இதஶ்சைததே³வம் —
பஶ்வாதி³பி⁴ஶ்சாவிஶேஷாத் ।
ததா² ச பஶ்வாத³ய: ப்ரமாத்ருத்வாதி³வ்யவஹாரகாலே ப்ரவ்ருத்திநிவ்ருத்த்யௌதா³ஸீந்யம் ப⁴ஜமாநா: கார்யகாரணஸங்கா⁴த ஏவாஹம்மாநம் குர்வந்தீதி ப்ரஸித்³த⁴ம் லோகே । ததே³கரூபயோக³க்ஷேமா ஹி மநுஷ்யா ஜந்மத ஏவ பஶ்வாதி³ப்⁴யோ(அ)தி⁴கதரவிவேகமதய: ஶாஸ்த்ராதே⁴யஸாம்பராயிகமதிஸாமர்த்²யா அபி ; அத: ததே³கரூபகார்யத³ர்ஶநாத் கார்யகாரணஸங்கா⁴தே(அ)ப்யாத்மாபி⁴மாந: ஸமாநோ யுக்த: । நநு பஶ்வாதீ³நாமபி கார்யகாரணஸங்கா⁴தே அஹங்காராநுப³ந்த⁴ இதி குதோ(அ)வஸீயதே ? யேந ஸித்³த⁴வத³பி⁴தீ⁴யதே, உச்யதே — ப்ரௌட⁴மதிப்⁴ய ஏவ ப்ரத்யக்ஷாதி³வ்ருத்தகுஶலைராத்மா வ்யுத்பாத்³யதே ; அந்யதா² தத³நர்த²கத்வப்ரஸங்கா³த் । ஏவமேவ ப்ரமாணவிசாரவிரஹம் ஸர்வ: ஸம்ப்ரதிபத்³யேத ॥
அவிவேகிவ்யவஹாரஸ்ய அத்⁴யாஸமூலத்வே(அ)பி ந விவேகிவ்யவஹாரோ(அ)த்⁴யாஸமூல இதி தத்ராஹ -
இதஶ்சைததே³வம் இதி ।
விப்ரதிபந்நோ விவேகிவ்யவஹாரோ(அ)த்⁴யாஸமூல:, அத்⁴யாஸபூர்வகவ்யவஹாரஸமாநவ்யவஹாரத்வாத் , பஶ்வாதி³வ்யவஹாரவத் இத்யநுமாநம் । தத்ர பஶ்வாதி³த்³ருஷ்டாந்தே அத்⁴யாஸமூலதாம் வ்யவஹாரஸ்ய த³ர்ஶயதி -
ததா² சேதி ।
அத்⁴யாஸாநுமாநே ஹேதுபூ⁴தஸ்ய வ்யவஹாரஸ்ய விவேகிஷ்வபி வ்ருத்திமாஹ –
ததே³கரூபேதி ।
விவேகிஜநேஷு ஹேதுத³ர்ஶநாத் ஹேதுமந்தமத்⁴யாஸமநுமிமதே ।
அத: ததே³கரூபேதி ।
த்³ருஷ்டாந்தே(அ)பி அத்⁴யாஸஸத்³பா⁴வே ப்ரமாணம் சோத³யதி -
நநு பஶ்வாதீ³நாமிதி ।
அஹங்காராநுப³ந்த⁴: அஹமித்யபி⁴மாநஸம்ப³ந்த⁴ இத்யர்த²: ।
பஶ்சாதீ³நாமிதிபஶ்வாதீ³நாம் பா³ஹ்யப்ரத்யக்ஷேண தே³ஹஸித்³தே⁴ர்மாநஸப்ரத்யக்ஷேணாத்மஸித்³தே⁴: தே³ஹாத்மநோ: பே⁴த³ஸ்ய சோப⁴யப்ரத்யக்ஷாஸித்³தே⁴: அநுமாநாக³மபரிஜ்ஞாநாபா⁴வாச்ச தாப்⁴யாமபி பே⁴தா³ஸித்³தே⁴: ஶுக்திரஜதயோரிவாத்⁴யாஸ: பரிஶிஷ்யத இத்யாஹ -
ப்ரௌட⁴மதிப்⁴ய இதி ।
பு³த்³தி⁴மந்மநுஷ்யேப்⁴ய இத்யர்த²: ।
பே⁴த³ஸ்ய ஸ்வரூபத்வாதே³வ பஶ்வாதீ³நாமாத்மதே³ஹபதா³ர்த²க்³ராஹிபா³ஹ்யமாநஸப்ரத்யக்ஷஜ்ஞாநாப்⁴யாம் பே⁴தோ³(அ)பி ஸித்³த⁴ இத்யத ஆஹ –
அந்யதே²தி ।
பஶ்வாதீ³நாம் பதா³ர்த²ஜ்ஞாநேந பே⁴த³ஸ்ய ஸித்³த⁴த்வே மநுஷ்யேஷ்வபி பதா³ர்த²ஜ்ஞாநே ஸதி பே⁴த³த³ர்ஶநஸ்யாபி வித்³யமாநத்வாத் வ்யதிரேகோபதே³ஶாநர்த²க்யப்ரஸங்க³ இத்யாஹ –
தத³நர்த²கத்வப்ரஸங்கா³தி³தி ।
ஏவமேவேதி ।
பஶ்வாதீ³நாம் ஸ்வாபா⁴விகப்ரத்யக்ஷேண பே⁴த³ஸித்³தி⁴ரிவ இத்யர்த²: ।
ஸர்வ: ஸம்ப்ரதிபத்³யேத இதி ।
தே³ஹாதா³த்மநோஆத்மநோர்பே⁴த³மிதி பே⁴த³ம் ப்ரதிபத்³யேத இத்யர்த²: ।