்யநுப⁴வதி । ஏவம் லக்ஷ்யலக்ஷணஸங்க³திமநுபூ⁴தாம் ஶுக்திகா ரஜதவத³வபா⁴ஸத இதி வாக்யேந ப்ரத³ர்ஶயதி லோக இத்யாஹ -
உச்யதே, ஶுக்திகாக்³ரஹணமிதி ।
இவஶப்³த³ஶ்சாபா⁴ஸதாமபி⁴தா⁴ய ஸம்பே⁴த³ஶப்³தே³நாவபா⁴ஸஶப்³தே³ந ச ஸம்ப³த்⁴யதே ।
மித்²யாரஜதமிதி விஶேஷணாத் அந்யத்ர ஸத்³ரூபரஜதம் வக்தவ்யமித்யாஶங்க்ய மித்²யாத்வம் ப்ரதி ஜநகஸ்யாபா⁴வாத் மித்²யாத்வமுச்யதே ந ஸத்³ரூபரஜதாத்³வ்யாவ்ருத்த்யர்த²மித்யாஹ -
மித்²யாத்வமபி ரஜதஸ்யேதி ।
மித்²யாரஜதத⁴ர்மத்வாதி³த³ந்தாயா அபி மித்²யாத்வாந்நிரதி⁴ஷ்டா²நதாப்ரஸங்க³ இத்யாஶங்க்ய ஸம்ப்ரயுக்தஸ்ய ஸம்ப்ரயுக்தத⁴ர்மத்வமயுக்தமித்யாஹ –
தத்ராஸம்ப்ரயுக்தத்வாதி³தி ।
ஸம்ப்ரயுக்தக³த ஏவேதி ।
ஶுக்திக³த ஏவேத்யர்த²: ।
கத²ம் அஸம்ப்ரயுக்தரஜதஸ்யாபரோக்ஷதேத்யத ஆஹ –
அபரோக்ஷாவபா⁴ஸஸ்த்விதி ।
ரஜதல்லோக² இதிரஜதோல்லேக²ஸ்யேதி ।
இத்யுல்லேக²:, அவபா⁴ஸமாநரஜதஸ்யேத்யர்த²: ।
உல்லிக்²யத ஆபரோக்ஷ்யஸ்ய தோ³ஷஜந்யத்வே பா³த்⁴யத்வம் ப்ராப்தமித்யாஶங்க்யேந்த்³ரியஜந்யஜ்ஞாநேநேத³மம்ஶே(அ)பி⁴வ்யக்தாபரோக்ஷசைதந்யே அத்⁴யஸ்தத்வாத்³ரூப்யஸ்யாப்யபரோக்ஷத்வமிதி பக்ஷாந்தரமாஹ –
இந்த்³ரியஜஜ்ஞாநாந்தர்பா⁴வாச்சேதி ।
அத்ர ஜ்ஞாநஶப்³தே³ந ஜ்ஞப்தி: ஜ்ஞாநமிதீத³மம்ஶாவச்சி²ந்நஸ்பு²ரணமுச்யதே -
அநாத்மா ரஜதமிதி த³ர்ஶிதமிதி ।
அநாத்மபூ⁴தரஜதம் ஸம்ப்ரயுக்தஶுக்தாவத்⁴யஸ்தமிதி த³ர்ஶிதமித்யர்த²: ।
அஸ்மத³ர்தே² அநித³மம்ஶஸ்யேதி ।
அஹமிதி ப்ரதிபா⁴ஸமாநே அவேத்³யாம்ஶஸ்யேத்யர்த²: ।
அஹமிதி ப்ரதிபா⁴ஸமாநே ஜட³ரூபாத்மா ப⁴வேத் யோ(அ)ஸ்தீதி ப்ராபா⁴கராபி⁴மதமிதி தத்³வ்யாவ்ருத்த்யர்த²மாஹ –
சைதந்யஸ்யேதி ।
சித்³ரூபாத்மநோ(அ)பி ஶக்திமத்வம் பரிணாமப்³ரஹ்மவாத்³யபி⁴மதம் தத்³வ்யாவ்ருத்த்யர்த²மாஹ –
நிரஞ்ஜநஸ்யேதி ।
அஸங்க³ஸ்யேத்யர்த²: ।
ப்ரதிபா⁴ஸதோ யுஷ்மத³ர்த²த்வாபா⁴வே(அ)பி தத³வபா⁴ஸ்யத்வம் நாம யுஷ்மத³ர்த²லக்ஷணமஹங்காரஸ்யாஸ்தீத்யாஹ –
