ನನು ಮಹದೇತದಿಂದ್ರಜಾಲಂ ಯತ್ ತರ್ಕಾನುಗೃಹೀತಾತ್ ಪ್ರಮಾಣಾತ್ ಯಥಾಯಥಮಸಾಧಾರಣರೂಪಯೋರೇವಾವಭಾಸಮಾನಯೋರೇಕತ್ವಾವಗಮೋ ನ ಗೌಣ ಇತಿ, ಬಾಢಮ್ ; ಇಂದ್ರಜಾಲಮೇವೈತತ್ , ಅವಿದ್ಯಾಕೃತತ್ವಾತ್ । ತಥಾಹಿ — ಅಹಂಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯ ಸ್ವವಿಷಯಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಸ್ಯೈವ ಸತಃ ತದೇಕಪ್ರತಿಷ್ಠಿತತಾ ಪ್ರತಿಬಂಧಕೃದನಾದ್ಯವಿದ್ಯಾಕೃತಂ ದೇಹಾದಿಪ್ರತಿಷ್ಠಿತತ್ವಮಪಿ ದೃಷ್ಟಮ್ ; ಅತೋ ದೇಹಾದಿವಿಷಯತ್ವಾವಿರೋಧಿಸ್ವವಿಷಯಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಮಹಂಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯ । ಅತೋ ಯುಕ್ತ್ಯಾ ವಿಷಯವಿವೇಚನೇಽಪಿ ಸ್ವವಿಷಯೋಪದರ್ಶನೇನ ತತ್ಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಮಾತ್ರಂ ಕೃತಂ ನಾಧಿಕಮಾದರ್ಶಿತಮ್ । ಸ್ವವಿಷಯಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಂ ಚ ದೇಹಾದಿಷು ಅಹಂಮಮಾಭಿಮಾನೇನ ನ ವಿರುಧ್ಯತೇ ಇತ್ಯುಕ್ತಮ್ । ಅತಃ ನ್ಯಾಯತೋ ವಿಷಯವಿವೇಚನಾದೂರ್ಧ್ವಮಪಿ ನ ಪ್ರಾಗವಸ್ಥಾತೋ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ ಅಹಂಪ್ರತ್ಯಯಃ । ತೇನ ನ ಕದಾಚಿದಪಿ ‘ಮನುಷ್ಯೋಽಹಮಿ’ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯೋ ಗೌಣಃ । ತದೇವಂ ಸ್ವಯಂಜ್ಯೋತಿಷ ಏವ ಸತೋ ಜೀವಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರಣಸಂಘಾತವ್ಯತಿರಿಕ್ತತಾಯಾಃ ತಥಾ ಅನವಭಾಸದರ್ಶನಾತ್ ’ಮನುಷ್ಯೋಽಹಮಿ’ತಿ ಚಾಧ್ಯಾಸೋಪಲಬ್ಧೇಃ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮೈಕತ್ವಸ್ಯಾಪಿ ತತ್ಸ್ವರೂಪಸ್ಯಾನವಭಾಸನಂ ಪೂರ್ವಕಾಲಕೋಟಿರಹಿತಪ್ರಕಾಶಾಚ್ಛಾದಿತತಮೋನಿಮಿತ್ತಂ ಶ್ರುತಿ ತದರ್ಥಾಪತ್ತಿಸಮರ್ಪಿತಂ, ತನ್ನಿಮಿತ್ತಾಹಂಕಾರಾಧ್ಯಾಸಶ್ಚ ಸಂಭಾವ್ಯತೇ । ಅನಾದಿತ್ವಾಚ್ಚ ಪೂರ್ವದೃಷ್ಟತ್ವಂ ಸ್ಮೃತಿರೂಪತ್ವಂ ಚ । ಪೃಥಗ್ಭೋಕ್ತೃವಿಷಯಾನುಭವಫಲಾಭಾವಾತ್ ಭೋಕ್ತೃಚೈತನ್ಯಸಂವಲಿತೈಕಾನುಭವಫಲತ್ವಾಚ್ಚ ಪರತ್ರ ಪರಾವಭಾಸಸ್ಯಾನ್ಯೋನ್ಯಸಂಭೇದಸ್ಯ ವಿದ್ಯಮಾನತ್ವಾದಧ್ಯಾಸಲಕ್ಷಣವ್ಯಾಪ್ತಿರಿಹಾಪ್ಯುಪಪದ್ಯತೇ ॥
