అథ ద్వితీయవర్ణకమ్
సిద్ధైవ నను బ్రహ్మజిజ్ఞాసా ? ‘అథాతో ధర్మాజిజ్ఞాసే’తి సకలవేదార్థవిచారస్యోదితత్వాత్ । బ్రహ్మజ్ఞానస్య చ చోదనాలక్షణత్వేన ధర్మస్వరూపత్వాత్ , అతః సిద్ధైవ బ్రహ్మజిజ్ఞాసాపి ॥ అభ్యధికాశఙ్కాభావాదితి ।
విచారవిధేః బన్ధనివృత్తిరూపఫలానుబన్ధో బ్రహ్మాత్మతారూపవ్యవహితవిషయానుబన్ధశ్చోక్తః । ఇదానీం విచారాఖ్యావ్యవహితవిషయానుబన్ధమ్ అన్యత ఎవాప్రాప్తానుష్ఠానం దర్శయితుం ప్రథమమాక్షిపతి -
సిద్ధైవ నను బ్రహ్మజిజ్ఞాసేతి ।
వేదాన్తానామర్థనిర్ణయాపేక్షితో న్యాయకలాపన్యాయకలా ఇతి అథాతో ధర్మజిజ్ఞాసేత్యాదిసూత్రేసూత్రైరితి సూత్రిత ఇత్యర్థః ।
విధివాక్యార్థనిర్ణయః తత్ర ప్రవృత్త ఇత్యాశఙ్క్య వేదస్య కార్యమాత్రపరత్వమఙ్గీకృత్య పరిహరతి -
సకలవేదార్థేతి ।
అత్ర చోదితత్వాదితిసకలవేదార్థవిచారస్య చోదితత్వాదితి వ్యాఖ్యానుసారీ పాఠః పదచ్ఛేదః । విహితత్వాదిత్యర్థః । ఉదితత్వాదితి చ పదచ్ఛేదః । ఉదితత్వాత్ ప్రతిజ్ఞాతత్వాత్ చకారాద్విచారితత్వాచ్చేత్యర్థః ।
వేదాన్తానాం బ్రహ్మవిషయత్వాత్ సకలవేదస్య న కార్యార్థత్వమిత్యాశఙ్క్య తేషామపి జ్ఞానాఖ్యధర్మరూపకార్యార్థత్వమేవేత్యాహ -
బ్రహ్మజ్ఞానస్య చేతి ।
యథా ప్రత్యధ్యాయమాశఙ్కాన్తరనిరాకరణేన విధ్యంశభేదో నిరూపితః తథా ప్రతిపత్తవ్యస్య బ్రహ్మణః ప్రత్యక్షాదిభిరసిద్ధత్వాత్ తద్విశేషప్రతిపత్తివిధ్యయోగశఙ్కాయాం యూపాహవనీయాదివత్ బ్రహ్మణః సిద్ధేరసిద్ధౌ చారోపితరూపేణాపి ఉపాసనాసిద్ధేః వేదాన్తేషు విధిరస్తీతి నిర్ణయాయ ఇదమారభ్యత ఇతి తత్రాహ -
అభ్యధికాశఙ్కాభావాదితి ।