தத³வபா⁴ஸ்யத்வேநேதி ।
அத்⁴யஸ்த இதி ।
சைதந்யே அத்⁴யஸ்த இத்யர்த²: ।
பே⁴தா³வபா⁴ஸ இதி ।
ஜீவேஶ்வரயோர்ஜீவாநாம் ச பே⁴தோ³(அ)வபா⁴ஸமாந: தேஷாமஸ்வரூபபூ⁴த ஏவ ஜீவாதி³ஷு அத்⁴யஸ்த இதி த³ர்ஶிதமித்யர்த²: । வாதா³தி⁴காரஸித்³த்⁴யர்த²முக்தார்தே² ஸ்வஸ்ய ஜ்ஞாநாபலாபோ(அ)நாத³ராபா⁴வத்³யோதநாய ।
பா³ஹ்யாத்⁴யாஸே உக்தகாரணத்ரிதயஜந்யத்வம் பரத்ர பராவபா⁴ஸத்வம் ச ஸுஸ்தி²தமித்யாஹ -
நநு ப³ஹிரர்த² இத்யாதி³நா யுஜ்யத இத்யந்தேந ।
தத்ராபி காரணத்ரிதயஜந்யத்வமஸ்தீத்யாஹ -
உபலப்⁴யத இத்யந்தேந ।
காரணதோ³ஷ இதி ப்ரமாத்ருஸ்த²ராகா³தி³தோ³ஷ உச்யதே । இந்த்³ரியஶப்³தே³ந ஸம்ப்ரயோக³ உச்யதே । ஸம்ப்ரயோக³ஶப்³தே³ந ஸம்ஸ்காரோ(அ)பி லக்ஷ்யதே । பரத்ர பராவபா⁴ஸ இதி ஸ்வரூபலக்ஷணமப்யஸ்தீத்யாஹ –
தந்நிமித்தஶ்சேதி ।
உபலக்ஷணம் ஸ்வரூபலக்ஷணம் ச பா³ஹ்யாஹங்காராத்⁴யாஸே ஸம்ப⁴வதி । அதி⁴ஷ்டா²நாத்மக்³ராஹக காரணதத்³தோ³ஷாதீ³நாமபா⁴வாத் ஆத்மநோ நிரம்ஶத்வாத³க்³ருஹீதவிஶேஷத்வேநாதி⁴ஷ்டா²நத்வாயோகா³ச்சேத்யாஹ -
ந த்விஹ காரணாந்தராயத்தேத்யாதி³நா ।
இஹேதி அஹங்காராத்³யதி⁴ஷ்டா²நாத்மநி இத்யர்த²: ।
ஆகாஶவந்நிரம்ஶஸ்யாபி ந கார்த்ஸ்ந்யேநாவபா⁴ஸ இதி தத்ராஹ -
ஸ்வயஞ்ஜ்யோதிஷ இதி ।
ஸ்வயம்ப்ரகாஶத்வே(அ)பி ஸம்வேத³நவத³க்³ருஹீதாம்ஶ: ஸ்யாதி³தி நேத்யாஹ –
நிரம்ஶஸ்யேதி ।
அநவபா⁴ஸவிபர்யாஸௌ ந ப⁴வத இதி ।
அநவபா⁴ஸோ ந ப⁴வத்யத ஏவ விபர்யாஸோ(அ)பி ந ஸ்யாதி³த்யர்த²: ।
ப்³ரஹ்மண: ஸர்வஜ்ஞத்வாதி³ப்⁴ரமாதி⁴ஷ்டா²நத்வாஜ்ஜீவஸ்ய சாஹங்காராதி³ப்⁴ரமாதி⁴ஷ்டா²நத்வஸாம்யேந ஏகத்வாத் ப்³ரஹ்மாநவபா⁴ஸேப்³ரஹ்மாநவபா⁴ஸோஜீவாநவபா⁴ஸ இதி ஜீவாநவபா⁴ஸ இத்யாஶங்க்ய ஆஹ -
ந ஹி ஶுக்தேரிதி ।
ஏவம் தர்ஹி ஸுதராமிதி ।
ஆஶ்ரயவிஷயபே⁴தா³பா⁴வாத் ஜ்ஞாநப்ரகாஶவிரோதா⁴ச்சாஜ்ஞாநாபா⁴வாந்நாஜ்ஞாதத்வமித்யர்த²: ।