ಇಂದ್ರಜಾಲಮೇವೈತದಿತಿ ।
ಮನುಷ್ಯೋಽಹಮಿತಿ ಜ್ಞಾನಮಿಂದ್ರಜಾಲಶಬ್ದೋದಿತಭ್ರಮರೂಪಮೇವ ಅವಿದ್ಯಾಕೃತತ್ವಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅಹಂಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯ ದೇಹೇ ಮುಖ್ಯವೃತ್ತ್ಯಭಾವಾತ್ ದೇಹಸ್ಯಾನಾತ್ಮತ್ವಮಾಭಾಸವಿಷಯತ್ವಸ್ಯ ವಿದ್ಯಮಾನತ್ವಾತ್ ಸಾಮಾನಾಧಿಕರಣ್ಯವ್ಯವಹಾರಸ್ಯಾಗೌಣತ್ವಂ ಚೇತ್ಯಾಹ –
ತಥಾಹೀತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಅಹಂಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯ ದೇಹವಿಷಯತ್ವಾಭಾವಾತ್ ದೇಹಸ್ಯಾನಾತ್ಮತ್ವಮಿತ್ಯಾಹ -
ಸ್ವವಿಷಯಪ್ರತಿಷ್ಠಸ್ಯೈವಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಸ್ಯೈವೇತಿ ಪಂಚಪಾದಿಕಾಯಾಮ್ ಸತ ಇತಿ ।
ಅಹಂಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯ ಸ್ವವಿಷಯಾತ್ಮಮಾತ್ರಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವೇ ಮನುಷ್ಯೋಽಹಮಿತಿ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಗೌಣತ್ವಂ ಪ್ರಾಪ್ತಮಿತಿ ನೇತ್ಯಾಹ -
ದೇಹಾದಿಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಮಪಿಪ್ರತಿಷ್ಠಿತತ್ವಮಿತಿ ಪಂಚಪಾದಿಕಾಯಾಮ್ ದೃಷ್ಟಮಿತಿ ।
ತರ್ಹಿ ದೇಹಸ್ಯಾತ್ಮತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ದೇಹವಿಷಯತ್ವಮಾಭಾಸ ಇತ್ಯಾಹ -
ಅನಾದ್ಯವಿದ್ಯಾಕೃತಂ ದೇಹಾದಿಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಮಿತಿ - - - - - - - - - ।
ಆತ್ಮೈಕನಿಷ್ಠತಾಯಾಂ ಪ್ರತೀಯಮಾನಾಯಾಂ ನ ದೇಹನಿಷ್ಠತಾಪ್ರತೀತಿಸಂಭವ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಆತ್ಮೈಕನಿಷ್ಠತಾಪ್ರತೀತಿಂ ಪ್ರತಿಬಧ್ನಾತ್ಯವಿದ್ಯೇತ್ಯಾಹ –
ತದೇಕಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪ್ರತಿಷ್ಠಿತತಾ ಇತಿ ಪಂಚಪಾದಿಪಾದಿಕಾಯಾಮ್ಪ್ರತಿಬಂಧಕೃದಿತಿ ।
ಯುಕ್ತಿಜ್ಞಾನಸನ್ನಿಧಾಪ್ಯಾಹಂಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯಾತ್ಮಮಾತ್ರನಿಷ್ಠತೈವ ನ ವ್ಯತಿರೇಕಸಾಧಕತ್ವಮ್ । ಅತೋ ಮನುಷ್ಯೋಽಹಮಿತ್ಯಪರೋಕ್ಷಾಧ್ಯಾಸಸಂಭವಾನ್ನ ಗೌಣತ್ವಮಿತ್ಯಾಹ -
