நநு கோ³பாலாங்க³நாத³ய: ப்ரமாணவிரஹமேவ வர்தமாநதே³ஹபாதே(அ)பி ஸ்தா²யிநம் போ⁴க்தாரம் மந்யமாநா: தத³ர்த²மாசரந்தி ந தத³பி⁴ஜ்ஞவ்யவஹாரமாத்ரப்ரமாணகத்வாத் । ததா² ச தே ப்ருஷ்டா: க: பரலோகஸம்ப³ந்தீ⁴தி ? ‘ந வித்³மோ விஶேஷத:, ப்ரஸித்³தோ⁴ லோகே’ இதி ப்ரதிப்³ருவந்தி । தஸ்மாத் யுக்தமுக்தம், பஶ்வாதீ³நாம் ச ப்ரஸித்³தோ⁴(அ)விவேகபூர்வக: ப்ரத்யக்ஷாதி³வ்யவஹார:, தத்ஸாமாந்யத³ர்ஶநாத் வ்யுத்பத்திமதாமபி புருஷாணாம் ப்ரத்யக்ஷாதி³வ்யவஹாரஸ்தத்கால: ஸமாந: இதி ।
ஏவம் தாவத் ப்ரத்யக்ஷாதீ³நி ப்ரமாணாநி சக்ஷுராதி³ஸாத⁴நாநி । தாநி ச நாதி⁴ஷ்டா²நஶூந்யாநி வ்யாப்ரியந்தே । அதி⁴ஷ்டா²நம் ச தே³ஹ: । ந தேநாநத்⁴யஸ்தாத்மபா⁴வேநாஸங்க³ஸ்யாவிகாரிண: சைதந்யைகரஸஸ்யாத்மந: ப்ரமாத்ருத்வமுபபத்³யதே, இத்யநுப⁴வாரூட⁴மவித்³யாவத்³விஷயத்வம் ப்ரத்யக்ஷாதீ³நாமுபதி³ஶ்ய, பஶ்வாதி³வ்யவஹாரஸாம்யேந கார்யதோ(அ)ப்யாபாத்³ய, ஶாஸ்த்ரம் புந: ப்ரதிபந்நாத்மவிஷயமேவ, தேந ந தத்ராத்⁴யாஸபூர்விகா ப்ரவ்ருத்தி: இதி விஶேஷமாஶங்க்ய, தஸ்யாப்யவித்³யாவத்³விஷயத்வப்ரத³ர்ஶநாயாஹ —
ஶாஸ்த்ரீயே து வ்யவஹாரே யத்³யபி பு³த்³தி⁴பூர்வகாரீ நாவிதி³த்வா ஆத்மந: பரலோகஸம்ப³ந்த⁴மதி⁴க்ரியதே இதி ॥
ஸ்வாபா⁴விகப்ரத்யக்ஷேண தே³ஹாதா³த்மநோ பே⁴த³ஸித்³தி⁴: கோ³பாலாதி³ஷு வித்³யதே, தேஷாமத்³ருஷ்டார்த²ப்ரவ்ருத்தித³ர்ஶநாதி³தி சோத³யதி -
நநு கோ³பாலாங்க³நாத³யகோ³பாலாங்க³நாயேதி இதி ।
தேஷாமபி ந ப்ரத்யக்ஷேண விவேகக்³ரஹ: கிந்து ஆப்தவசநாதி³த்யாஹ -
ந தத³பி⁴ஜ்ஞேதி ।
ப்ரத்யக்ஷஶ்சேத்³விவேக: விஶேஷத: ப்ரத்யகா³த்மாநம் ப்ரதிபத்³யேரந் இத்யாஹ -
ததா² ச த இதி ।
நிக³மநபா⁴ஷ்யமுபபந்நமித்யாஹ –
தஸ்மாத்³யுக்தஉக்தமுக்தமிதிமுக்தமிதி ।
ப்ரத்யக்ஷாதி³வ்யவஹார: பஶ்வாதி³பி⁴ர்விவேகிநாமபி ஸமாநோ யுக்த இதி பா⁴ஷ்யே யோஜநா ।
ஏவம் தாவத் த்³ருஷ்டவ்யாவ்ருத்தாநுவாத³ இதிப்ரத்யக்ஷாதீ³நீத்யுக்தாநுவாத³: - ஶாஸ்த்ரீயே த்விதி பா⁴ஷ்யஸ்யாஶங்காப்ரத³ர்ஶநபூர்வகம் தாத்பர்யமாஹ -
ஏவம் தாவதி³த்யாதி³நா ।
அஸ்து ப்ரமாணவ்யவஹார இந்த்³ரியாபேக்ஷா । ந து தே³ஹாபேக்ஷேத்யாஶங்க்ய ஸத்வசஸ்ய பூ⁴மாவுப்தபீ³ஜஸ்ய கார்யகரத்வவத் கோ³லகப்ரதிஷ்ட²ஸ்யைவ கார்யகரத்வாத்³வித்³யத ஏவ தே³ஹாபேக்ஷேத்யாஹ -
தாநி ச நாதி⁴ஷ்டா²நஶூந்யாநீதி ।
தர்ஹி கோ³லகப்ரதே³ஶைரேவ அலம், மாஸ்து தே³ஹ இத்யாஶங்க்ய உத்பாடிதகோ³லகப்ரதிஷ்டே²ந்த்³ரியஸ்ய ஜ்ஞாநஜநகத்வாபா⁴வாத் தே³ஹாம்ஶபூ⁴தே கோ³லக ஏவாபேக்ஷேத்யாஹ -
அதி⁴ஷ்டா²நம் ச தே³ஹ இதி ।
தே³ஹாம்ஶபூ⁴தகோ³லகமதி⁴ஷ்டா²நமித்யர்த²: ।
தே³ஹாபேக்ஷத்வே(அ)பி ந தஸ்யாத்மந்யத்⁴யாஸாபேக்ஷா, அத்⁴யஸ்தத்வே(அ)பி அத்⁴யஸ்ததே³ஹவிஶிஷ்டாத்மா ப்ரமாணாதி³வ்யவஹாரோபாதா³நம் ந ப⁴வதி । கிந்து ஆத்மைவோபாத³நம் , அத்⁴யாஸஸ்து நிமித்தமாத்ரமிதி, நேத்யாஹ -
ந தேநேதி ।
அநுப⁴வாரூட⁴மிதி ।
மநுஷ்யோ(அ)ஹம் ஜாநாமீத்யத்⁴யஸ்ததே³ஹாதி³ஸம்பிண்டி³தாத்மாஶ்ரயத்வம் ப்ரத்யக்ஷாதீ³நாம் ஸாக்ஷ்யநுப⁴வஸித்³த⁴மித்யர்த²: ।
கார்யதோ(அ)பீதி ।
ஸமாநவ்யவஹாராக்²யகார்யதோ(அ)பி அத்⁴யாஸஸத்³பா⁴வமாபத்³யேத்யர்த²: ।
ப்ரதிபந்நாத்மேதி ।
தே³ஹவ்யதிரிக்தத்வேந ப்ரதிபந்நாத்மேத்யர்த²: ।
தத்ரேதி ।
ஶாஸ்த்ராக்²யயாகா³தி³கர்தவ்யஜ்ஞாநதந்நிமித்தயாகா³தா³வித்யர்த²: ।