தா: ரி ஶ்ருதி ஜந்யபு³த்³தி⁴ இதிஶ்ருதிக³தபா⁴ஸேதி ஶப்³தே³ந ப்ரகாஶமாத்ரஸ்யாபி⁴தா⁴நமிதி ஶங்காநுத்யர்த²மிதிஶங்காபநுத்யர்த²ம் சைதந்யபரத்வேந வ்யாகரோதி -
தச்சைதந்யேநைவேதி ।
ப்⁴ரமநிவர்தகஜ்ஞாநஸாமக்³ர்யா: தத்³க³ததோ³ஷஸ்ய ச ஸம்ஸ்காரஸ்ய ச ப்⁴ரமகாரணத்வமந்யத்ர த்³ருஷ்டமிஹாபி ப்³ரஹ்மாத்மவஸ்த்வாகாரஶ்ருதிஜந்யபு³த்³தி⁴வ்ருத்திப்ரதிபி³ம்பி³தப்³ரஹ்மாத்மசைதந்யஸ்யாஹங்காராதி³ப்⁴ரமநிவர்தகஜ்ஞாநத்வாத் । ப்ரதிபி³ம்ப³ப்ரத³த்வேந பி³ம்ப³பூ⁴தப்³ரஹ்மாத்மவஸ்துநோ நிவர்தகஜ்ஞாநஸாமக்³ரீத்வாத் । தஸ்யாஸ்தத்³க³தாவித்³யாதோ³ஷஸ்ய ச பூர்வாஹங்காராதி³விநாஶஜஸம்ஸ்காரஸ்ய சோத்தராஹங்காராதி³ப்⁴ரமஹேதுத்வாத் காரணத்ரிதயஜந்யத்வம் ஸித்⁴யதி । அவித்³யயா ப்³ரஹ்மரூபஸ்யாநவபா⁴ஸாத³ஹமித்யாத்மநோ(அ)வபா⁴ஸாத் அக்³ருஹீதவிஶேஷாத்மந்யதி⁴ஷ்டா²நே(அ)ஹங்காராத்⁴யாஸாத் । பரத்ர பராவபா⁴ஸத்வம் ச ஸித்⁴யதீத்யபி⁴ப்ரேத்ய ஆத்மந்யாச்சா²தி³காவித்³யாஸ்தீத்யாஹ -
உச்யத இத்யாதி³நா ।
அக்³ரஹணேதி ।
ஆச்சா²த³கேத்யர்த²: ।
ஸாங்க்²யாபி⁴மதாச்சா²த³கஸத்யதமோகு³ணம் ப்ரஸக்தம் வ்யாவர்தயதி -
அவித்³யாத்மக இதி ।
ப்ரகாஶஜநகசக்ஷுராதி³க³தஶக்திப்ரதிப³ந்த⁴ககாசாதி³ஷு தோ³ஷஶப்³த³ப்ரயோகோ³ த்³ருஶ்யதே । அத்ராபி சித்ப்ரகாஶப்ரதிப³ந்த⁴கத்வாத³வித்³யாயா: ஸுதராம் தோ³ஷஶப்³த³வாச்யத்வம் ப⁴வதீதி மத்வாஹ -
ப்ரகாஶஸ்யாச்சா²த³க இதி ।
’அந்ருதேந ஹி ப்ரத்யூடா⁴சா²ம்0உ0 8 - 3 - 2’ இதி ।
ஜீவா:ஜீவாவ அந்ருதரூபாவித்³யயாச²ந்நதயா ஸ்வகீயபூர்ணாநந்த³ப்³ரஹ்மரூபமாத்மாநம் ஸுஷுப்தே ந விஜாநந்தி நாந்யேநேத்யர்த²: । அநீஶயேத்யத்ர முஹ்யமாந: அஜ்ஞாநலக்ஷணமோஹேநைகதாம் க³த:, அதோ(அ)நீஶயா ஸ்வபா⁴வஸித்³தே⁴ஶ்வரத்வஸ்யாப்ரதிபத்த்யாஅப்ரதிபத்த்யதஶோசதீத்யந்வய: ।
தத³ர்தா²பத்திரபீதி ।
’தரதி ஶோகமாத்மவித்’ இதி ப³ந்த⁴நிவ்ருத்திப²லஶ்ருத்யநுபபத்திர்நிவர்த்யாவித்³யாமத்⁴யாஸாக்²யப³ந்த⁴ஹேதுபூ⁴தாம் க³மயதீத்யர்த²: ।