ಅತೋ ಯುಕ್ತ್ಯಾ ವಿಷಯವಿವೇಚನೇಽಪೀತಿ ।
ನ ವಿರುದ್ಧ್ಯತ ಇತ್ಯುಕ್ತಮಿತಿ ।
ಅವಿದ್ಯಾಯಾ ಅಹಂಪ್ರತ್ಯಯಸ್ಯಾತ್ಮಮಾತ್ರನಿಷ್ಠತಾಪ್ರತೀತೇಃ ಪ್ರತಿಬಧ್ಯತ್ವಾನ್ನಪ್ರತಿಬಂಧತ್ವಾದಿತಿ ವಿರುಧ್ಯತ ಇತ್ಯುಕ್ತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಆತ್ಮನೋಽಗೃಹೀತವಿಶೇಷತಯಾಧಿಷ್ಠಾನತ್ವಸಿದ್ಧೇಃ ಪರತ್ರ ಪರಾವಭಾಸತ್ವಮಹಂಕಾರಾದ್ಯಧ್ಯಾಸಸ್ಯ ಸಿದ್ಧಂ ಭವತೀತ್ಯಾಹ -
ತದೇವಂ ಸ್ವಯಂಜ್ಯೋತಿಷ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಪೂರ್ವಕಾಲಕೋಟಿರಹಿತೇತಿ ।
ಅನಾದೀತ್ಯರ್ಥಃ । ಪ್ರಕಾಶಾಚ್ಛಾದಿತತಮೋನಿಮಿತ್ತಮಿತ್ಯಂತಮರ್ಥೋಪಸಂಹಾರಃ । ಶ್ರುತಿತದರ್ಥಾಪತ್ತಿಸಮರ್ಪಿತಮಿತಿ ಪ್ರಮಾಣೋಪಸಂಹಾರಃ ।
ಅಧಿಷ್ಠಾನಯಾಥಾತ್ಮ್ಯಾಗ್ರಾಹಿಪ್ರಮಾಣಸ್ಯ ದೋಷಸಂಸ್ಕಾರಾಭ್ಯಾಮುಪೇತಸ್ಯ ಭ್ರಮಕಾರಣತ್ವಂ ದೃಷ್ಟಮ್ । ಇಹಾಪ್ಯಧಿಷ್ಠಾನಭೂತಾತ್ಮತಯಾ ಯಾಥಾತ್ಮ್ಯಬ್ರಹ್ಮರೂಪಸಾಧಕ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಚೈತನ್ಯೇ ಅವಿದ್ಯಾಪ್ರಸಾಧನಾತ್ ಚೈತನ್ಯಮವಿದ್ಯಾ ಚೇತಿ ಕಾರಣದ್ವಯಂ ಸಿದ್ಧಮ್ । ಇದಾನೀಂ ಪೂರ್ವಪೂರ್ವಾಹಂಕಾರಾದಿನಾಶಜನ್ಯಸಂಸ್ಕಾರಸ್ಯಾವಿದ್ಯಾಶ್ರಯಸ್ಯ ಸಂಭವಾತ್ ಕಾರಣತ್ರಿತಯಂ ಲಭ್ಯತ ಇತ್ಯಾಹ –
ಅನಾದಿತ್ವಾಚ್ಚೇತಿ ।
ಕಾರಣತ್ರಿತಯಜನ್ಯೈಕಜ್ಞಾನವಿಷಯತ್ವಮಧಿಷ್ಠಾನಾರೋಪ್ಯಯೋರ್ವಕ್ತವ್ಯಮ್ । ಆತ್ಮನಿ ತದಭಾವಾನ್ನಾಧ್ಯಾಸ ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ತತ್ರಾಪ್ಯೇಕಸ್ಫುರಣತ್ವಮೇವಾಧಿಷ್ಠಾನಾರೋಪ್ಯಭಾವೇ ಪ್ರಯೋಜಕಮ್ , ನ ತು ಜನ್ಯಜ್ಞಾನವಿಷಯತ್ವಮಿಹಾಪ್ಯಹಂಕಾರಸ್ಫುರಣಾದನ್ಯತ್ಸ್ಫುರಣಮಾತ್ಮನೋ ನಾಸ್ತೀತ್ಯಾಹ –
ಪೃಥಗ್ಭೋಕ್ತೃವಿಷಯಾನುಭವಫಲಾಭಾವಾದಿತಿ ।
ಅಂತಃಕರಣಸ್ಫುರಣಾತ್ ಪೃಥಕ್ಫಲತ್ವಾಭಾವೇನ ಚೈತನ್ಯಸ್ಯಾಧಿಷ್ಠಾನತ್ವಮ್ । ಇಹ ತ್ವಾತ್ಮಾಹಂಕಾರಯೋರೇಕಸ್ಫುರಣತ್ವಾದಧಿಷ್ಠಾನಾರೋಪ್ಯಭಾವೋ ಯುಕ್ತ ಇತ್ಯಾಹ –
ಭೋಕ್ತೃಚೈತನ್ಯಸಂವಲಿತೇತಿ ।
ಸಂವಲಿತತ್ವೇನೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಪರತ್ರ ಪರಾವಭಾಸಸ್ಯೇತ್ಯುಕ್ತೇ ಆಧಾರಾಧೇಯತ್ವಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ -
ಅನ್ಯೋನ್ಯಸಂಭೇದಸ್ಯೇತಿ ।